Athelia rolfsii
 Sklerocja na korzeniach jałowca | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Athelia rolfsii |
| Nazwa systematyczna | |
| Athelia rolfsii (Curzi) C.C. Tu & Kimbr. Bot. Gaz. 139(4): 460 (1978) | |
Athelia rolfsii (Curzi) C.C. Tu & Kimbr. – gatunek grzybów z rodziny błonkowatych (Atheliaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Athelia, Atheliaceae, Atheliales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Takson ten po raz pierwszy opisał Mario Curzi w 1932 r., nadając mu nazwę Corticium rolfsii, Obecną nazwę nadali mu C.C. Tu i James William Kimbrough w 1978 r.[1]
- Botryobasidium rolfsii (Curzi) Venkatar. 1950
- Corticium rolfsii Curzi 1932
- Pellicularia rolfsii (Curzi) E. West 1947
- Sclerotium rolfsii Sacc. 1911[2].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Kolonie na białym agarze ziemniaczano-dekstrozowym zwykle z wieloma wąskimi pasmami grzybni w grzybni powietrznej. Komórki pierwotnych strzępek na przedniej krawędzi kolonii, zwykle o szerokości 4,5–9 µm i długości do 350 µm, z jednym lub większą liczbą sprzążek przy przegrodzie. Strzępki wtórne powstają bezpośrednio pod dystalną przegrodą komórkową i często rosną przyciśnięte do strzępek pierwotnych. Strzępki trzeciorzędowe i kolejne są wąskie (szerokość 1,5–2 µm), mają stosunkowo krótkie komórki i szeroki kąt rozgałęzienia nie związany ściśle z przegrodą i zwykle nie mają sprzążek. Sklerocja tworzą się na powierzchni kolonii, przeważnie są kuliste, nieznacznie spłaszczone w dolnej części, przeważnie o średnicy 1–2 mm w stanie świeżym, lekko kurczące się po wyschnięciu, z gładką lub płytko wgłębioną błyszczącą powierzchnią. Ich ściana jest równomiernej grubości i lekko wybarwiona. Kora i rdzeń sklerocjów zawierają pęcherzyki z materiałem zapasowym, komórki skórne nie. Hymenium na podłożu agarowym o barwie od białej do ochrowej, podkładki rzadkie lub skupione w nieregularnych masach. Owocniki gęste, tworzące skorupiastą warstwę na hymenium. Podstawki maczugowate. Bazydiospory gładkie, szkliste, kuliste, grubościenne, 4,5–6,5 × 3,5–4,5 µm (według innych danych od 2–5,5 × 1,5–3,5 do 19–57 × 4,5–7,5 dla podstawek, 1,5–2,5 × 1–1,5 do 6–12,5 × 3,5–8 dla bazydiospor i są częściowo zależne od użytego podłoża). Na roślinach żywicielskich biała grzybnia rozwija się na organach w pobliżu powierzchni gleby. Appressoria rozwijają się w postaci nabrzmiałych komórek na końcówek krótkich strzępek rostkowych. Sklerocja często rozwija się dopiero po śmierci rośliny. Zaobserwowano rozwój hymenium na liściach[3].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Athelia rolfsii rozpowszechniony jest w wilgotnych tropikalnych i ciepłych obszarach o klimacie umiarkowanym. Występuje na większości obszaru Afryki i południowej Azji, w Australazji, w Europie od Hiszpanii i Włoch przez Europę Środkową do południowej Szwecji, w Ameryce Północnej (szczególnie w południowych Stanach Zjednoczonych), w Ameryce Środkowej oraz na znacznej części Ameryki Południowej[3].
Polifag o bardzo dużym zakresie żywicieli. W USA opisano ponad 500 gatunków roślin, na których występuje[4]. Gatunek o dużym znaczeniu gospodarczym, wywołuje bowiem grzybowe choroby roślin u licznych gatunków roślin uprawnych[3]. Wśród roślin uprawnych w Polsce powoduje choroby: biała zgnilizna draceny, kordyliny, biała zgnilizna eustomy, biała zgnilizna fikusa, biała zgnilizna irysa, biała zgnilizna juki, biała zgnilizna konwalii, biała zgnilizna stefanotisa, biała zgnilizna storczyków, biała zgnilizna tulipana i zgnilizna jabłek „rybie oko”[5].
Sposób rozprzestrzeniania
[edytuj | edytuj kod]Saprotrof żyjący w powierzchniowych warstwach gleby i pasożyt fakultatywny roślin. Utrzymuje się na ich resztkach pożniwnych oraz na wielu gatunkach chwastów. Jego sklerocja są rozprzestrzeniane w glebie podczas prac pielęgnacyjnych, a także przez wodę i wiatr. Część sklerocjów przechodzi nieuszkodzona przez układ pokarmowy owiec i bydła i rozprzestrzenia się wraz z ich odchodami. Sklerocja występują jako zanieczyszczenia w nasionach oraz w wegetatywnym materiale rozmnożeniowym i wraz z nimi patogen również może infekować rośliny[3].
Znany jest głównie w postaci anamorfy (dawniej opisywanej jako odrębny gatunek Sclerotium rolfsii). Teleomorfa spotykana jest rzadko i prawdopodobnie nie ma pierwszorzędnego znaczenia w rozprzestrzenianiu gatunku[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2022-09-27].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2022-09-27].
- ↑ a b c d e Athelia rolfsii [online], Mycobank [dostęp 2022-09-27].
- ↑ N.G.Agrios, Plant Pathology, New Delhi: Academic Press, 2005.
- ↑ Zbigniew Borecki, Małgorzata Solenberg (red.), Polskie nazwy chorób roślin uprawnych, wyd. 2, Poznań: Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne, 2017, ISBN 978-83-948769-0-6.