Bezzałogowy kosmiczny statek zaopatrzeniowy
Bezzałogowy kosmiczny statek zaopatrzeniowy – rodzaj automatycznego pojazdu kosmicznego specjalnie zaprojektowanego i przeznaczonego do dostarczania na stacje kosmiczne materiałów i elementów niezbędnych do wyznaczonych celów misji kosmicznych i podtrzymania życia na stacji.
Bezzałogowe kosmiczne statki zaopatrzeniowe są wykorzystywane od 1978 roku[1], od tamtej pory obsługiwały nieistniejące już stacje kosmiczne Salut 6, Salut 7 i Mir. Obecnie używa się ich do zaopatrywania Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). W odróżnieniu od sztucznych satelitów statki dostawcze mają szczelne przedziały – ze względu na czasowe przebywanie w nich astronautów podczas połączenia ze stacją orbitalną (pełnią wtedy rolę dodatkowego modułu). Z reguły ich rolą jest przewiezienie towaru w jedną stronę – do stacji kosmicznej, ale niektóre mogą być wyposażone w urządzenia pozwalające na powrót na Ziemię.
Typy bezzałogowych statków zaopatrzeniowych
[edytuj | edytuj kod]Projekty zakończone:
Projekty aktualne:
- Progress – ZSRR / Rosja (w użyciu od 1978 roku)[1]
- Automatyczny Statek Transferowy – Europa (w użyciu od 2008 roku)[3]
- H-II Transfer Vehicle – Japonia (w użyciu od 2009 roku)[4]
- Dragon – Stany Zjednoczone (w użyciu od 2012 r.; projekt komercyjny SpaceX)[5]
Projekty komercyjne przygotowywane w ramach programu Commercial Orbital Transportation Services (COTS):
- Cygnus – Stany Zjednoczone (projekt komercyjny Orbital Sciences Corporation)[6]
Porzucone projekty opracowywane w ramach programu COTS:
- Kistler K-1 – Stany Zjednoczone(projekt komercyjny Rocketplane Kistler, anulowany w 2007 roku)[7]
- Andrews Cargo Module – Stany Zjednoczone (projekt komercyjny Andrews Space, odrzucony przez NASA)[8]
Parametry statków używanych do zaopatrywania ISS
[edytuj | edytuj kod]| Statek | Operator | Rakieta nośna | Ładowność | Obsługa ISS | Uwagi |
|---|---|---|---|---|---|
| Progress-M | Roskosmos (Rosja) | Sojuz-U/Sojuz-FG | 2,6 t | 2000 | Automatyczny system cumowania. Wcześniej obsługiwał stację Mir |
| ATV | ESA (Europa) | Ariane 5 ES | 7,5 t | 2008-2014 | Wyposażony w automatyczny system cumowania |
| HTV (Kounotori) | JAXA (Japonia) | H-IIB | 6,0 t | 2009 | Brak systemu nakierowującego; cumowanie za pomocą manipulatora Canadarm2 |
| Cygnus | Orbital Sciences Corp. (USA) |
Antares | 2,7 t | 2013 | Brak systemu nakierowującego; cumowanie za pomocą manipulatora Canadarm2 |
| Dragon | SpaceX (USA) | Falcon 9 | 6,0 t | 2012 | Brak systemu nakierowującego; cumowanie za pomocą manipulatora Canadarm2. Dysponuje kapsułą powrotną |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b The Progress cargo ship. russianspaceweb.com. [dostęp 2010-07-08]. (ang.).
- ↑ TKS. astronautix.com. [dostęp 2010-07-08]. (ang.).
- ↑ Tarig Malik: European Cargo Ship Begins Maiden Space Voyage. space.com. [dostęp 2010-07-08]. (ang.).
- ↑ jaxa.jp: Development of HTV/H-IIB received Japan industry technology/MEXT award. [dostęp 2010-07-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-14)]. (ang.).
- ↑ Dragon overview. spacex.com. [dostęp 2010-07-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-05)]. (ang.).
- ↑ Commercial Orbital Transportation Services (COTS)/ Commercial Resupply Service (CRS). Orbital Sciences Corporation. [dostęp 2012-11-28]. (ang.).
- ↑ Brian Berger: NASA Gives Rocketplane Kistler Termination Notice. space.com. [dostęp 2010-07-08]. (ang.).
- ↑ Report: NASA to cancel RpK COTS award. spacetoday.net. [dostęp 2010-07-08]. (ang.).