Cyraneczka karolińska
| Anas crecca carolinensis[1] | |||
| J.F. Gmelin, 1789 | |||
 Para cyraneczek karolińskich | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek | |||
| Podgatunek |
cyraneczka karolińska | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 lęgowiska występuje cały rok zimuje | |||
Cyraneczka karolińska[4] (Anas crecca carolinensis) – podgatunek[4][5] cyraneczki zwyczajnej, średniej wielkości ptaka z rodziny kaczkowatych (Anatidae). Zamieszkuje Amerykę Północną. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Odrębność tego taksonu jest niepewna[6] i część systematyków traktuje go jako odrębny gatunek[7][8][9][10].
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Na terenie całej Ameryki Północnej[7].
Sporadycznie zalatuje do Europy[11], w tym do Polski[12], gdzie do tej pory (maj 2021) stwierdzono ją 7 razy[11].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała 30–41 cm, rozpiętość skrzydeł 51–64 cm[13][14]. Osiąga masę ciała około 450 g[13]. U samców na boku tułowia biała plama, a głowa jest bardziej kasztanowobrązowa. Samiec w szacie spoczynkowej jest podobny do samicy.
Ekologia
[edytuj | edytuj kod]Ptak ten zamieszkuje m.in. bagna, stawy i bagniste jeziora[13]. Takson monogamiczny. Na pożywienie cyraneczki karolińskiej składają się nasiona, rośliny wodne, owady, mięczaki, skorupiaki i kijanki. W gnieździe zbudowanym zazwyczaj kilkaset metrów od wody i wyłożonym trawą, gałązkami, piórami i liśćmi, samica składa 6–18 kremowobiałych, oliwkowych lub płowożółtych jaj[13]. Wysiaduje je wyłącznie samica przez okres 20–24 dni[13].
Status i ochrona
[edytuj | edytuj kod]Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2020 roku traktuje cyraneczkę karolińską jako odrębny gatunek i zalicza go do kategorii najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność światowej populacji, według szacunków organizacji Partners in Flight z 2019 roku, wynosi około 3,9 miliona dorosłych osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za wzrostowy[3].
W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej[15].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Anas crecca carolinensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Denis Lepage: Cyraneczka karolińska (Anas carolinensis) Gmelin, 1789. Avibase. [dostęp 2014-01-24].
- ↑ a b Anas crecca carolinensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Anatini Leach, 1820 (wersja: 2020-01-10). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-07-23].
- ↑ C. Carboneras, D.A. Christie & G.M. Kirwan: Common Teal (Anas crecca). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2017. [dostęp 2019-05-06]. (ang.).
- ↑ J.L. Peters, K.G. McCracken, C.L. Pruett, S. Rohwer, S.V. Drovetski, Y. Zhuravlev, I. Kulikova, D.D. Gibson & K. Winker. A parapatric propensity for breeding may preclude the completion of speciation in common teal (Anas crecca, sensu lato). „Molecular Ecology”. 21 (18), s. 4563–4577, 2012. DOI: 10.1111/j.1365-294X.2012.05711.x. (ang.).
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2023-01-06]. (ang.).
- ↑ K.P. Johnson & M.D. Sorenson. Phylogeny and biogeography of dabbling ducks (genus: Anas): A comparison of molecular and morphological evidence. „The Auk”. 116 (3), s. 792–805, 1999. DOI: 10.2307/4089339. (ang.).
- ↑ G. Sangster, A.G. Knox, A.J. Helbig & D.T. Parkin. Taxonomic recommendations for European birds. „Ibis”. 144 (1), s. 153–159, 2002. DOI: 10.1046/j.0019-1019.2001.00026.x. (ang.).
- ↑ J. Kerr: Ducks, Geese and Swans. Oxford and New York: Oxford University Press, 2005, seria: Bird Families of the World XVI. ISBN 978-0-19-854645-0. (ang.).
- ↑ a b wynik wyszukiwania: Anas carolinensis. [w:] Tarsiger.com [on-line]. [dostęp 2021-05-08]. (ang.).
- ↑ Lista awifauny krajowej. Gatunki ptaków stwierdzone w Polsce – stan z 31.12.2021. Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. [dostęp 2023-01-06].
- ↑ a b c d e Green-winged Teal Anas crecca. WhatBird. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-01-17)]. (ang.).
- ↑ Sterry i in. 2002 ↓, s. 70.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Paul Sterry, Andrew Cleave, Andy Clements, Peter Goodfellow: Ptaki Europy: przewodnik ilustrowany. Warszawa: Horyzont, 2002. ISBN 83-7311-341-X.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).