Andrzej Białas
| Data i miejsce urodzenia |
26 lipca 1936 |
|---|---|
| Prezes Polskiej Akademii Umiejętności | |
| Okres |
od 2001 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
  
| |
Andrzej Białas (ur. 26 lipca 1936 w Krakowie[1]) – polski fizyk, profesor nauk matematyczno-fizycznych, prezes Polskiej Akademii Umiejętności w latach 2001–2018.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W 1958 uzyskał magisterium z fizyki na Uniwersytecie Jagiellońskim, a następnie w 1962 obronił doktorat na podstawie pracy o promieniowaniu dipola elektromagnetycznego[2]. Habilitował się w 1966, w 1976 został profesorem nadzwyczajnym, a w 1986 profesorem zwyczajnym. W pracy naukowej specjalizuje się w zagadnieniach z zakresu fizyki teoretycznej i fizyki wysokich energii. Istotną tematyką jego działalności badawczej był opis wielorodnej produkcji w zderzeniach hadronów i jąder atomowych (Białasa-Błeszyńskiego-Czyża model tzw. zranionych nukleonów). Jego praca o zjawisku intermitencji (napisana wraz z Robertem Peschanskim)[3] była następnie szeroko cytowana[4].
Zawodowo związany z Instytutem Fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, uzyskał w 2009 honorową profesurę tej uczelni. Był także profesorem w Instytucie Fizyki Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego PAN. Członek korespondent Polskiej Akademii Nauk od 1976, a od 1986 członek rzeczywisty tej instytucji[5]. Był także członkiem Komitetu Fizyki PAN[6]. Po reaktywacji Polskiej Akademii Umiejętności został jej członkiem (jako członek krajowy czynny Wydziału III Matematyczno-Fizyczno-Chemicznego). W 2001 objął funkcję prezesa PAU[4], którą sprawował do 2018. Organizował m.in. spotkania środowiska naukowego w ramach Krakowskiej Szkoły Fizyki Teoretycznej w Zakopanem[4].
Odznaczenia i wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2011)[7][8]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Medal Komisji Edukacji Narodowej
- Medal Mariana Smoluchowskiego[9]
- Doctor honoris causa Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Who is who w Polsce. Wyd. III. Zug: Hübners blaues Who is who, 2004, s. 241. ISBN 3-7290-0043-8.
- ↑ Elżbieta Dziwisz. Życie na piątkę. „Alma Mater”. Nr 108, 2008. [dostęp 2018-01-15].
- ↑ Andrzej Białas, Robert Peschanski. Intermittency in multiparticle production at high energy. „Nuclear Physics B”. Nr 308, s. 857–867, 24 października 1988. Elsevier. (ang.).
- ↑ a b c Jerzy Szwed. Profesor honorowy. „Alma Mater”. Nr 120–121, 2010. [dostęp 2012-10-07].
- ↑ Członkowie Polskiej Akademii Nauk. Białas, Andrzej. pan.pl. [dostęp 2018-01-15].
- ↑ Prof. zw. dr hab. czł. rzecz. PAN Andrzej Białas, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2024-02-11].
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 20 września 2011 r. o nadaniu orderów i odznaczenia (M.P. z 2011 r. nr 111, poz. 1116).
- ↑ Ordery dla zasłużonych wykładowców i pracowników naukowych UJ. prezydent.pl, 2011-10-01. [dostęp 2011-10-03].
- ↑ Laureaci Medalu Mariana Smoluchowskiego. ptf.fuw.edu.pl. [dostęp 2018-01-15].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jerzy Szwed. Profesor honorowy. „Alma Mater”. Nr 120–121, 2010. [dostęp 2012-10-07].
- Prof. zw. dr hab. czł. rzecz. PAN Andrzej Białas, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2024-02-11].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Wspomnienia profesora Andrzeja Białasa. Oddział Dokumentacji Audiowizualnej Archiwum UJ – Kronika Filmowa UJ, 18 stycznia 2011. [dostęp 2012-10-07].
- Andrzej Białas. Polona. [dostęp 2024-02-22].
- Absolwenci Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Członkowie rzeczywiści PAN
- Polscy fizycy XX wieku
- Polscy fizycy XXI wieku
- Prezesi Polskiej Akademii Umiejętności
- Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach
- Laureaci Medalu Mariana Smoluchowskiego
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski
- Odznaczeni Medalem Komisji Edukacji Narodowej
- Ludzie urodzeni w Krakowie
- Urodzeni w 1936