Arkadij Wajspapir

Arkadij Wajspapir
Аркадий Моисеевич Вайспапир
	czerwonoarmista
Data i miejsce urodzenia	23 grudnia 1921 ; Bobrowyj Kut
Data i miejsce śmierci	11 stycznia 2018 ; Kijów
	Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Czerwona
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa bitwa o Kijów (1941); powstanie w Sobiborze;
	Odznaczenia

Arkadij Moisiejewicz Wajspapir (ros. Аркадий Моисеевич Вайспапир; ur. 23 grudnia 1921 w Bobrowym Kucie, zm. 11 stycznia 2018 w Kijowie^[1]) – radziecki żołnierz i partyzant pochodzenia żydowskiego, uczestnik powstania i masowej ucieczki więźniów z obozu zagłady w Sobiborze^[1]^[2].

Życiorys

Urodził się w 1921 we wsi Bobrowyj Kut, w regionie Chersoń. Po agresji III Rzeszy na ZSRR w 1941 r. został zmobilizowany do Armii Czerwonej i brał udział w obronie Kijowa, podczas której został ciężko ranny. Następnie został uznany przez Niemców za Żyda i wraz z grupą żydowskich czerwonoarmistów deportowany do obozu zagłady w Sobiborze na terenie okupowanej Polski^[1]. Był członkiem ośmioosobowej grupy czerwonoarmistów skupionej wokół Aleksandra Pieczerskiego, który wraz z Leonem Feldhendlerem był współorganizatorem powstania i masowej ucieczki więźniów Sobiboru^[1]. W czasie buntu z 14 października 1943, Wajspapir zabił siekierą SS-Oberscharführera Siegfrieda Graetschusa^[2]. Po ucieczce z obozu przystąpił do partyzantki^[1].

Po wojnie ukończył Zaporoski Instytut Przemysłowy i pracował w Ługańsku, Artemiwsku i Doniecku. W 1994 osiadł wraz z rodziną w Kijowie. W czasie wojny zginęli wszyscy jego najbliżsi krewni; starszy brat zginął na froncie, zaś matka, pięcioletnia siostra i wszyscy krewni z rodzinnej wsi zostali rozstrzelani przez Niemców w Bobrowym Kucie. Po wojnie założył rodzinę, miał dwóch synów; Michaiła i Wadima^[2].

W 2016 został laureatem przyznawanej przez Federację Wspólnot Żydowskich Rosji, Nagrody „Skrzypka na dachu” w kategorii „Człowiek-legenda”.

W momencie poprzedzającym śmierć był ostatnim żyjącym z kręgu organizatorów powstania i ucieczki z obozu w Sobiborze^[3]^[1].

W filmie Sobibór z 2018 roku w postać Wajspapira wcielił się Sergiej Godin^[4].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f В Киеве умер последний участник восстания в концлагере Собибор Аркадий Вайспапир. gordonua.com. [dostęp 2018-01-13]. (ros.).
↑ ^a ^b ^c В Киеве скончался последний участник кровавого восстания в концлагере „Собибор”. unian.net. [dostęp 2018-01-13]. (ros.).
↑ W Kijowie zmarł Arkadiy Vayspapir. radiozagranica.pl. [dostęp 2018-01-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-14)]. (pol.).
↑ Sobibór. imdb.com, 2022-10-02. [dostęp 2022-10-05]. (pol.).

[bionek-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f В Киеве умер последний участник восстания в концлагере Собибор Аркадий Вайспапир. gordonua.com. [dostęp 2018-01-13]. (ros.).

[bion-2] В Киеве скончался последний участник кровавого восстания в концлагере „Собибор”. unian.net. [dostęp 2018-01-13]. (ros.).

[3] W Kijowie zmarł Arkadiy Vayspapir. radiozagranica.pl. [dostęp 2018-01-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-14)]. (pol.).

[4] Sobibór. imdb.com, 2022-10-02. [dostęp 2022-10-05]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]