Albrecht I Habsburg

Albrecht I Habsburg
	Król Rzymian (Niemiec)
Okres	od 1298; do 1308
Koronacja	1298
Poprzednik	Adolf z Nassau
Następca	Henryk VII Luksemburski
	Książę Austrii; (razem z Rudolfem II (do 1283) i; Rudolfem III (1298–1307))
Okres	od 1282; do 1308
Poprzednik	Rudolf I Habsburg
Następca	Leopold I i Fryderyk III
	Dane biograficzne
Dynastia	Habsburgowie
Data urodzenia	1255
Data śmierci	1 maja 1308
Miejsce spoczynku	Katedra w Spirze
Ojciec	Rudolf I Habsburg
Matka	Gertruda von Hohenberg
Małżeństwo	Elżbieta Tyrolska; od 1274; do 1308
Dzieci	Anna, Agnieszka, Rudolf III, Elżbieta, Fryderyk III Piękny, Leopold I, Katarzyna, Albrecht II Kulawy, Henryk Łaskawy, Meinhard, Otto Wesoły, Jutta
	Multimedia w Wikimedia Commons

Albrecht I Habsburg (ur. 1255, zm. 1 maja 1308 nad rzeką Reuss koło Brugg^[1]) – od 1282 r. książę Austrii^[2], od 1298 r. król Niemiec^[2].

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w lipcu 1255 r. W 1282 r., za zgodą elektorów Rzeszy, ojciec, król Rudolf I, nadał Albrechtowi w lenno Księstwo Austrii, dziedzictwo po wymarłych Babenbergach. Rudolf starał się zapewnić synowi sukcesję w Niemczech, jednak elektorzy obawiali się rosnącej potęgi rodu Habsburgów. Wobec tego po śmierci Rudolfa I (1291) w 1292 r. tron przejął niespokrewniony z Habsburgami Adolf z Nassau.

Wybór na króla Niemiec

Rządy Adolfa z Nassau były bardzo niepopularne. Albrecht zdobył wobec tego tron w lipcu 1298 r., kiedy wybrano go w Moguncji jako antykróla przeciwko królowi Adolfowi z Nassau^[1]. Koronował się miesiąc później w Akwizgranie. Albrecht zwyciężył przeciwnika w bitwie pod Göllheim^[2] (Adolf z Nassau zginął w bitwie) i stał się jedynowładcą Rzeszy.

Polityka wewnętrzna

Albrecht próbował zdobyć dla Habsburgów sukcesję hrabstw Holandii i Zelandii w Niderlandach. Na tym tle doszło do konfliktu z elektorami-arcybiskupami Moguncji Gerardem II z Eppsteinu, Kolonii Wigboldem z Holte i Trewiru Dietrichem von Nassau oraz palatynem Renu Rudolfem I Wittelsbachem. Na próbę pozbawienia go tronu król odpowiedział odebraniem majątków królewskich, które elektorzy bezprawnie zajęli, oraz anulowaniem ceł nałożonych od 1250 r. na kupców i szlachtę w Nadrenii. Znacznie osłabiło to siłę nadreńskich elektorów. Konsekwentnie później prowadził politykę popierania miast i obrony chłopów i żydów.

Polityka zagraniczna

Nieprzyjazne były stosunki pomiędzy Albrechtem a papiestwem. W 1295 r., jeszcze jako książę austriacki Albrecht zawarł sojusz z przeciwnikiem papieża Bonifacego VIII, królem Francji – Filipem IV. Ponadto Albrecht nie zabiegał o poparcie papieża^[1], a ten uważał się za zwierzchnika władzy królewskiej i cesarskiej w Niemczech. Z czasem, wobec odmowy uznania elekcji zmienił politykę wobec Bonifacego, licząc na możliwość koronowania się na cesarza. Zerwał przyjazne stosunki z Francją i popierał sukcesję Andegawenów, podopiecznych papieża, na Węgrzech. W 1303 r. papież uznał nawet elekcję Albrechta Habsburga, w zamian za co Albrecht obiecał, że żaden z jego synów nie zostanie wybrany na króla niemieckiego bez zgody papieża.

Habsburgowie w Czechach

W 1306 r., gdy zamordowano Wacława III, nadał Czechy w lenno swojemu synowi, Rudolfowi III^[1] (odbierając je Henrykowi Karynckiemu). Rudolf zmarł jednak w 1307 r., a przejęcie władzy w Czechach przez Habsburgów nie udało się (tron po Rudolfie przejął znowu Henryk Karyncki, potem Luksemburgowie).

Wyprawa do Turyngii

W 1307 r. Albrecht wyprawił się do Turyngii przeciw landgrafowi Fryderykowi I z rodu Wettynów. Poprzednik Albrechta, Adolf z Nassau, wykupił kraj od poprzedniego władcy, landgrafa Albrechta II Wyrodnego, ale ten ostatni został usunięty z tronu. Król próbował przywrócić zależnego od Korony władcę, lecz został pokonany w bitwie pod Luckau w maju tego roku.

Śmierć i pochówek

Albrecht I zginął zamordowany (1308) przez bratanka^[1] Jana Parricidę^[3], kiedy tłumił bunt w Szwabii. Pochowany w Spirze^[1]. Nowym władcą został Henryk VII Luksemburski.

W kulturze

Albrecht I Habsburg w kulturze
Pieczęć Albrechta I Habsburga
Inna pieczęć Albrechta Habsburga
Albrecht Habsburg (ok. 1450)
Zabójstwo Albrechta Habsburga
Rzeźba przedstawiająca Albrechta Habsburga

Małżeństwa i potomstwo

Albrecht ożenił się 20 grudnia 1274 r. z Elżbietą Tyrolską, córką hrabiego Tyrolu Meinharda II i Elżbiety Wittelsbach, córki księcia Bawarii Ottona II i miał z nią razem siedmiu synów i pięć córek:

Anna (przed 1280 – 19 marca 1327 we Wrocławiu), żona margrabiego brandenburskiego Hermana i księcia wrocławskiego Henryka VI Dobrego
Agnieszka (1280 – 11 czerwca 1364 w Königsfelden), żona króla Węgier Andrzeja III
Rudolf (1282 – 3 lipca/4 lipca 1307), książę Austrii i król Czech
Elżbieta (ok. 1293 – 19 maja 1352), żona księcia Lotaryngii Fryderyka IV Wojownika
Fryderyk III Piękny (1289 – 13 stycznia 1330), książę Austrii, antykról niemiecki
Leopold I (4 sierpnia 1290 – 28 lutego 1326), książę Austrii
Katarzyna (październik 1295 – 18 stycznia 1323 w Neapolu), żona Karola Andegaweńskiego, księcia Kalabrii
Albrecht II Kulawy (12 grudnia 1298 – 16 sierpnia 1358), książę Austrii
Henryk Łaskawy (12 grudnia 1298 – 3 lutego 1327 w Bruck an der Mur)
Meinhard (ur. 1300), zmarł młodo
Otto Wesoły (23 lipca 1301 – 17 lutego 1339), książę Austrii
Jutta (1302–1329), żona hrabiego Ludwika VI von Öttingen

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Albrecht I Habsburg (król Niemiec 1298–1308) [online], TwojaHistoria.pl [dostęp 2022-01-27] (pol.).
↑ ^a ^b ^c Albrecht I, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-01-27] .
↑ Albrecht I [online], Die Welt der Habsburger [dostęp 2022-01-27] (ang.).

[:0-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Albrecht I Habsburg (król Niemiec 1298–1308) [online], TwojaHistoria.pl [dostęp 2022-01-27] (pol.).

[:1-2] Albrecht I, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-01-27] .

[3] Albrecht I [online], Die Welt der Habsburger [dostęp 2022-01-27] (ang.).

[1]

[2]

[3]

Konradyni	Konrad I (911–918)
Ludolfingowie	Henryk I Ptasznik (919–936) Arnulf Zły (antykról 919–921) Otton I Wielki (936–973) Otton II (koregent od 961, 973–983) Otton III (983–1002) Henryk II Święty (1002–1024)
Dynastia salicka	Konrad II (1024–1039) Henryk III (koregent od 1028, 1039–1056) Henryk IV (koregent 1054, 1056–1105) Rudolf Szwabski (antykról 1077–1080) Herman z Salm (antykról 1081–1088) Konrad (III) Salicki (koregent od 1087, antykról 1093–1098) Henryk V (korgent od 1099, 1105–1125)
Supplinburgowie	Lotar III (1125–1137)
Hohenstaufowie	Konrad III (antykról 1127–1135, król 1138–1152) Henryk (VI) Berengar (koregent 1147–1150) Fryderyk I Barbarossa (1152–1190) Henryk VI (koregent od 1169, 1190–1197) Filip Szwabski (1198–1208)
Welfowie	Otto IV (antykról 1198–1208, król 1208–1218)
Hohenstaufowie	Fryderyk II (koregent 1196–1197, 1215–1250) Henryk VII (koregent 1220–1235, od 1231 antykról) Konrad IV (koregent od 1237, 1250–1254)
Wielkie bezkrólewie	Henryk Raspe (antykról 1246–1247) Wilhelm z Holandii (1254–1256, antykról od 1247) Ryszard z Kornwalii (antykról 1256–1272) Alfons z Kastylii (antykról 1257–1274)
Habsburgowie	Rudolf I (1273–1291)
Nassau	Adolf z Nassau (1292–1298)
Habsburgowie	Albrecht I (1298–1308)
Luksemburgowie	Henryk VII (1308–1313)
Wittelsbachowie	Ludwik IV Bawarski (1314–1347)
Habsburgowie	Fryderyk Piękny (antykról 1314–1322, koregent 1325–1332)
Luksemburgowie	Karol IV (antykról od 1347, król 1347–1378) Gunter ze Schwarzburga (antykról 1349–1349) Wacław (koregent od 1376, 1378–1400) Fryderyk z Brunszwiku (antykról elekt 1400)
Wittelsbachowie	Ruprecht z Palatynatu (1400–1410)
Luksemburgowie	Zygmunt (1410–1437) Jodok z Moraw (antykról 1410–1411)
Habsburgowie	Albrecht II (1438–1439) Fryderyk III (1440–1493) Maksymilian I (1493–1519) Karol V (1519–1556) Ferdynand I (koregent od 1531, 1556–1564) Maksymilian II (koregent 1562, 1564–1576) Rudolf II (koregent 1575, 1576–1612) Maciej (1612–1619) Ferdynand II (1619–1637) Ferdynand III (koregent od 1636, 1637–1657) Ferdynand IV (koregent 1653–1654) Leopold I (1657–1705) Józef I (koregent od 1687, 1705–1711) Karol VI (1711–1740)
Wittelsbachowie	Karol VII (1742–1745)
Habsburgowie-Lotaryńscy	Franciszek I (1745–1765) Józef II (koregent od 1764, 1765–1790) Leopold II (1790–1792) Franciszek II (1792–1806)