Dmochy-Glinki (gmina)
| gmina wiejska | |
| 1919–1948[1] | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo |
1919–39: białostockie |
| Powiat |
1919–27: ostrowski |
| Siedziba | |
Dmochy-Glinki (od 1949 Czyżew) – dawna gmina wiejska istniejąca do 1948 roku[2] w woj. białostockim (dzisiejsze woj. mazowieckie). Nazwa gminy pochodzi od wsi Dmochy-Glinki, lecz siedzibą gminy był Czyżew[3].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Za czasów Królestwa Polskiego gmina Dmochy-Glinki należała do powiatu ostrowskiego w guberni łomżyńskiej[4][5]. 1 października?/13 października 1870 do gminy przyłączono pozbawiony praw miejskich Czyżew[6].
Na początku okresu międzywojennego gmina Dmochy-Glinki należała do powiatu ostrowskiego w woj. białostockim.
1 stycznia 1926 od gminy Dmochy-Glinki odłączono wieś Siennica-Święchy, włączając ją do gminy Szepietowo w powiecie wysokomazowieckim[7]. 1 października 1927 roku całą gminę Dmochy-Glinki przyłączono do powiatu wysokomazowieckiego w tymże województwie[8].
Po wojnie gmina zachowała przynależność administracyjną. 1 stycznia 1949 roku gmina została zniesiona, po czym z jej obszaru utworzono gminę Czyżew z siedzibą w Czyżewie[9].
Demografia i geografia
[edytuj | edytuj kod]Pod koniec XIX w. gmina Dmochy-Glinki posiadała powierzchnię 14 492 morgów, w tym 7706 morgów wybornej pszennej gleby i dobrych łąk nad Broczyskiem i Siennicą. Lasów, pastwisk i nieużytków łącznie 500 morgów. Liczyła 6212 mieszkańców (3100 kobiet i 3112 mężczyzn)[10].
W tym samym czasie Słownik geograficzny wymienia:
- szlachty legitymowanej – 107, księży – 4 (2 w Czyżewie i 2 w Rosochatem), rabin i 2 podrabich, kupców – 189, mieszczan i rzemieślników – 1164, włościan – 1033, szlachty drobnej zaściankowej, rolnej – 3640, żołnierzy dymisjonowanych – 49, cudzoziemców – 14
- Żydów: mężczyzn – 818, kobiet – 819, ewangelików: mężczyzn – 6, kobiet – 8, reszta wyznania rzymskokatolickiego
- ludność mieszka w miasteczku Czyżewie i 60 wsiach, folwarkach i osadach
- w gminie 2 kościoły murowane: w Czyżewie i Rosochatem, kaplica murowana na cmentarzu w Czyżewie
- dwie cegielnie wyrabiające po 60 000 cegieł przy folwarkach w Czyżewie-Kościelnym i Czyżewie-Rusi. Młyny wodne na Broczysku w Zalesiu-Starym, Krzeczkowie-Gromadzyn i Dmochach-Bąbole. Wiatraki we wsich: Czyżewo-Chrapki, w Rosochatem Kościelnym (dwa) i Siennicy-Święchach[10]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. białostockiego; w czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
- ↑ do 31 grudnia 1948 roku
- ↑ Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
- ↑ Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, s. 279)
- ↑ Postanowienie z 29 grudnia 1867 (10 stycznia 1868), ogłoszone 8 (20) lutego 1868 (Dziennik Praw, rok 1868, tom 67, nr 228, s. 359)
- ↑ Postanowienie z 28 sierpnia (9 września) 1870, ogłoszone 1 (13) października 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 243, s. 367)
- ↑ Dz.U. z 1925 r. nr 127, poz. 906
- ↑ Dz.U. z 1927 r. nr 58, poz. 506
- ↑ Dz.U. z 1949 r. nr 28, poz. 208
- ↑ a b Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, tom II, ss. 43-44