Przejdź do zawartości

Achernar

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Achernar
α Eridani
Ilustracja
Achernar znajduje się na południowym krańcu gwiazdozbioru
Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór

Erydan

Rektascensja

01h 37m 42s[1]

Deklinacja

−57° 14′ 12,31″[1]

Paralaksa (π)

0,02339 ± 0,00057[1]

Odległość

139,4 ± 3,5 ly
42,8 ± 1,1 pc

Wielkość obserwowana

0,46m[2]

Ruch własny (RA)

87,00 ± 0,58 mas/rok[1]

Ruch własny (DEC)

−38,24 ± 0,50 mas/rok[1]

Prędkość radialna

18,6 ± 3,0 km/s[1]

Charakterystyka fizyczna
Typ widmowy

B6 Vpe[1]

Masa

6–8 M[3]

Promień

biegunowy: 7,5 R
równikowy: 11,6 R[3]

Wielkość absolutna

−2,77m

Jasność

2700–5100 L[3]

Okres obrotu

<2,1 d[3]

Prędkość obrotu

225 km/s[3]

Temperatura

14 500–19 300 K[3]

Charakterystyka orbitalna
Krąży wokół

Centrum Galaktyki

Półoś wielka

6769 pc[4]

Mimośród

0,1023[4]

Alternatywne oznaczenia
2MASS: J01374284-5714119
Cordoba Durchmusterung: CD −57°316
Fundamentalny katalog gwiazd: FK5 54
Boss General Catalogue: GC 1979
Katalog Henry’ego Drapera: HD 10144
Katalog Hipparcosa: HIP 7588
Katalog jasnych gwiazd: HR 472
SAO Star Catalog: SAO 232481
CPD −57°334

Achernar (Alfa Eridani, α Eri) – najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Erydanu i dziewiąta spośród najjaśniejszych gwiazd ziemskiego nieba (wielkość gwiazdowa: 0,46m). Jest to gwiazda podwójna odległa od Słońca o około 139 lat świetlnych. Jej absolutna wielkość gwiazdowa to −2,77m. Z terenów Polski nie można jej obserwować, pojawia się na niebie dopiero od szerokości geograficznej niższej niż 32°N.

Tradycyjna nazwa gwiazdy, Achernar, wywodzi się od arabskiego ‏آخر النهر‎ Al Ahir al Nahr „koniec rzeki”, co nawiązuje do wyobrażenia gwiazdozbioru jako rzeki. Jasny Achernar znajduje się zbyt daleko na południowym niebie, aby być widocznym z Grecji, więc dla starożytnych Greków rzeka Erydan kończyła się na gwieździe Acamar, której nazwa ma ten sam źródłosłów. Nazwa ta występuje w bardzo wielu wariantach[3][5]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna zatwierdziła użycie nazwy Achernar dla określenia Alfy Erydanu[6].

Właściwości fizyczne

[edytuj | edytuj kod]
Spłaszczenie Achernara w wyniku bardzo szybkiej rotacji

Achernar jest gorącą, błękitną gwiazdą ciągu głównego i należy do typu widmowego B6 Vpe[1]. Temperatura jej powierzchni szacowana jest na 15 000 do 20 000 K[2].

Porównanie rozmiarów Słońca, Alfy Centauri A, Syriusza A, Procjona A, Wegi, Regulusa, Elektry, Alnitaka Ab, Spiki, Kapelli Ab, Polluksa, VV Cephei B, Achernara i Kapelli Aa.

W wyniku bardzo szybkiej rotacji wokół własnej osi – prędkość obrotu na równiku to co najmniej 225 km/s – Achernar ma kształt silnie spłaszczonej elipsoidy obrotowej. Jego promień biegunowy to 7,5 promienia Słońca, podczas gdy równikowy to aż 11,6 R. Gwiazda ta jest 6-8 razy masywniejsza od Słońca. W przyszłości zakończy syntezę wodoru w jądrze, zmieni się w olbrzyma, a po odrzuceniu otoczki pozostanie po niej masywny biały karzeł[3].

W 2007 ogłoszono odkrycie towarzysza tej gwiazdy, Alfa Eridani B, który jest prawdopodobnie gwiazdą ciągu głównego należącą do typu widmowego A (A1V-A3V), o masie około dwukrotnie większej niż Słońce[2]. Dokładne parametry orbity nie są znane, ale maksymalna zaobserwowana odległość składników to 12,3 au, z czego obliczono, że okres orbitalny trwa co najmniej 15 lat[2].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g h Achernar w bazie SIMBAD (ang.)
  2. a b c d Pierre Kervella, Armando Domiciano De Souza, Philippe Bendjoya. The close-in companion of the fast rotating Be star Achernar. „Astronomy & Astrophysics”. 484, s. L13, 2008. DOI: 10.1051/0004-6361:200809765. (ang.). 
  3. a b c d e f g h Jim Kaler: Achernar. STARS. [dostęp 2017-05-04]. (ang.).
  4. a b Anderson E., Francis C.: HIP 7588. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2017-06-28]. (ang.).
  5. Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 218. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
  6. Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-02-01. [dostęp 2017-05-04].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]