Przejdź do zawartości

Cmentarz wojenny nr 295 – Paleśnica

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Cmentarz wojenny nr 295
Paleśnica
Zabytek: nr rej. A-669/M z 22.05.2009[1]
Ilustracja
Widok ogólny
Państwo

 Polska

Miejscowość

Paleśnica

Typ cmentarza

wojenny

Stan cmentarza

nieczynny

Powierzchnia cmentarza

2,93 ara

Architekt

Robert Motka

Położenie na mapie gminy Zakliczyn
Mapa konturowa gminy Zakliczyn, na dole znajduje się punkt z opisem „Cmentarz wojenny nr 295Paleśnica”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Cmentarz wojenny nr 295Paleśnica”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Cmentarz wojenny nr 295Paleśnica”
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego
Mapa konturowa powiatu tarnowskiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Cmentarz wojenny nr 295Paleśnica”
49,796880°N 20,798299°E/49,796880 20,798299
Multimedia w Wikimedia Commons

Cmentarz wojenny nr 295 – Paleśnica – austriacki cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej wybudowany przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie na terenie jego okręgu VIII Brzesko.

Jest to kwatera na starym cmentarzu parafialnym, znajdującym się na zachodnim stoku doliny potoku Paleśnianka, nad drogą wojewódzką nr 975, w północnej części miejscowości Paleśnica w gminie Zakliczyn województwa małopolskiego.

Cmentarz leży na terasie, nad wysoką stromą skarpą. Od strony skarpy znajduje się wejście, kilka schodków i metalowa, kuta, trójdzielna bramka osadzona pomiędzy dużymi słupkami z bloczków z kamienia. Wchodzi się na część cmentarza, gdzie pochowano żołnierzy rosyjskich. Ich kwatera jest zbudowana na planie kwadratu i otoczona murem z kamieni. Po prawej i lewej stronie znajdują się dwa zbiorowe żołnierskie groby nad którymi są wbudowane w mur ażurowe stele z podwójnymi krzyżami, pod którymi znajdowały się kiedyś tabliczki z informacją kto tutaj spoczywa. Pozostały po nich tylko ślady na stelach. Z kwatery rosyjskiej jest wejście do części gdzie pochowano żołnierzy austro-węgierskich. Zbudowana jest na planie ośmioboku. Otoczona murem, w którym po bokach znajdują się ażurowe stele z krzyżami greckimi wewnątrz. Na nich także były kiedyś tabliczki po których pozostały ślady. Pod murem znajduje się kilka niewielkich betonowych kamieni nagrobnych, ze śladami po zamontowanych tabliczkach, z austriackimi krzyżami kawalerskimi. Pośrodku kwatery znajduje się pomnik. Jest to wysoki betonowy krzyż osadzony na ośmiobocznym cokole w formie stożka. Na cokole zamontowano cztery metalowe krzyże kawalerskie. Naprzeciwko wejścia, pomiędzy dwoma niewysokimi kolumnami z kamiennych ciosów, zbudowano ścianę na której zamontowano tablicę z inskrypcją w języku niemieckim:

NICHT NUR GROSSE SÖHNE
VERLANGT DIE GROSSE ZEIT-
AUCH GROSSE ENKEL !

W tłumaczeniu na język polski: Wielkie czasy potrzebują nie tylko wielkich synów, ale także wielkich wnuków”.

Przed ścianką znajduje się, stojący na niewielkim betonowym postumencie, żeliwny krzyż z mieczy z datą 1915. Po bokach ma dwa krzyże kawalerskie.

Za ścianą z inskrypcją znajduje się, wąska, podłużna, wkomponowana w cmentarz kwatera, ze zbudowanym z tego samego materiału, grobowcem rodziny Steckich, miejscowych ziemian. Za nim, na wysokiej kolumnie z ciosów kamiennych zwieńczonej krzyżem postawiono figurę Chrystusa.

Pochowano na cmentarzu 46 żołnierzy austro-węgierskich oraz 16 żołnierzy rosyjskich, w 6 mogiłach zbiorowych i w 14 grobach pojedynczych. Polegli 16 stycznia i 16 lutego 1915 roku.

Projektował nekropolię Robert Motka.

Cmentarz został wyremontowany przez samorząd Gminy Zakliczyn w 2019 r. za kwotę 90 tys. zł. Zadanie  dofinansowano ze środków Wojewody Małopolskiego w wys. 80 tys. zł. Z budżetu Gminy Zakliczyn wydatkowano na to zadanie 10 tys. zł.[2]

Na cmentarzu parafialnym znajduje się także, około 100 metrów na południe, druga kwatera będąca austriackim cmentarzem wojennym nr 296.

  • Wejście
    Wejście
  • Pomnik w kwaterze austriackiej
    Pomnik w kwaterze austriackiej
  • Ściana z inskrypcją
    Ściana z inskrypcją
  • Grobowiec rodziny Steckich i pomnik
    Grobowiec rodziny Steckich i pomnik
  • Plan cmentarza
    Plan cmentarza

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2014-08-09].
  2. ↑ Węgrzy odnowili nekropolię z I wojny światowej [online] [dostęp 2019-08-19] (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Oktawian Duda, Cmentarze I Wojny Światowej w Galicji Zachodniej 1914-1918, Ośrodek Ochrony Zabytkowego Krajobrazu, Warszawa 1995, ISBN 83-85548-33-5
  • Roman Frodyma, Galicyjskie Cmentarze wojenne t. III Brzesko-Bochnia-Limanowa (Okręgi VIII-XI), Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Pruszków 1998, ISBN 83-85557-52-0

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Zachodniogalicyjskie cmentarze wojenne z I wojny światowej
Okręg I – Żmigród
Okręg II – Jasło
Okręg III – Gorlice
Okręg IV – Łużna
Okręg V – Pilzno
Okręg VI – Tarnów
Okręg VII – Dąbrowa
Okręg VIII – Brzesko
Okręg IX – Bochnia
Okręg X – Limanowa
Okręg XI – Kraków
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cmentarz_wojenny_nr_295_–_Paleśnica&oldid=71447729”