Dwadzieścia tysięcy mil podmorskiej żeglugi

Dwadzieścia tysięcy mil podmorskiej żeglugi
Vingt mille lieues sous les mers
	; Strona tytułowa Vingt mille lieues sous les mers
Autor	Juliusz Verne
Typ utworu	Fantastyka naukowa; Powieść przygodowa
	Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Francja
Język	francuski
Data wydania	1870
Wydawca	Pierre-Jules Hetzel
	Pierwsze wydanie polskie
Data wydania polskiego	1870
Wydawca	Gazeta Polska
poprzednia; Dzieci kapitana Granta	następna; Wokół Księżyca
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Teksty w Wikiźródłach

Dwadzieścia tysięcy mil podmorskiej żeglugi (inne wersje tytułów polskich przekładów: Dwadzieścia tysięcy mil podmorskiej żeglugi około świata, 20 000 mil podmorskiej żeglugi)^[1] (fr. Vingt mille lieues sous les mers, 1869-1870) – powieść przygodowa i fantastyczno-naukowa Juliusza Verne’a. Warto zwrócić uwagę, że w tytule jednostką długości jest lieue (domyślnie: lieu marine – liga morska, w odróżnieniu od ligi lądowej we francuskim także lieue) równa trzem milom morskim (5556 metrów), zatem tytuł francuski de facto mówi o trzykrotnie dłuższym dystansie niż jego polska wersja.

Jest to druga część tak zwanej dużej trylogii Juliusza Verne’a (Dzieci kapitana Granta, Dwadzieścia tysięcy mil podmorskiej żeglugi, Tajemnicza wyspa).

Powieść (złożoną z dwóch tomów) wydał w Paryżu w swym wydawnictwie Pierre-Jules Hetzel w serii Niezwykłe podróże.

Pierwszy polski przekład pojawił się w odcinkach i w postaci książkowej w 1870^[2]^[3].

W powieści opisano szczegóły życia pod wodą i techniczne środki do tego służące (łódź podwodna „Nautilus”). Akcja rozgrywa się w roku 1866, a główne postacie to tajemniczy kapitan Nemo, zoolog profesor Pierre Aronnax, oraz jego służący – Conseil i harpunnik Ned Land. Według rękopisu Verne’a, Nemo był Polakiem, powstańcem styczniowym zesłanym na Syberię, który po powrocie pragnął pomścić śmierć rodziny wskutek rosyjskich represji po powstaniu styczniowym, zatapiając statki rosyjskiej floty handlowej^[4]^[5]^[6]^[7]. Wydawca Pierre-Jules Hetzel ze względu na dobro stosunków francusko-rosyjskich zasugerował mu jednak zmianę – w Tajemniczej wyspie kapitan okazuje się być Hindusem, księciem Dakkarem^[8]. Ostatecznie autor zmienił narodowość Nemo na hinduską, rozumiejąc, że liberalny rząd brytyjski nie będzie protestował.

Akcja zaczyna się od pościgu za tajemniczym stworem zatapiającym brytyjskie okręty, uznawanym za wielkiego wieloryba. Profesor Aronnax oraz Conseil i Land biorą udział w nim na pokładzie amerykańskiej fregaty. Winowajcą zatonięć statków okazuje się być nie wieloryb, a okręt podwodny o nazwie Nautilus. Uszkadza on fregatę, a Aronnax z towarzyszami wpadają do wody i dostają się na jego pokład. Na jego pokładzie odbywają podróż zaczynającą się od wybrzeży Japonii, przez Hawaje, Cieśninę Torresa, Ocean Indyjski, aż do Morza Czerwonego. Przepływają stąd podwodnym tunelem do Morza Śródziemnego, gdzie Nemo dostarcza pieniędzy anty-osmańskim powstańcom. Następnie trasa wiedzie na Atlantyk, później na biegun południowy i z powrotem na Atlantyk. Na północnym Atlantyku Aronnax z towarzyszami uciekają z Nautilusa.

O sympatiach politycznych Verne’a świadczy fakt, iż w kajucie kapitana znajdowały się portrety takich postaci jak: George Washington, Abraham Lincoln i Tadeusz Kościuszko^[9]. Mimo że autor starał się w powieści przedstawiać technologie zgodne z ówczesnym stanem wiedzy, to niektóre z pomysłów^{[które z pomysłów?]} są z nią sprzeczne.

Dokonano licznych adaptacji filmowych (fabularnych oraz animowanych) i radiowych tej powieści, z których najbardziej znana jest 20 000 mil podmorskiej żeglugi z 1954 roku.

Adaptacje filmowe

20 000 mil podmorskiej żeglugi (film 1916) – reż. Stuart Paton
20 000 mil podmorskiej żeglugi (film 1954) – reż. Richard Fleischer
20 000 mil podmorskiej żeglugi – australijski film animowany z 1973 roku
20 000 mil podmorskiej żeglugi – australijski film animowany z 1985 roku
20 000 mil podmorskiej żeglugi (film 1997) – reż. Michael Anderson
20 000 mil podmorskiej żeglugi (film 2002) – reż. Scott Heming

Zobacz też

W głębinach oceanu

Przypisy

↑ Winicjusz Łachaciński, "Bibliografia polskich przekładów utworów Juliusza Verne’a", Oficyna Wydawnicza Ajaks, Pruszków 1996, strona 18, ISBN 83-87103-28-4
↑ Internetowa bibliografia polskich wydań utworów Juliusza Verne'a, dostęp 16 listopada 2008 r.. [dostęp 2014-11-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (16 listopada 2014)].
↑ Dane z internetowego katalogu Biblioteki Narodowej w Warszawie, dostęp 16 listopada 2010 r.
↑ (ang.) Jean Jules-Verne, Jules Verne, A Biography, Macdonald and Jane's, London, 1976, s. 87, ISBN 0-356-08196-6
↑ (ang.) Peter Costello, Jules Verne: Inventor of Science Fiction, Hodder and Stoughton, London Sydney Auckland Toronto 1978, s. 108, ISBN 0-340-21483-X
↑ (fr.) Simone Vierne, Jules Verne, Éditions Balland, 1986, s. 201-202, ISBN 2-7158-0567-5
↑ Herbert RH.R. Lottman Herbert RH.R., Juliusz Verne, JacekJ. Giszczak (tłum.), Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1999, s. 162, ISBN 83-06-02751-5, OCLC 177314257 .
↑ Juliusz Verne, Tajemnicza wyspa, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2010, tom II, s. 305, ISBN 978-83-7623-615-5
↑ Juliusz Verne, 20 000 mil podmorskiej żeglugi, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2010, tom II, strona 111, ISBN 978-83-7623-523-3

Bibliografia

Marguerite Allotte de la Fuÿe, Jules Verne, sa vie, son œuvre, Les Documentaires, Simon Kra, 6 Rue Blanche, Paris, 1928 (w języku francuskim)
Jean Jules-Verne, Jules Verne. A Biography, Macdonald and Jane's, London, 1976, ISBN 0-356-08196-6 (w języku angielskim)
Peter Costello, Jules Verne. Inventor of Science Fiction, Hodder and Stoughton, London Sydney Auckland Toronto 1978, ISBN 0-340-21483-X (w języku angielskim)
Simone Vierne, Jules Verne, Éditions Balland, 1986, ISBN 2-7158-0567-5 (w języku francuskim)
Brian Taves, Stephen Michaluk, Jr., The Jules Verne Encyclopedia, Scarecrow Press Inc., Lanham, Md. & London, 1996, ISBN 0-8108-2961-4
Volker Dehs, Jules Verne. Eine kritische Biographie, Artemis & Winkler, Düsseldorf und Zürich 2005, ISBN 3-538-07208-6 (w języku niemieckim)
William Butcher, Jules Verne. The Definitive Biography, Thunder's Mouth Press, New York 2006, ISBN 978-1-56025-854-4 (w języku angielskim)
JanJ. Tomkowski JanJ., Juliusz Verne-tajemnicza wyspa?, Warszawa: „Nowy Świat”, 2005, ISBN 83-7386-166-1, OCLC 749432516 .
Herbert RH.R. Lottman Herbert RH.R., Juliusz Verne, JacekJ. Giszczak (tłum.), Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1999, ISBN 83-06-02751-5, OCLC 177314257 .

Zobacz też

Linki zewnętrzne

20 000 mil podmorskiej żeglugi w serwisie Wolne Lektury
Powieść dostępna online w sześciu językach obcych (francuski, angielski, rosyjski, holenderski, węgierski, islandzki)
Pięć wydań powieści online
Polskie wydania powieści dostępne w bibliotece Polona

[1] Winicjusz Łachaciński, "Bibliografia polskich przekładów utworów Juliusza Verne’a", Oficyna Wydawnicza Ajaks, Pruszków 1996, strona 18, ISBN 83-87103-28-4

[2] Internetowa bibliografia polskich wydań utworów Juliusza Verne'a, dostęp 16 listopada 2008 r.. [dostęp 2014-11-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (16 listopada 2014)].

[3] Dane z internetowego katalogu Biblioteki Narodowej w Warszawie, dostęp 16 listopada 2010 r.

[4] (ang.) Jean Jules-Verne, Jules Verne, A Biography, Macdonald and Jane's, London, 1976, s. 87, ISBN 0-356-08196-6

[5] (ang.) Peter Costello, Jules Verne: Inventor of Science Fiction, Hodder and Stoughton, London Sydney Auckland Toronto 1978, s. 108, ISBN 0-340-21483-X

[6] (fr.) Simone Vierne, Jules Verne, Éditions Balland, 1986, s. 201-202, ISBN 2-7158-0567-5

[7] Herbert RH.R. Lottman Herbert RH.R., Juliusz Verne, JacekJ. Giszczak (tłum.), Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1999, s. 162, ISBN 83-06-02751-5, OCLC 177314257 .

[8] Juliusz Verne, Tajemnicza wyspa, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2010, tom II, s. 305, ISBN 978-83-7623-615-5

[9] Juliusz Verne, 20 000 mil podmorskiej żeglugi, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2010, tom II, strona 111, ISBN 978-83-7623-523-3

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]