Czesław Broda

Czesław Broda
	Sługa Boży
Data i miejsce urodzenia	5 lutego 1885 ; Słocina
Data i miejsce śmierci	12 grudnia 1940 ; Dachau (KL)
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	24 czerwca 1909

Ks. Czesław Broda (ur. 5 lutego 1885 w Słocinie, obecnie dzielnica Rzeszowa, zm. 12 grudnia 1940 w KL Dachau) – Sługa Boży Kościoła katolickiego, polski ksiądz, męczennik, dziekan, administrator, proboszcz parafii w Leżajsku i wiceprezes Zarządu Okręgowego Stronnictwa Narodowego w Rzeszowie, kanonik honorowy kapituły katedralnej w Przemyślu (od 1927).

Życiorys

Kapłaństwo

Święcenia kapłańskie przyjął 24 czerwca 1909 w Przemyślu. 15 grudnia 1911 przybył do Woli Raniżowskiej (parafia Raniżów), jako stały katecheta i rozpoczął starania o budowę kościoła. Dzięki temu w 1913 zbudowano cegielnię i w 1914, a 26 lipca 1914 położono kamień węgielny i rozpoczęto prace przy budowie kościoła.

Gdy wybuchła I wojny światowej wcielono go do wojska i budowa kościoła została przerwana.

W 1916 ks. Czesław Broda zdemobilizowany jako inwalida, powrócił i podjął dalsze prace przy wznoszeniu nowego kościoła.

Przyczynił się do tego, że parafia Wola Raniżowska została erygowana 12 marca 1919 pismem św. bpa Pelczara z dnia 28 lutego 1919. 13 czerwca 1921 ks. Czesław przeniesiony został do Leżajska i od 1925 został tam proboszczem. Od 1927 został kanonikiem honorowym kapituły katedralnej w Przemyślu, a od 1929 dziekanem dekanatu leżajskiego. Na przełomie lat 20. i 30. był wiceprezesem Zarządu Okręgowego Stronnictwa Narodowego w Rzeszowie. Jako dziekan leżajski ks. Czesław Broda dokonywał poświęceń nowych świątyń. Gdy przybył nowy proboszcz, do Białobrzegów koło Leżajska ks. Jan Latawiec, i wyposażył kościół w niezbędne urządzenia, dokonał poświęcenia tamtejszej świątyni. Był opiekunem wiernych w pobliskich parafiach m.in. w parafii Dębnie od 1935 do 1940. Był katechetą i pedagogiem, który uczył nie tylko religii, ale jako wiceprezes ZO SN uczył też miłości do Ojczyzny.

Wiosną 1939 wybrany został do Rady Miasta w Leżajsku.

Ostatnie miesiące życia

Kiedy rankiem 13 września 1939 do Leżajska wkroczyły oddziały niemieckiej 28 Dywizji Piechoty oraz 8 Dywizji Piechoty i rozpoczęto tworzenie struktur okupacyjnej władzy, ogłoszona została lista zakładników. Znalazł się na niej m.in. i ks. Czesław Broda.

Po pierwszym aresztowaniu wypuszczono go na krótko. Kolejna akcja okupanta miała miejsce w 23 lipca 1940 Gestapo aresztowało wtedy nie tylko ks. Czesława Brodę, ale i płk. Stanisława Eustachiewicza (1883–1948). Ks. Czesław Broda więziony był w Jarosławiu i Tarnowie, skąd po dwóch tygodniach został wywieziony do niemieckiego obozu koncentracyjnego Sachsenhausen (KL).

3 września 1940 przewieziono go do Dachau (KL) i zarejestrowany został z numerem obozowym 18218. W czasie pobytu w obozie, do którego przewieziono wielu polskich księży, poddawany był okrutnym represjom ze strony hitlerowskich strażników. Nieludzkie traktowanie, bicie, głodzenie i niewolnicza praca sprawiły, że siły księdza się wyczerpały. Zmarł, jak zapisano w aktach, na ciężkie zapalenie płuc w wieku 55 lat.

Beatyfikacja

Ks. Czesław Broda zaliczony jest do drugiej grupy polskich męczenników z okresu II wojny światowej, których proces beatyfikacyjny rozpoczął się 17 września 2003 roku.

Zobacz też

Bibliografia

Dionizy Garbacz: Przechodniu, pochyl czoła. Stalowa Wola: Wydawnictwo Sztafeta, 2005, s. 153. ISBN 83-89930-03-X.
Adam Kozłowiecki: Ucisk i strapienie: pamiętnik więźnia 1939-194. Kraków: Wydawnictwo WAM, Księża Jezuici, 1995, s. 224. ISBN 83-7097-125-3.
Krzysztof Kaczmarski, Czesław Broda, w: Lista strat osobowych ruchu narodowego 1939-1955, zeszyt I (redakcja Wojciech Muszyński, Jolanta Mysiakowska), Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu, Warszawa 2008, s. 20 (z fotografią)