Darnków

Darnków

wieś
Zbiornik wodny w Darnkowie i fragment wsi
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Lewin Kłodzki
Sołectwo	Gołaczów
Wysokość	500-550 m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	47
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-343
Tablice rejestracyjne	DKL
SIMC	0853240
Położenie na mapie Polski Darnków
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Darnków
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Darnków
Położenie na mapie gminy Lewin Kłodzki Darnków
50°26′41″N 16°18′46″E

Gompa w ośrodku buddyjskim w Darnkowie

Leśniczówka „Tarnówka”

Kamienny drogowskaz z 1892 roku

Darnków (dawniej czes. Drnkow, Drukow, Divinka, Dernka, niem. Trnckau, Dörnickau, Dörnikau, po 1945 również Tarnówka) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Lewin Kłodzki, w dolinie Dańczówka. W obręb Darnkowa wliczony jest przysiółek Kociołek, obecnie wyludniony, dawniej stanowiący samodzielną wieś.

Przynależność państwowa i administracyjna

Kolejne zmiany:

• w XIV w. przypuszczalnie w składzie państwa homolskiego,
• do 1477 r. w czeskim królestwie Luksemburgów,
• od połowy XVIII w. w hrabstwie kłodzkim, w Królestwie Pruskim Hohenzollernów,
• do 1945 r. w Kreis Glatz (powiecie kłodzkim), w Rzeszy Niemieckiej,
• do 1973 r. w gromadzie Jeleniów w powiecie kłodzkim w województwie wrocławskim, w Polsce,
• do 1975 r. w gminie Lewin Kłodzki w województwie wrocławskim,
• do 1976 r. w gminie Lewin Kłodzki w województwie wałbrzyskim,
• do 1998 r. w gminie Kudowa-Zdrój w województwie wałbrzyskim,
• współcześnie w gminie Lewin Kłodzki, w powiecie kłodzkim, w województwie dolnośląskim.

Środowisko naturalne

Wieś leży na wysokości 500–550 m n.p.m. w głębokiej dolinie rzeki Dańczówki i jej lewego, bezimiennego dopływu. Wieś otaczają strome zbocza Darnkowskich Wzgórz w Górach Stołowych. Zabudowane parcele i tereny uprawne skupione są w dolinie i na bezpośrednio przylegających partiach stoków. W okolicy występują granitowe skałki, szczególnie na stoku Kruczej Kopy (721 m n.p.m.). Pod szczytem tej samej góry ponad wierzchołki drzew wystaje wielki krzyż górujący nad okolicą.

Otoczenie wsi stanowią świerkowe lasy regla dolnego domieszkowane bukiem. Sąsiaduje z Parkiem Narodowym Gór Stołowych znajdując się w jego otulinie. Dawniej wieś leżała w całości na terenie Stołowogórskiego Parku Krajobrazowego. W środkowej części wsi znajduje się pomnikowy okaz cisa pospolitego Taxus baccata L. o pierśnicy 1,1 m i wysokości ponad 8 m.

Historia

Początki wsi datuje się na XIV w. Powstała prawdopodobnie w obrębie niewielkiego feudalnego państwa homolskiego, do którego wówczas należała dolina Dańczówki. Trudno dostępne rejony doliny powyżej wsi służyły za schronienie dla mieszkańców Lewina Kłodzkiego i okolicznych wsi podczas wojen husyckich i wojny trzydziestoletniej. Po likwidacji państwa homolskiego i powstaniu hrabstwa kłodzkiego, Darnków w roku 1477 został włączony do dóbr kameralnych korony czeskiej.

Z przekazów wiadomo, że w roku 1765 mieszkało tu 30 chałupników trudniących się głównie tkactwem. W roku 1787 odnotowano 18 zagrodników i chałupników, wśród których znajdowało się 11 płócienników. We wsi funkcjonowała gorzelnia i królewski dworek myśliwski, a od roku 1873 była tam też wiejska szkoła.

W XIX w. powstały dwa przysiółki wsi, które nie zachowały się do czasów współczesnych. W roku 1840 działały: młyn wodny, gorzelnia oraz 10 rzemieślniczych warsztatów bawełnianych. Nieco później powstała królewska leśniczówka i szkoła. Pod koniec tego stulecia w Darnkowie uruchomiono gospodę obsługującą turystów i kuracjuszy z pobliskiej Kudowy-Zdroju podróżujących tędy licznie. Trasa z Lewina Kłodzkiego do Karłowa przez Darnków była polecana przez ówczesne przewodniki turystyczne jako bardzo malownicza.

Po roku 1945 przez kilka lat w Darnkowie działał ośrodek YMCA, przekształcony po likwidacji tej organizacji w zakładowy dom wczasowy.

Zabudowa

Wieś

Wieś ma układ łańcuchowy, choć mocno przerzedzony. Zajmuje obszar 344 ha, z czego 98 ha to użytki rolne, a 230 ha to tereny leśne. W dolnej części wsi wybudowany jest zbiornik wody pitnej dla pobliskiej Kudowy-Zdroju, a cały teren wsi stanowi obszar bezpośredniej ochrony wodnej. W latach 90. XX wieku czynnych było we wsi zaledwie 8 gospodarstw rolnych, a tylko 25% mieszkańców pracowało w rolnictwie. Działał też zakładowy ośrodek wczasowy. Zachowało się kilka starych domów murowanych i murowano-drewnianych z XIX w. Do najciekawszych z nich należą domy nr 11, 11a, 14, 17, 21 i 25.

Zmiany liczby mieszkańców
Rok	Liczba ludności	Adnotacje
1787	93
1815	89
1825	105
1840	115
1910	128
1933	175
1950	83	Narodowy Spis Powszechny 1950
1960	66	Narodowy Spis Powszechny 1960
1970	31	Narodowy Spis Powszechny 1970
1978	36	Narodowy Spis Powszechny 1978
2011	47	Narodowy Spis Powszechny 2011

Leśniczówka

Pod numerem 21, we wschodniej części wsi znajduje się leśniczówka „Tarnówka” mieszcząca się w pochodzącym z początku XX w. drewnianym domu z kamienną podmurówką. Przy domu również drewniano-kamienne zabudowania gospodarcze, stary sad oraz zabytkowa kapliczka w formie żeliwnego krzyża. Nieco poniżej leśniczówki na rozstaju dróg stoi kamienny drogowskaz datowany na rok 1892

Ośrodek buddyjski

W roku 1995 dwóch członków sanghi podarowało j. św. Czime Rigdzinowi rinpocze 7,2 ha ziemi w najwyższym punkcie wsi, w miejscu zrujnowanych zabudowań. Od roku 1994 funkcjonuje tam Związek Buddyjski Khordong w Polsce, prowadząc ośrodek i centrum odosobnień rozwijające tradycje Dziangter i Khordong. Przez kilkanaście lat na tym terenie powstało dormitorium, gompa, biuro, budynki zaplecza mieszkalnego i sanitarnego dla gości oraz pole namiotowe. Organizowane są tam regularne kursy z nauczycielami buddyzmu tybetańskiego, gdzie możliwa jest praktyka grupowa i indywidualna, tłumaczy się, wydaje i przechowuje buddyjskie teksty. Od roku 1997 w Darnkowie corocznie odbywa się ceremonia ofiarowania lampek maślanych, podczas której 111 111 lampek płonie w intencji pokoju na świecie.

Szlaki turystyczne

• Kulin Kłodzki – Kulin Kłodzki (przystanek kolejowy) – Gołaczów – Żyznów – Cisowa – Darnków – Pod Kruczą Kopą – Dańczów – Lewin Kłodzki (stacja kolejowa) – Jarków – Pod Ptasznicą PL/CZ – Česká Čermná – Česká Čermná CZ/PL – Brzozowie – Źródło Marii – Kudowa-Zdrój
• z Kudowy-Zdroju przez Kruczą Kopę na Rozdroże pod Lelkową.
  

Bibliografia

• Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 13: Góry Stołowe. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo PTTK „KRAJ”, 1992, ISBN 83-7005-301-7.
• WaldemarW. Brygier WaldemarW., TomaszT. Dudziak TomaszT., IwonaI. Chomiak IwonaI., Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625 . Brak numerów stron w książce

Linki zewnętrzne

• Opis wycieczki z Kudowy-Zdroju do Darnkowa. kudowa.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-10-10)].