Arif Abd ar-Razzak
| |
| Data i miejsce urodzenia |
1921/1924 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
30 marca 2007 |
| premier Iraku | |
| Okres |
od 6 września 1965 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
 generał brygady
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
przed 1943–1959; 1962–1965 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy |
II wojna światowa, |
| Późniejsza praca |
polityk, działacz emigracyjny |
Arif Abd ar-Razzak (ur. 1924 w Ramadi, zm. 2007 w Berkshire) – iracki wojskowy i polityk, premier Iraku w 1965.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Ukończył Akademię Wojskową w Bagdadzie, w 1943 był już generałem-brygadierem irackich sił powietrznych. Aktywny w ruchu panarabskim, następnie wstąpił do irackiego oddziału partii Baas, gdzie przewodził grupie sympatyzującej z naseryzmem. Po przewrocie Abd al-Karima Kasima i Abd as-Salama Arifa w 1958 został komendantem bazy sił powietrznych w Habbanijji. W 1959 stracił stanowisko pod zarzutem przygotowywania kolejnego przewrotu[1] (rząd Kasima wycofał się już wtedy całkowicie z akceptowanych początkowo haseł panarabskich i przyjął politykę "Irak przede wszystkim"[2]). W 1962 oczyszczono go jednak z zarzutów[1]. Brał udział w zamachu stanu w lutym 1963, w którym iraccy basiści oraz sympatyzujący z nimi wojskowi obalili rząd Kasima[1]. Opowiadał się za odtworzeniem Zjednoczonej Republiki Arabskiej i przystąpieniem do niej Iraku. Scenariusz taki wydawał się realny przynajmniej w zakresie zjednoczenia Iraku i Syrii, w której 8 marca 1963 również, drogą zamachu stanu, władzę objęła partia Baas. W Iraku doszło jednak do ostrej rywalizacji między zwolennikami i przeciwnikami panarabizmu w samej rządzącej partii. Ostatecznie w listopadzie 1963 basiści stracili władzę wskutek przewrotu gen. Abd as-Salama Arifa[3]. W przeszłości przekonany naserysta, z czasem doszedł on do przekonania, że priorytetem dla władz Iraku powinno być wzmacnianie własnego państwa[4]. Aby udobruchać niezadowolonych ze zmiany kursu panarabistów w swoim otoczeniu, w 1965 mianował Arifa Abd ar-Razzaka, jednego z najwyższych stopniem w armii zwolenników naseryzmu, premierem Iraku. Prezydent chciał również, by Abd ar-Razzak zaangażował się w rozwiązywanie problemu irackiej społeczności kurdyjskiej i w ten sposób uświadomił sobie, że głoszenie haseł panarabskich było niecelowe[5]).
We wrześniu 1965 Abd ar-Razzak, rozczarowany polityką Arifa, razem z innymi naserystami usiłował przeprowadzić zamach stanu, korzystając z nieobecności prezydenta w kraju. Pucz udaremniła wierna głowie państwa Gwardia Narodowa pod dowództwem Sajjida Slajbiego[5]. Premier zbiegł do Egiptu; w październiku 1966 po raz drugi próbował obalić rząd iracki (prezydentem był już wówczas Abd ar-Rahman Arif; jego brat i poprzednik zginął w kwietniu tego samego roku w wypadku śmigłowca). Próba ta również okazała się nieudana, a iracki sąd wojskowy zaocznie skazał go na śmierć. W 1967 został aresztowany, po czym objęty amnestią i deportowany z kraju[1]. Rok później wrócił do Iraku. Był jednym z sygnatariuszy listu do prezydenta Arifa z żądaniem zdymisjonowania rządu Tahira Jahji i utworzenia nowego rządu, jak również zwołania parlamentu. Po raz kolejny trafił do więzienia po zamachu stanu w 1968, przeprowadzonym przez iracki oddział partii Baas. Powtórnie skazany na śmierć, w styczniu 1969 otrzymał ostatecznie możliwość wyjazdu do Egiptu. Stamtąd udał się na emigrację do Wielkiej Brytanii[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Ghareeb E., Dougherty B.: Historical Dictionary of Iraq. Scarecrow Press, 2004, s. 191-193. ISBN 978-0-8108-6568-6.
- ↑ Tripp Ch.: Historia Iraku. Warszawa: Książka i Wiedza, 2009, s. 189. ISBN 978-83-05-13567-2.
- ↑ Tripp Ch.: Historia Iraku. Warszawa: Książka i Wiedza, 2009, s. 212-214. ISBN 978-83-05-13567-2.
- ↑ Tripp Ch.: Historia Iraku. Warszawa: Książka i Wiedza, 2009, s. 216-217. ISBN 978-83-05-13567-2.
- ↑ a b Tripp Ch.: Historia Iraku. Warszawa: Książka i Wiedza, 2009, s. 221. ISBN 978-83-05-13567-2.
