Dobrosołowo
52°20′31″N 18°04′07″E/52,341944 18,068611| wieś | |
.JPG) Kościół pw. św. Jakuba Apostoła | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna |
63 |
| Kod pocztowy |
62-543[2] |
| Tablice rejestracyjne |
PKN |
| SIMC |
0285801 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu konińskiego  | |
Położenie na mapie gminy Kazimierz Biskupi  | |
| 52°20′31″N 18°04′07″E/52,341944 18,068611[1]
| |
Dobrosołowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie konińskim, w gminie Kazimierz Biskupi. Miejsce bitwy powstania styczniowego.
W latach 1954–1971 wieś należała i była siedzibą władz gromady Dobrosołowo, po jej zniesieniu w gromadzie Kazimierz Biskupi. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa konińskiego.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Już pod rokiem 1136 w Kodeksie Dyplomatycznym Wielkopolski występuje kilku kmieci arcybiskupich czy kapitulnych o pokrewnych nazwiskach do nazwy wsi jak: Dobromysł, Dobroń czy Dobroś, choć niewiadomego pochodzenia[3]. Wieś Dobrosołowo wzmiankowana była również w owym Kodeksie pod rokiem 1293, kiedy to właściciel wsi Neceslaus zezwolił na jej lokację na prawie niemieckim, którą miał przeprowadzić niejaki Henryk. Ten ostatni i jego spadkobiercy mieli pełnić funkcję sołtysa[4].
Wieś Dobrosołowo była wsią szlachecką, siedzibą rodziny Dobrosołowskich herbu Poraj, którzy uposażyli istniejący tam kościół pod wezwaniem św. Jakuba Apostoła. Jeden z członków rodu, niejaki Stanisław, studiował na uniwersytecie krakowskim w 1482. Inny, również Stanisław, był dworzaninem królewskim w pierwszej połowie XVI wieku[5].
W drugiej połowie wieku XVI, trzech braci: Gabriel, Stanisław i Marcin osiedlili się na Rusi Czerwonej. Marcin Dobrosołowski najbardziej wsławił się podczas wojny z Moskwą w 1562 roku. Spustoszył między innymi Siewierszczyznę, zdobył miasto Poczep i wziął w niewolę posłów moskiewskich jadących do chana tatarskiego. Najął się potem do służby hospodara wołowskiego, Bohdana. Bronił Chocimia w 1572 przed Turkami. Jeden z ostatnich przedstawicieli rodu walczył w randze pułkownika wojsk królewskich w chorągwi jazdy w bitwach pod Koniecpolem i Odolanowem[6].
Od XVI wieku Dobrosołowo zaczęło tracić swoich odwiecznych właścicieli, jakimi byli Dobrosołowscy. W kolejnych wiekach Dobrosołowo często przechodziło z rąk do rąk. Ostatni członkowie rodu Dobrosołowskich zmarli pod koniec XVIII lub w XIX wieku[7][8].
W roku 1863 miała tu miejsce bitwa pod Dobrosołowem podczas powstania styczniowego[9].
Podczas okupacji niemieckiej nazwa miejscowości została zmieniona na Doberslau. Niemcy podczas II wojny światowej ograbili oraz zamknęli miejscowy kościół. Proboszcza parafii Dobrosołowo - ks. Stefana Goszczyńskiego, osadzili w Dachau, gdzie zmarł w 1942 roku[10].
W 1942 roku zbrodniarz wojenny i komendant posterunku żandarmerii niemieckiej w Kazimierzu Biskupim - Heinrich Weidemann, pod zarzutem ukrywania zbiega, zamordował we wsi Władysława Sobczaka z Dobrosołowa[10].
13 stycznia 1943 roku w Dobrosołowie utworzono szkołę dla polskich dzieci, w której uczyła Niemka - F. Lanz. Szkoła przygotowywała Polaków do pracy fizycznej na rzecz III Rzeszy[10].
W samym Dobrosołowie okupanci osiedlili podczas wojny 22 Niemców. Z kolei na roboty przymusowe wywieźli 40 osób[10].
W PRL-u znajdował się we wsi skromny głaz pamiątkowy poświęcony kapitanowi Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego - Borysowi Lisowskiemu, który zginął w Dobrosołowie w 1946 roku w walce z partyzantem antykomunistycznym[11][12].
W 1973 roku we wsi utworzono Zakład Usług Mechanizacyjnych[10].
W październiku 2023 roku utworzono w Dobrosołowie Miejsce Pamięci, które upamiętnia dzieje wsi i parafii Dobrosołowo oraz życie niektórych osób związanych z Dobrosołowem, m.in. doktora Jana Nepomucena Godlewskiego[13].
Parafia św. Jakuba Apostoła w Dobrosołowie
[edytuj | edytuj kod]Drewniany kościół parafialny erygowano w roku 1540, choć akta konsystorza gnieźnieńskiego wspominają o kościele parafialnym jako od dawna tam istniejącym pod rokiem 1465, przyznając tamtejszemu plebanowi Michałowi prawo dziesięciny w Dobrosołowie[14].
W końcu wieku XV władza archidiecezjalna wcieliła do parafii Dobrosołowo kościół parafialny w Nowej Wsi, przy którym ze względu na małe dochody pleban utrzymać się nie mógł. Dziś kościół ten nie istnieje[14].
Nowy kościół, w miejsce dawnego, zdezelowanego wybudowano pod kierownictwem plebana Andrzej Liszkowski w roku 1749[15]. Kościół w ciągu 100 lat popadł w ruinę do tego stopnia, że w 1852 roku zaprzestano odprawiania nabożeństw. Dopiero dziedzic Adolf Jursz, nabywszy w roku 1861 dobra Dobrosołowo, zajął się restauracją kościoła, a po jej zakończeniu osadzono nowego plebana[15].
Drewniany kościół spłonął doszczętnie w roku 2001 podczas prowadzenia prac rekonstrukcyjno-konserwatorskich. Stopiły się nawet stare dzwony, a fundamenty zostały nadpalone[16]. Był to kościół jednonawowy o konstrukcji zrębowej. Od zachodu do nawy przylegała wieża. Posiadał ołtarz główny, z elementami zdobnictwa renesansowego, z XVII wieku, na którym były umieszczone rzeźby św. Piotra i św. Pawła oraz obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z początku XIX wieku. Ponadto znajdowały się w nim dwa ołtarze boczne, z obrazami św. Barbary i św. Jakuba, z około 1750 roku. Z XVIII w. pochodził również drewniany krucyfiks, osadzony na belce tęczowej, a z XVI wieku późnogotyckie rzeźby Matki Boskiej i św. Jana, kropielnica oraz drewniana rzeźba Chrystusa Frasobliwego[11]. Z pożaru udało się uratować rzeźby św. Jana Chrzciciela i Matki Boskiej, stary krucyfiks, tabernakulum, wizerunki św. Barbary i św. Jakuba[17].
Wokół spalonego kościoła znajdowało się małe cmentarzysko, a pod samym kościołem krypta i (rzekomo) tunel łączący kościół z pałacem[16].
Nowy, murowany kościół konsekrował 17 października 2004 roku abp Henryk Muszyński.
Ochotnicza Straż Pożarna w Dobrosołowie
[edytuj | edytuj kod]W Dobrosołowie znajduje się założona w 1918 roku jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej. Głównymi inicjatorami powstania OSP był niejaki Jabłoński oraz doktor Jan Nepomucen Godlewski[18][19], którzy w porozumieniu z innymi mieszkańcami Dobrosołowa postanowił założyć jednostkę OSP. W tym samym roku Wojciech Kłosowiak przekazał na rzecz powstałej instytucji grunt, na którym, w czynie społecznym, powstała remiza. Początkowo jednostka składała się z około 30 członków. W 1923 roku dla strażaków uszyto pierwsze jednolite mundury. Na początku lat 20 powstała orkiestra strażacka. Jej fundatorami byli: doktor Godlewski i ksiądz Trzask. OSP Dobrosołowo od samych początków swojej działalności brało udział w gaszeniu pożarów oraz w życiu kulturalnym najbliższej okolicy, organizując różnego rodzaju zabawy, loterie i festyny. Podczas II wojny światowej Niemcy pozbawili strażaków mundurów i instrumentów muzycznych, nie zawieszając jednak istnienia samej organizacji. Już 29 kwietnia 1945 roku odbyło się pierwsze powojenne zebranie strażackie, gdzie został wybrany nowy zarząd. W latach 1975–1983, w czynie społecznym, budowano nową remizę, którą oddano do użytku 10 lipca 1983 roku. W 1997 roku jednostka OSP Dobrosołowo została włączona do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego[20][19].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 24791
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 231 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Stanisław Kozierowski: Badania nazw topograficznych na obszarze dawnej zachodniej i środkowej Wielkopolski. T. 1. Poznań: 1921, s. 178.
- ↑ Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski. T. 1. Poznań: 1877, s. 699.
- ↑ Adam Broniecki, Artur Reiski: Herbarz Polski. T. 4. Warszawa: 1901, s. 326.
- ↑ Seweryn Urski: Rodzina. Herbarz szlachty polskiej. T. 3. Warszawa: 1906, s. 189.
- ↑ Teki Dworzaczka [online] [dostęp 2013-09-02].
- ↑ http://wtg-gniazdo.org/upload/rocznik/2014/14-rocznik-2014-Tomczak.pdf
- ↑ Stanisław Zieliński: Bitwy i potyczki 1863–1864; na podstawie materiałów drukowanych i rękopiśmiennych Muzeum Narodowego w Rappenswilu. Rappenswil: 1913, s. 28-31.
- ↑ a b c d e Praca zbiorowa pod redakcją Zbigniewa Chodyły, Dzieje Kazimierza Biskupiego, wyd. 2, Konin: Wydawnictwo „Aspeks”, 2001, s. 198, 201, 206-207, 210, 214, 218, 222, 265, ISBN 83-88349-03-1
- ↑ a b Piotr Maluśkiewicz, Województwo konińskie : szkic monograficzny, wyd. 1, Warszawa: Państwowe Wydawn. Nauk, 1983, s. 147-148, ISBN 83-01-00534-3, OCLC 11783554 [dostęp 2022-01-28].
- ↑ Zbrodnie komunistyczne i powojenne świadectwa wiary mieszkańców powiatu konińskiego | [online], infokonin.pl, 31 sierpnia 2023 [dostęp 2023-09-18] (pol.).
- ↑ Miejsce pamięci w Dobrosołowie [online], infoKonin – Koniński Portal Informacyjny [dostęp 2023-04-11] (pol.).
- ↑ a b Jan Łaski: Liber beneficorum archidyecezyi gnieźnieńskiej. T. 1. Gniezno: 1880, s. 298.
- ↑ a b Dobrosołowo, pow. słupecki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 77.
- ↑ a b Redakcja, Będzie nowy kościół [online], Konin Nasze Miasto, 15 czerwca 2001 [dostęp 2022-01-28] (pol.).
- ↑ Redakcja, Biskup poświęcił budowę [online], Konin Nasze Miasto, 8 lipca 2002 [dostęp 2022-01-28] (pol.).
- ↑ Janina Leskiewiczowa (red.), Ziemianie polscy XX w. Słownik biograficzny. Część 3, Warszawa 1996 r., Wydawnictwo DiG, s. 53–57. (ISBN 83-8549-60-4)
- ↑ a b Kurier Kazimierski, 27 lipca 2018, nr 38, ISSN 2449-8572
- ↑ Redakcja, Kronika OSP w Wielkopolsce: Ochotnicza Straż Pożarna w Dobrosołowie - OSP Dobrosłowo [online], Głos Wielkopolski, 14 sierpnia 2018 [dostęp 2022-06-09] (pol.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Dobrosołowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 77.
- Dobrosołowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 418.
