Przejdź do zawartości

Bazylika św. Pawła za Murami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Papieska bazylika Świętego Pawła
za Murami
Basilica Papale di San Paolo fuori le Mura
Bazylika większa
Ilustracja
Państwo

 Włochy

Miejscowość

Rzym

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Wezwanie

Święty Paweł

Położenie na mapie Rzymu
Mapa konturowa Rzymu, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Papieska bazylika Świętego Pawłaza Murami”
Położenie na mapie Włoch
Mapa konturowa Włoch, w centrum znajduje się punkt z opisem „Papieska bazylika Świętego Pawłaza Murami”
Położenie na mapie Lacjum
Mapa konturowa Lacjum, w centrum znajduje się punkt z opisem „Papieska bazylika Świętego Pawłaza Murami”
Ziemia41°51′31″N 12°28′38″E/41,858611 12,477222
Strona internetowa
Wnętrze bazyliki

Bazylika św. Pawła za Murami (wł. Basilica Papale di San Paolo fuori le Mura) – jedna z czterech bazylik papieskich (dawniej zwanych patriarchalnymi) znajdujących się na terenie Rzymu i Watykanu. Według tradycji jest to miejsce pochówku świętego Pawła.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Bazylika została zbudowana przy Via Ostiense przez cesarzy Teodozjusza I, jego syna Arkadiusza i Walentyniana II w latach 386-440. Pięcionawowa budowla poprzedzona została atrium. Zbudowano ją w miejscu, gdzie wcześniej Lucyna Rzymska pochowała ciało św. Pawła (on sam został ścięty około 3 km od tego miejsca. Zgodnie z legendą, jego głowa trzykrotnie odbiła się od ziemi, z której wytrysnęły trzy źródła wody). Nad grobem św. Pawła zbudowana została najpierw niewielka kapliczka, która przetrwała do czasu zbudowania bazyliki. Starożytną bazylikę poświęcił w 390 roku papież Syrycjusz. 15 lipca 1823, podczas prowadzenia prac dekarskich został zaprószony ogień. Pożar zniszczył prawie całą bazylikę. Podjęto odbudowę, starając się zachować pierwotny kształt świątyni. Zakończenie prac i ponowne poświęcenie bazyliki nastąpiło w 1854.

Wygląd

[edytuj | edytuj kod]

Dzisiejszy wygląd kościoła to efekt tej rekonstrukcji. Bazylikę nadal poprzedza dziedziniec otoczony granitową kolumnadą. Pośrodku ustawiono figurę św. Pawła z mieczem. Świątynię poprzedza narteks, nad którym widoczna jest fasada ozdobiona złotą mozaiką. Pomiędzy oknami umieszczono wizerunki czterech proroków: Izajasza, Jeremiasza, Ezechiela i Daniela. Nad nimi pas ze sceną, w której Baranek Boży poi trzodę w czterech rzekach – symbolu czterech Ewangelii. Tympanon wieńczący fasadę ozdobiony jest mozaiką z Chrystusem na tronie, otoczonym przez świętych Piotra i Pawła.

Gotycki baldachim nad grobem św. Pawła

Drzwi po prawej stronie to Święta Brama otwierana z okazji jubileuszu roku świętego. Drzwi te pochodzą z poprzedniej bazyliki. Zostały wykonane w Konstantynopolu w 1070, zniszczone podczas pożaru i zrekonstruowane w 1967.

Wnętrze świątyni o wymiarach 131,0 × 65,0 m, nadal podzielone jest na 5 naw przy pomocy ustawionych w rzędach 80 kolumn. Pod łukiem tęczowym kończącym nawę główną umieszczony jest grób św. Pawła przykryty gotyckim baldachimem wykonanym przez Arnolfo di Cambio w 1285. (Podczas prowadzenia prac rekonstrukcyjnych znaleziono w tym miejscu kratę, jaką zwyczajowo przykrywano grób męczennika w czasach wczesnochrześcijańskich. W pobliżu odkryto też pochówki innych osób. Istniał bowiem zwyczaj chowania zmarłych w pobliżu grobu osób uznanych za święte).

Łuk wznoszący się nad baldachimem zdobi mozaika z V wieku z postaciami Zbawiciela i patriarchów. Apsyda kończąca nawę główną także jest ozdobiona mozaiką w stylu bizantyjskim. Ukazano na niej Chrystusa na tronie w otoczeniu świętych: Piotra, Andrzeja, Pawła i Łukasza. Na ścianach naw, ułożone w długi pas, znajdują się medaliony z wizerunkami kolejnych papieży, od św. Piotra aż do Franciszka. Legenda głosi, że jeżeli na wszystkich wolnych miejscach będą medaliony z wizerunkami papieży, wtedy nastąpi koniec świata.

Nawa poprzeczna połączona jest z kaplicami. Po lewej stronie znajduje się kaplica Najświętszego Sakramentu, w której można zobaczyć krucyfiks z XIII wieku oraz drewniany posąg św. Pawła ze śladami ognia, który zniszczył poprzednią budowlę. Krucyfiks i umieszczony w pobliżu baldachimu wysoki kandelabr ze scenami Męki Pańskiej to dzieła Pietro Vassalletto z 1180.

Opactwo

[edytuj | edytuj kod]

Obok kościoła znajduje się klasztor, którego dziedziniec otaczają krużganki z XIII w., dzieło kamieniarzy szkoły Cosmatich (arte cosmatesca). Cechą charakterystyczną pracy tych kamieniarzy są delikatne kolumienki o rzeźbionych, często skręconych trzonach, niejednokrotnie ozdobione mozaikami. Podobny dziedziniec znajduje się w klasztorze św. Jana na Lateranie.

Dziedziniec klasztoru

W klasztorze tym od VIII wieku zamieszkują benedyktyni. W X-XV wieku należeli on do kongregacji kluniackiej, a od 1425 do kongregacji z Monte Cassino. Bazylika jest siedzibą opactwa benedyktyńskiego pod tym samym wezwaniem, dla których bazylika pełni także rolę kościoła opackiego.

W średniowieczu klasztor wraz z bazyliką był pod szczególnym patronatem królów Anglii, w wyniku czego herb klasztoru zawiera podwiązkę, charakterystyczną dla herbów rycerzy Orderu Podwiązki

UNESCO

[edytuj | edytuj kod]

W 1980 roku bazylika św. Pawła za Murami, została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO, jako "Zespół zabytkowy Rzymu, dobra Stolicy Apostolskiej leżące na terenie Rzymu, korzystające z prawa eksterytorialności i bazylika św. Pawła za Murami"

Archiprezbiterzy

[edytuj | edytuj kod]

31 maja 2005 roku papież Benedykt XVI ustanowił urząd archiprezbitera tej bazyliki. W zarządzaniu bazyliką wspomagają go: wikariusz do spraw duszpasterstwa — jest nim z urzędu opat opactwa św. Pawła za murami, jak również delegat do spraw administracyjnych[1].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Motu proprio w sprawie bazyliki św. Pawła za Murami – Benedykt XVI – Portal OPOKA [online], www.opoka.org.pl [dostęp 2017-11-22] (pol.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]