Fürstenberg (Oder)
Dzielnica Eisenhüttenstadt | |||
| |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Kraj związkowy | |||
Miasto | |||
W granicach Eisenhüttenstadt |
14 listopada 1961 | ||
Strefa numeracyjna |
03364 | ||
Kod pocztowy |
15890 | ||
Tablice rejestracyjne |
LOS | ||
Położenie na mapie Brandenburgii | |||
Położenie na mapie Niemiec | |||
52°09′00″N 14°40′00″E/52,150000 14,666667 |
Fürstenberg (pol. Przybrzeg[1][2][3][4][5]) – dzielnica miasta Eisenhüttenstadt we wschodnich Niemczech nad Odrą, w kraju związkowym Brandenburgia, w powiecie Oder-Spree. Do 1961 r. samodzielne dolnołużyckie miasto.
Historia
[edytuj | edytuj kod]W czasach rozbicia dzielnicowego w Polsce obszar stanowił część ziemi lubuskiej. Leżał w granicach diecezji lubuskiej, następnie prawdopodobnie w ok. połowie XIII w. trafił pod administrację diecezji miśnieńskiej[6]. Przybrzeg założono w 1250. Na początku XIX wieku znaczenie miasta wzrosło w związku z przeprowadzeniem tu linii kolejowej z Berlina do Wrocławia oraz wybudowaniem Kanału Odra-Sprewa. Rozwój przemysłowy miasta nastąpił w 1939 dzięki produkcji broni i chemikaliów, zasilanej przez więźniów ze Stalagu III B. Pod koniec wojny fabryki zdemontowano. W 1944 i 1950 roku do Przybrzegu włączono pobliską wieś Schönfließ (obecnie również dzielnica Eisenhüttenstadt). Po przekroczeniu mostu nad Odrze w lutym 1945 przez Armię Czerwoną, Niemcy wysadzili most, który do tej pory nie został odbudowany (łączył on Przybrzeg z dzisiejszą polską wsią Kłopot)[7].
Do 1 stycznia Przybrzeg był jedynym miastem niemieckiego powiatu Guben (Landkreis Guben)[a]. Po ukształtowaniu w 1945 granicy polsko-niemieckiej na Odrze, według wykazu gmin z 8 listopada 1945 Przybrzeg miał się znaleźć w Polsce jako jedno z dwóch miast (obok Gubina) polskiego powiatu gubińskiego[1].
Powracając do sytuacji tuż po wojnie, w nowych granicach Polski znalazło się także pięć prawobrzeżnych części przeciętych granicą na Odrze i Nysie Łużyckiej miast: Zgorzelec (część Görlitz), Słubice (część Frankfurtu), Łęknica (część Mużakowa lub Muskau), Barść (część Forst, obecnie wieś Zasieki) oraz „tajemniczy” Przybrzeg (część Fürstenberg an der Oder) – tajemniczy, bo prawy brzeg Fürstenberga nie był nigdy zabudowany[8].
Ostatecznie Przybrzeg pozostał w Niemczech będąc miastem granicznym.
Po zniesieniu w Niemczech powiatu gubińskiego w 1950, Przybrzeg wszedł w skład nowego powiatu frankfurckiego (Kreis Frankfurt (Oder)), a po jego podziale w związku z NRD-owską reformą administracyjną w 1952 utworzono powiat przybrzeski (Kreis Fürstenberg). W 1961 miasto utraciło samodzielność po połączeniu z sąsiednim Stalinstadtem w nowe miasto Eisenhüttenstadt, a powiat przybrzeski przemianowano na powiat Eisenhüttenstadt (Kreis Eisenhüttenstadt), który przetrwał do 1993.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Kościół św. Mikołaja z XV w., późnogotycki
- Ratusz z ok. 1900 r. (ob. budynek biurowo-handlowy)
- Gmach poczty
- Remiza strażacka
- Wieża ciśnień
- Zespół gazowni
- Dworzec kolejowy
- Ruiny elektrowni
- Plebania
- Domy i kamienice
- Cmentarz żydowski
-
Kościół św. Mikołaja
-
Ratusz
-
Gmach poczty
-
Remiza strażacka
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Gubin nie wchodził w jego skład, stanowiąc odrębny powiat grodzki.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Poznański Dziennik Wojewódzki – rok 1945, nr 12, poz. 88.
- ↑ Pieradzka, K. (1949): Związki handlowe Łużyc ze Śląskiem w dawnych wiekach. Sobótka: Organ Wrocławskiego Towarzystwa Miłośników Historii, 4, 89–104. sobotka.uni.wroc.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-25)]..
- ↑ Miszewski D. (2007): Shaping of the regional awareness of the inhabitants of the Lubuskie Province. Rocznik Lubuski, 33(2), 17–32.
- ↑ http://www.ejournals.eu/pliki/art/622 Kuras, K. (2013): Between public and private life: Everyday dilemmas of the officers of Napoleon’s great army, on the basis of unknown letters of Jacques-Martin-Madelaine Ferrière of 1812 and 1813. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego – Prace Historyczne 140(1), 113–124. doi:10.4467/20844069PH.13.008.1047.
- ↑ https://www.researchgate.net/publication/295401808_Degraded_and_restituted_towns_in_numbers_Miasta_zdegradowane_i_restytuowane_w_liczbach Spórna, T., Krzysztofik, R., Dymitrow, M. (2015): Degraded and restituted towns in numbers. In: Krzysztofik, R., Dymitrow, M. (eds): Degraded and restituted towns in Poland. Origins, development, problem. Gothenburg: University of Gothenburg School of Business, Economics and Law Department of Economy and Society – Human Geography.
- ↑ Joachim Huth, Das Bistum Meißen – Entstehungsgeschichte und kritische Exegese früher Meißner Bistumsurkunden, s. 23–24.
- ↑ Joachim Schneider, Die Oder während der Kriegshandlungen im Frühjahr 1945, in Mitteilungen des Historischen Vereins zu Frankfurt (Oder) e.V., 2001, Heft 2, S. 12.
- ↑ Krzysztofik, R., & Dymitrow, M. (2015). Research on degraded and restituted towns: Overview and state-ofthe-art / Miasta zdegradowane i restytuowane. Istota problemu i zakres badań, [In] Krzysztofik, R., & Dymitrow, M. (Eds.), Degraded and restituted towns in Poland: Origins, development, problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy. Gothenburg: University of Gothenburg, p. 15.