Eufemia Odonicówna
Eufemia Odonicówna (ur. najpóźniej w 1239, zm. 15 lutego zap. po 1287) – księżniczka wielkopolska z rodu Piastów, księżna opolsko-raciborska.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Była najmłodszym[1] dzieckiem Władysława Odonica i jego żony Jadwigi, której pochodzenie pozostaje dyskusyjne. Nie jest znana data narodzin Eufemii. Badacze uznają, że najprawdopodobniej przyszła na świat w latach 30. XIII wieku[2]. W literaturze pojawia się też stwierdzenie, że urodziła się około 1230 roku[1].
Jej braćmi byli Przemysł I, Bolesław Pobożny i przypuszczalnie młodo zmarły Ziemomysł, a siostrami Salomea i hipotetycznie Jadwiga.
W 1251 roku poślubiła swojego kuzyna Władysława, księcia opolsko-raciborskiego. Małżonkowie byli ze sobą spokrewnieni w czwartym stopniu według komputacji kanonicznej. Nie wiadomo, czy otrzymali niezbędną papieską dyspensę[3]; badacze sądzą, że sprawę niewątpliwie musiano wówczas załatwić pozytywnie[4]. Małżeństwo to miało na celu unormowania stosunków między Piastami wielkopolskimi i opolskimi wobec utraty przez Władysława w 1244 księstwa kaliskiego na rzecz brata Eufemii Przemysła I.
W 1258 razem z mężem i synami Eufemia ufundowała klasztor cystersów w Rudach[5]. Z kolei w 1281 wyraziła zgodę na nadanie premonstratensom 100 frankońskich łanów ziemi w Lubnie[6].
Owdowiała w 1281 (po 25 marca) lub 1282 roku.
Zmarła 15 lutego po 1281 roku. Przypuszcza się, że żyła jeszcze w 1287[a].
Eufemia i Władysław mieli czterech synów: Mieszka, Kazimierza, Bolesława i Przemysława oraz córkę (być może Konstancję lub Esterę[potrzebny przypis]) – pierwszą żonę Henryka IV Prawego.
Od Eufemii wywodzili się wszyscy Piastowie cieszyńscy, oświęcimscy, opolscy, oraz bytomscy urodzeni po 1251.
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Data zgonu Eufemii nie jest pewna. Starsza literatura: Oswald Balzer,Genealogia Piastów, Kraków 1895,s. 238, Kazimierz Jasiński, Rodowód Piastów Śląskich, t.III, Wrocław 1977, s. 28, jako datę zgonu Eufemii określała 15 lutego po 1281. Wobec odkrycia przesłanki iż Eufemia mogła jeszcze żyć w 1287 nowsza literatura przesuwa rok zgonu na 1287,por. Krzysztof Ożóg, Eufemia ..., s. 149-150, oraz Kazimierz Jasiński, Genealogia Piastów Wielkopolskich. Potomstwo Władysława Odonica, w: Nasi Piastowie, Poznań 1995
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b B. Nowacki, Przemysł I, s. 76.
- ↑ K. Jasiński, Genealogia Piastów wielkopolskich, s. 47.
- ↑ B. Nowacki, Przemysł I, s. 143.
- ↑ Aleksander Swieżawski, Przemysł. Król Polski, Warszawa 2006, s. 57, Kazimierz Jasiński, Genealogia Piastów Wielkopolskich ..., s. 47.
- ↑ Jerzy Horwat, Eufemia, w: Książęta i księżne Górnego Śląska, pod red. Antoniego Barciaka, Katowice 1995, s. 41.
- ↑ Krzysztof Ożóg, Eufemia w: Piastowie. Leksykon biograficzny, Kraków 1999, s. 149.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Balzer O., Genealogia Piastów, Kraków 1895, s. 238.
- Jasiński K., Genealogia Piastów wielkopolskich. Potomstwo Władysława Odonica, (w:) Kronika Miasta Poznania, t. 2, 1995, s. 47-48.
- Jasiński K., Rodowód Piastów śląskich, t. 3, Wrocław 1977, s. 27-29.
- Nowacki B., Przemysł I, Poznań 2003, s. 76, 142-143.
- Ożóg K., Eufemia, (w:) Piastowie. Leksykon biograficzny, Kraków 1999, s. 149-150.
- Horwat J., Eufemia, w: Książęta i księżne Górnego Śląska pod red. A. Barciaka, Katowice 1995, s. 41.