Miko czarny

Miko czarny
	Callimico goeldii
	(O. Thomas, 1904)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	naczelne
Nadrodzina	małpy szerokonose
Rodzina	pazurkowcowate
Rodzaj	Callimico; Miranda-Ribeiro, 1912
Gatunek	miko czarny
Synonimy
	Midas goeldii O. Thomas, 1904; Callimico snethlageri Miranda-Ribeiro, 1912; Callithrix goeldi: D.G. Elliot, 1913; Callimico suethlageri: Cabrera, 1958;
	Midas goeldii O. Thomas, 1904; Callimico snethlageri Miranda-Ribeiro, 1912; Callithrix goeldi: D.G. Elliot, 1913; Callimico suethlageri: Cabrera, 1958;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; narażony na wyginięcie
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Miko czarny^[7] (Callimico goeldii) – gatunek ssaka naczelnego z rodziny pazurkowcowatych (Callitrichidae).

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy formalnie opisał w 1904 roku brytyjski zoolog Oldfield Thomas, nadając mu nazwę Midas goeldii^[2]. Miejsce typowe to rzeka Yaco, Acre Brazylia^[2]^[8]^[9]. Holotyp to dorosły samiec (sygnatura BMNH 1900.2.22.1) ze zbiorów Muzeum Historii Naturalnej w Londynie; okaz zebrany 26 lipca 1897 roku^[10]. Jedyny przedstawiciel rodzaju miko^[7] (Callimico), który zdefiniował w 1912 roku brazylijski zoolog Alípio de Miranda Ribeiro^[1].

Struktura genetyczna stada założycielskiego osobników żyjących w niewoli wskazuje, że C. goeldii może reprezentować więcej niż jeden ukryty podgatunek lub gatunek^[11].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy^[11].

Etymologia

Callimico: gr. καλλος kallos „piękno”, od καλος kalos „piękny”; rodzaj Mico Lesson, 1840^[12]^[1].
goeldii: Emil August Göldi (1859–1917), szwajcarski zoolog, zamieszkały w Brazylii w latach 1884–1905, dyrektor Museu Paraense de Historia Natural (obecnie Museu Paraense Emílio Goeldi) w Belém^[13].

Zasięg występowania

Miko czarny występuje na obszarze górnego biegu Amazonki w południowej Kolumbii, zachodniej Brazylii, wschodnim Peru i północnej Boliwii, od rzeki Caquetá w Kolumbii, na południe przez peruwiańską Amazonię i skrajnie zachodnią brazylijską Amazonię do departamentu Pando w Boliwii^[11].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 19–25 cm, długość ogona 26–35 cm; masa ciała samic około 355 g (n = 5), samców około 366 g (n = 3) (osobniki przetrzymywane w niewoli są cięższe, osiągając masę 450–600 g)^[14]^[15]. Miko czarny ma futro długie, koloru czarnobrunatnego, które tworzy wokół głowy rodzaj grzywy.

Ekologia

Pożywienie

Miko czarny żywi się owocami, nasionami, zielonymi częściami roślin, owadami oraz drobnymi kręgowcami. Porusza się bardzo szybko oraz zwinnie w koronach drzew.

Miko czarny żyje w stadach po kilkadziesiąt osobników.

Status zagrożenia

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii VU (ang. vulnerable ‘narażony’)^[6].

Uwagi

↑ Kombinacja nazw; niepoprawna późniejsza pisownia Midas goeldii O. Thomas, 1904.
↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Callimico snethlageri Miranda-Ribeiro, 1912.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c de Miranda Ribeiro 1912 ↓, s. 21.
↑ ^a ^b ^c O. Thomas. New Callithrix, Midas, Felis, Rhipidomys, and Proechimys from Brazil and Ecuador. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh Series. 14, s. 189, 1904. (ang.).
↑ de Miranda Ribeiro 1912 ↓, s. 22.
↑ D.G. Elliot: A review of the primates. Cz. 1: Lemuroidea: Daubentonia to Indris. Anthropoidea: Seniocebus to Saimiri. New York: American Museum of Natural History, 1913, s. 224, seria: Monograph series (American Museum of Natural History), cz. 1. (ang.).
↑ Á. Cabrera. Catalogo del los mamiferos de America del Sur. I (Metatheria – Unguiculata – Carnivora). „Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales "Bernardino Rivadavia" e Institutio Nacional de Investigación de las Ciencias Naturales”. 4 (1), s. 184, 1958. (hiszp.).
↑ ^a ^b Wielu, Callimico goeldii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021, wersja 2021-2 [dostęp 2021-08-08] (ang.).
↑ ^a ^b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 36. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Callimico goeldii. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-08-08].
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Callimico goeldii (O. Thomas, 1904). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-12]. (ang.).
↑ 1900.2.22.1. [w:] Data Portal [on-line]. Natural Museum History. [dostęp 2023-09-12]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 178. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 116, OCLC 637083062 (ang.).
↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 157. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
↑ A.B. Rylands & R.A. Mittermeier: Family Callitrichidae (Marmosets and Tamarins). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 314–315. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).
↑ Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 114. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

Bibliografia

A. de Miranda Ribeiro. Zwei neue Affen unserer Fauna. „Brasilianische Rundschau”. 2 (1), s. 21–23, 1912. (niem.).

[4] Kombinacja nazw; niepoprawna późniejsza pisownia Midas goeldii O. Thomas, 1904.

[6] Niepoprawna późniejsza pisownia Callimico snethlageri Miranda-Ribeiro, 1912.

[CITEREFde_Miranda_Ribeiro191221-1] Miranda Ribeiro 1912 ↓, s. 21.

[Thomas-2] O. Thomas. New Callithrix, Midas, Felis, Rhipidomys, and Proechimys from Brazil and Ecuador. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh Series. 14, s. 189, 1904. (ang.).

[CITEREFde_Miranda_Ribeiro191222-3] Miranda Ribeiro 1912 ↓, s. 22.

[ell-5] D.G. Elliot: A review of the primates. Cz. 1: Lemuroidea: Daubentonia to Indris. Anthropoidea: Seniocebus to Saimiri. New York: American Museum of Natural History, 1913, s. 224, seria: Monograph series (American Museum of Natural History), cz. 1. (ang.).

[cab-7] Á. Cabrera. Catalogo del los mamiferos de America del Sur. I (Metatheria – Unguiculata – Carnivora). „Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales "Bernardino Rivadavia" e Institutio Nacional de Investigación de las Ciencias Naturales”. 4 (1), s. 184, 1958. (hiszp.).

[iucn-8] Wielu, Callimico goeldii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021, wersja 2021-2 [dostęp 2021-08-08] (ang.).

[Cichocki&inni-9] W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 36. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Wilson&Reeder-10] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Callimico goeldii. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-08-08].

[mdd-11] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Callimico goeldii (O. Thomas, 1904). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-12]. (ang.).

[nhm-12] 1900.2.22.1. [w:] Data Portal [on-line]. Natural Museum History. [dostęp 2023-09-12]. (ang.).

[Burgin&inni-13] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 178. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Jaeger-14] Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 116, OCLC 637083062 (ang.).

[Beolens&inni-15] B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 157. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).

[Rylands&Mittermeier-16] A.B. Rylands & R.A. Mittermeier: Family Callitrichidae (Marmosets and Tamarins). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 314–315. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).

[amw-17] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 114. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[a]

[4]

[b]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]