Przejdź do zawartości

12 Brygada Zmechanizowana

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
12 Brygada Zmechanizowana
Ilustracja
Odznaka pamiątkowa
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1996

Patron

gen. broni Józef Haller

Tradycje
Święto

15 maja

Nadanie sztandaru

23 czerwca 1996[1]

Rodowód

5 Pułk Zmechanizowany

Dowódcy
Pierwszy

ppłk Grzegorz Duda

Obecny

gen. bryg. Dariusz Czekaj

Organizacja
Numer

1749

Dyslokacja

Szczecin

Rodzaj sił zbrojnych

wojska lądowe

Rodzaj wojsk

Wojska zmechanizowane

Podległość

12 Dywizja Zmechanizowana[2]

Strona internetowa
Koszary 12 Brygady Zmechanizowanej przy al. Wojska Polskiego w Szczecinie
Koszary pododdziałów 12 BZ (2 bpzmot, 3 bpzmot, dplot, 2 bsap) w Stargardzie
Rozlokowanie jednostek 12 DZ w 2010
Poczet sztandarowy brygady
Płat sztandaru brygady

12 Brygada Zmechanizowana im. gen. broni Józefa Hallera (12 BZ) – związek taktyczny wojsk zmechanizowanych Sił Zbrojnych RP.

Formowanie i zmiany organizacyjne

[edytuj | edytuj kod]

Brygada powstała w 1996 na bazie 5 pułku zmechanizowanego jako jednostka 12 Dywizji Zmechanizowanej[3][4]. 12 Brygada Zmechanizowana należy do największych i najnowocześniejszych jednostek w wojskach lądowych. W 2006 roku otrzymała transportery opancerzone Rosomak.

Tradycje

[edytuj | edytuj kod]

Decyzją Ministra Obrony Narodowej nr 51 z 10 kwietnia 1996 dla zachowania w pamięci czynów żołnierzy jednostek piechoty oznaczonych cyfrą „5” oraz żołnierzy pułków wchodzących w skład 12 Dywizji Piechoty II Rzeczypospolitej przejęła tradycje[5][6]:

W 2007 12 Brygada Zmechanizowana przejęła tradycje rozformowanej 6 Brygady Kawalerii Pancernej ze Stargardu Szczecińskiego[7].

Święto brygady obchodzone jest 15 maja, w celu upamiętnienia daty powrotu do kraju oddziałów Armii Polskiej we Francji w 1919 oraz dla zachowania w pamięci daty 15 maja 1949, kiedy to pododdziały 5 Pułku Piechoty przybyły i rozpoczęły służbę w garnizonie Szczecin[8].

15 maja 2007, w 90 rocznicę wydania dekretu Prezydenta Republiki Francuskiej o utworzeniu Armii Polskiej we Francji, odbyła się uroczystość na terenie koszar jednostki podczas której wręczono brygadzie repliki sztandaru 1 pułku strzelców polskich we Francji oraz ceremonia odsłonięcia pomnika patrona brygady – generała broni Józefa Hallera[8].

Struktura organizacyjna (2010)

[edytuj | edytuj kod]

Uzbrojenie

[edytuj | edytuj kod]

Symbole brygady

[edytuj | edytuj kod]

Sztandar

23 czerwca 1996 prezydent RP Aleksander Kwaśniewski, na Wałach Chrobrego w Szczecinie, wręczył dowódcy brygady ppłk. dypl. Grzegorzowi Dudzie sztandar[1]. Rodzicami chrzestnymi sztandaru byli członkowie Zarządu Okręgowego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Szczecinie: prof. dr hab. Tadeusz Mieczkowski ps.Bończa i kpt. w st. spocz. Roman Wilczek ps. Lupus.

Płat sztandaru to biała tkanina w kształcie kwadratu o wymiarach 75×75 cm, po której obu stronach znajduje się krzyż kawalerski wykonany z tkaniny czerwonej. Jeden bok sztandaru wszyty jest w białą skórę. Boki sztandaru obszyte złotą frędzlą. Na stronie głównej płata, pośrodku krzyża kawalerskiego, znajdują się dwie gałązki wawrzynu, haftowane złotym szychem. Pośrodku wieńca umieszczony wizerunek orła białego z głową zwróconą do drzewca. W rogach płata umieszczone są wieńce wawrzynu z numerem jednostki – 12.

Na stronie odwrotnej płata, pośrodku krzyża kawalerskiego, znajduje się napis „BÓG HONOR OJCZYZNA” w wieńcu z wawrzynu. W rogach płata umieszczone są wieńce wawrzynu, a w ich polach[12]:

  • w prawym górnym wizerunek Krzyża Pamiątkowego AK
  • w prawym wizerunek odznaki pamiątkowej 12 Brygady Zmechanizowanej
  • w lewym dolnym wieńcu wawrzynu litery JH
  • w lewym górnym odwzorowanie herbu Szczecina

Odznaka pamiątkowa
Odznaka nawiązuje do kształtu odznaki 54 pułku piechoty Strzelców Kresowych. Ma kształt równoramiennego krzyża o wymiarach 40x40 mm. Ramiona pokryte są granatową emalią z żółtym obrzeżem. W pierwotnym wzorze odznaki na ramionach krzyża znajdowały się napisy: 12, BZ, 5 pz oraz herb Szczecina. Na środku krzyża nałożona jest odznaka oficerska Armii Polskiej we Francji w kształcie zielonego rombu, a na nim stylizowany orzeł piastowski. Ramiona krzyża są złączone wieńcem laurowo dębowym[12]. Obecny wzór (z 2014) odznaki jest pozbawiony herbu Szczecina i napisu 5 pz na ramionach krzyża[13].

Szkolenie bojowe, misje wojskowe

[edytuj | edytuj kod]
Defilada 12 BZ na Wałach Chrobrego w Szczecinie
Żołnierze kompanii wsparcia 12 BZ
KTO Rosomak na ćwiczeniach brygady
Zestawy Hibneryt podczas ćwiczeń bz

Szkolenie bojowe

[edytuj | edytuj kod]

12 Brygada Zmechanizowana, która powstała w 1996 wskutek przemian strukturalnych Wojsk Lądowych, to obecnie jedna z najlepiej wyszkolonych jednostek Wojsk Lądowych. Pełniła i pełni służbę w Polskich Kontyngentach Wojskowych, uczestniczyła i uczestniczy w wielu ćwiczeniach krajowych i międzynarodowych[14]. W latach 2000–2006 3 bpzmot (w strukturze brygady do 2006 funkcjonował jako 1 batalion zmechanizowany, w 2006 zmienił nazwę na 2 batalion zmechanizowany, a w 2008 na 3 batalion piechoty zmotoryzowanej, w 2011 przeniesiony do Stargardu[15]) 12 BZ wchodził w skład Międzynarodowej Brygady Szybkiego Rozwinięcia (SHIRBRIG), a w 2003 uczestniczył w operacji „Iraqi Freedom”, tworząc batalionową Grupę Bojową[16]. Od 2005 w strukturach 12 BZ jest zawodowa Wojskowa Straż Pożarna, która stacjonuje w Stargardzie[17]. Bdow od początku powstania miał i ma za zadanie podczas szkolenia, ćwiczeń 12 BZ przygotowanie i wyposażenie stanowisk dowodzenia (MAIN, TAC oraz MCG), ich ochrona i obrona, a także zapewnienie organom dowodzenia łączności z przełożonym[18]. Dplot w roku 2004 za wysokie wyniki w szkoleniu został wyróżniony tytułem honorowym „Najlepszy Pododdział Wojsk Lądowych”[19]. W roku 2005 na bazie rozformowanego batalionu czołgów oraz części 1 batalionu zmechanizowanego powstał 1 batalion zmotoryzowany, który pierwszy w brygadzie przyjął do eksploatacji KTO Rosomak. Od 2009 pododdział brygady 1 bpzmot rozpoczął wdrażanie i realizację 36-miesięcznego programu szkolenia. W 2011 1 bpzmot jako pierwszy w kraju otrzymał certyfikację zdolności do działania zgodnie z wojennym przeznaczeniem i został uhonorowany tytułem „Przodujący Pododdział Wojsk Lądowych”[20].

W roku 2011 pododdziały brygady jako pierwsze w kraju, rozpoczęły szkolenie zgodnie z nowymi programami szkolenia wojsk pancernych i zmechanizowanych. W tym samym roku został sformowany batalion logistyczny odpowiadający za zabezpieczenie logistyczne i transport pododdziałów brygady[21], zabezpieczał i zabezpiecza ćwiczenia na poligonach całego kraju, uczestniczył w międzynarodowych ćwiczeniach „Saber Strike-18” czy „Allied Spirit-18” w Niemczech[22]. W 2012 i w 2014 2 bpzmot pełnił dyżur w ramach Sił Odpowiedzi NATO[23]. Od 2012 batalion saperów został podporządkowany dowódcy 12 BZ wspierając inżynieryjnie działania brygady[24]. W 2013 12 BZ uczestniczyła w ćwiczeniu „Rosomak-13”, a na poligonie w Drawsku Pomorskim współdziałała z żołnierzami Stanów Zjednoczonych podczas ćwiczenia „Steadfast Jazz 2013 Land Livex”[25], a we wrześniu 2014 brygada szkoliła się podczas ćwiczenia z wojskami „Anakonda-14”, które odbyło się w Ośrodku Szkolenia wojsk Lądowych w Orzyszu[25]. 2 bzmot w 2014 brał udział w ćwiczeniu „Citadel Rochaambeau-14”[26]. W marcu 2015 pododdziały 12 BZ odbyły ćwiczenie taktyczne z wojskami „Ryś-15”, w czasie którego brygada została poddana kontroli przez Departament Kontroli MON i otrzymała ocenę bardzo dobrą[27]. W latach 2013–2016 1 bpzmot 12 BZ brał udział w najważniejszych ćwiczeniach „Dragon” i „Anakonda”. W 2015 pełnił dyżur w składzie Grupy Bojowej Unii Europejskiej Państw Wyszehradzkich (tzw. V4), a od roku 2018 szkolił się jako nieetatowy Oddział Wydzielony Dowódcy 12 Dywizji Zmechanizowanej. W 2015 12 BZ uczestniczyła w międzynarodowym ćwiczeniu „Saber Junction-15”, które odbyło się w amerykańskim Ośrodku Szkolenia Poligonowego w Hohenfels w Niemczech oraz na Litwie w międzynarodowym ćwiczeniu taktycznym z wojskami „Iron Sword-15”[28].

W 2016 2 bpzmot 12 BZ pełnił dyżur w Wyszehradzkiej Grupie Bojowej Unii Europejskiej oraz brał udział w ćwiczeniach, między innymi: „Serval”, „Anakonda”, „Patria”, „Ryś”, „Borsuk”, „Kuguar i „Wilk[29]. W latach 2017–2018 pododdział brygady 3 bpzmot szkoliły się w środowisku międzynarodowym, ćwicząc z żołnierzami z Albanii, Bułgarii, Czechy, Holandii, Słowacji, Stanów Zjednoczonych. W 2008 3 bpzmot wszedł w skład Grupy Bojowej Unii Europejskiej, a w 2019 rozpoczął szkolenie pododdziałów do udziału w misjach Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz przygotowywał się do przyjęcia nowoczesnego uzbrojenia – moździerzy 120 mm Rak na podwoziu KTO Rosomak[30]. W roku 2017 dywizjon artylerii samobieżnej z Choszczna wziął udział w międzynarodowym ćwiczeniu „Flaming Thunder 2017” na terenie Litwy, a w 2018 uczestniczył w ćwiczeniu „Dynamic Front-18”, realizowanego na terenie ośrodka 7 Armii Stanów Zjednoczonych w Grafenwöhr w Niemczech, weszli w skład 1 Brygady Artylerii z Wielkiej Brytanii (DIVARTY)[31]. W latach 2017–2020 12 BZ uczestniczyła w ćwiczeniach m.in.: „Bido-17”; „Dragon-17”; „Allied Spirit VIII”; „Combined Resolve-18”; „Saber Strike-18”; „Anakonda-18”; „Iron Wolf-19”; „Dragon-19”; „Ryś-19”; „Anakonda-20”[32]. W roku 2023 12 Brygada Zmechanizowana brała udział w międzynarodowym ćwiczeniu „Anakonda-23” oraz „Aurora-23”[33].

Misje wojskowe

[edytuj | edytuj kod]
Patrol z Camp Alfa w Iraku
Konwój z Polskiej Grupy Bojowej

Żołnierze 12 Brygady Zmechanizowanej realizowali i realizują zadania poza granicami państwa, w tym[34]:

Szczecin, 12 Brygada Zmechanizowana. Hołd Ku Pamięci Poległych w Misjach

Zginęli podczas misji wojskowej

[edytuj | edytuj kod]

Podczas pełnienia obowiązków poza granicami państwa zginęli[37][38][39]:

  • ppłk Hieronim KupczykPKW Irak (2003)
  • kpr. Gerard Wasielewski – PKW Irak (2003)
  • plut. Tomasz Krygiel – PKW Irak (2004)
  • st. chor. szt. Andrzej Rozmiarek – PKW Afganistan (2009)
  • st. chor. Łukasz Sroczyński – PKW Afganistan (2013)
  • sierż. Paweł Ordyński – PKW Afganistan (2013)

Wyróżnienia brygady

[edytuj | edytuj kod]

12 Brygada Zmechanizowana między innymi była wyróżniana[40][41]:

Replika sztandaru 14 pułku UJ (2018)
Buńczuk dla 2 kzmot 2 bzmot z 12 BZ
  • tytuł honorowy dla 12 BZ – Znak Honorowy Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej nadany przez MON – 2004,
  • tytuł honorowy dla dplot 12 BZ – „Najlepszy Pododdział Wojsk Lądowych” nadany przez Dowódcę Wojsk Lądowych – 2004,
  • nazwa wyróżniająca dla 2 bpzmot 12 BZ – „14 batalion Ułanów Jazłowieckich” – 2007,
  • tytuł honorowy dla das 12 BZ – „Wzorowy Pododdział” nadany przez Dowódcę Wojsk Lądowych – 2008,
  • tytuł honorowy dla 1 bpzmot 12 BZ – „Przodujący Pododdział Wojsk Lądowych” nadany przez Dowódcę Wojsk Lądowych – 2011,
  • tytuł honorowy dla 2 bpzmot 12 BZ – „Przodujący Pododdział Wojsk Lądowych” nadany przez Dowódcę Wojsk Lądowych – 2011,
  • tytuł honorowy dla 12 BZ – „Przodujący Oddział Wojska Polskiego” nadany przez Ministra Obrony Narodowej – 2012,
  • wyróżnienie 12 BZ honorową bronią białą – „Kordzik Honorowy z orłem Wojsk Lądowych” przez Dowódcę Generalnego RSZ – 2014,
  • wyróżnienie 12 BZ honorową bronią białą – „Kordzik Honorowy z orłem Wojsk Lądowych” przez Dowódcę Generalnego RSZ – 2015,
  • tytuł honorowy dla 12 BZ – „Zasłużony Żołnierz RP” nadany przez Dowódcę Generalnego RSZ – 2014,
  • tytuł honorowy dla 12 BZ – „Zasłużony Żołnierz RP” nadany przez Dowódcę Generalnego RSZ – 2015,
  • nazwa wyróżniająca dla das – „Choszczeński” na podstawie decyzji Ministra Obrony Narodowej – 2015,
  • Wojskowa Straż Pożarna za I miejsce w zawodach na szczeblu Delegatury Wojskowej Ochrony Przeciwpożarowej – 2016,
  • kompania rozpoznawcza za I miejsce w zawodach użyteczno-bojowych wojsk rozpoznawczych na szczeblu centralnym – 2017,
  • otrzymał 2 bpzmot replikę sztandaru 14 pułku Ułanów Jazłowieckich – 2018,
  • wyróżnienie dla Klubu Wojskowego 12 BZ podczas VI Regionalnego Finału Piosenki Żołnierskiej w Kołobrzegu – 2018,
  • wpis do Księgi Honorowej Wojska Polskiego – 2018,
  • nagroda dla Klubu Wojskowego 12 BZ II stopnia Ministerstwa Obrony Narodowej w konkursie filmów, fotografii, plastyki Wojska Polskiego w Lublińcu – 2019.

Dowódcy brygady

[edytuj | edytuj kod]
12 Brygada Zmechanizowana
Pomnik-ławeczka gen. Józefa Hallera patrona 12 Brygady Zmechanizowanej[a].
12 Brygada Zmechanizowana
Klub wojskowy 12 BZ w Stargardzie (2020)
  1. Znajduje się w Szczecinie przy Skwerze Hallerczyków, tuż przy głównej bramie wjazdowej do jednostki[42].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Faszcza 2005 ↓, s. 64.
  2. Wojtaszak i Kozłowski 2001 ↓, s. 225.
  3. Faszcza 2005 ↓, s. 35.
  4. Kozłowski 2012 ↓, s. 355.
  5. Krząstek i Żak 1997 ↓, s. 131.
  6. Ciechanowski 2018 ↓, s. 161.
  7. Matuszczak 2019 ↓, s. 13.
  8. a b Matuszczak 2019 ↓, s. 15.
  9. Raki w Błękitnej Brygadzie [online], polska-zbrojna.pl [dostęp 2019-08-23].
  10. a b ..:: 12 Brygada Zmechanizowana im. gen. broni Józefa Hallera :: dywizjon przeciwlotniczy ::.. [online], archiwum-12bz.wp.mil.pl [dostęp 2019-08-23].
  11. Dostawy stacji radiolokacyjnych w 2015 roku [online], DziennikZbrojny.pl [dostęp 2019-08-23] (pol.).
  12. a b Tradycje. 12bz.wp.mil.pl. [dostęp 2018-12-29].
  13. Dz.Urz.MON.2014.62. dz.urz.mon.gov.pl. [dostęp 2024-09-07].
  14. Matuszczak 2019 ↓, s. 17.
  15. Matuszczak 2019 ↓, s. 36.
  16. Matuszczak 2019 ↓, s. 37.
  17. Matuszczak 2019 ↓, s. 76.
  18. Matuszczak 2019 ↓, s. 47.
  19. Matuszczak 2019 ↓, s. 61.
  20. Matuszczak 2019 ↓, s. 22.
  21. Matuszczak 2019 ↓, s. 68.
  22. Matuszczak 2019 ↓, s. 70.
  23. Matuszczak 2019 ↓, s. 27.
  24. Matuszczak 2019 ↓, s. 44.
  25. a b Matuszczak 2019 ↓, s. 82.
  26. Matuszczak 2019 ↓, s. 83.
  27. Matuszczak 2019 ↓, s. 84.
  28. Matuszczak 2019 ↓, s. 86.
  29. Matuszczak 2019 ↓, s. 31.
  30. Matuszczak 2019 ↓, s. 38.
  31. Matuszczak 2019 ↓, s. 64.
  32. Matuszczak 2019 ↓, s. 90-92.
  33. Anakonda i Aurora 2023 z Dwunastką. wojsko-polskie.pl/12bz. [dostęp 2024-03-20].
  34. Matuszczak 2019 ↓, s. 103-105.
  35. Rozpoczynają swoją pierwszą misję w Rumunii. wojsko-polskie.pl. [dostęp 2024-03-20].
  36. XIV zmiana PKW wyrusza do Rumunii. wojsko-polskie.pl/12bz. [dostęp 2024-03-20].
  37. Matuszczak 2019 ↓, s. 105.
  38. W Afgnistanie zginęło już 28 polskich żołnierzy. gazetaprawna.pl. [dostęp 2024-03-20].
  39. Cześć ich pamięci. 12bz.wp.mil.pl. [dostęp 2024-03-21].
  40. Matuszczak 2019 ↓, s. 17; 22; 34; 61; 67; 74; 80; 88.
  41. Maćkowiak 2018 ↓, s. 23–24.
  42. Oddajemy hołd patronowi. archiwum-12bz.wp.mil.pl. [dostęp 2024-03-21].
  43. Pożegnanie Dowódcy 12 BZ. wp.mil.pl, 2008-01-30. [dostęp 2024-03-19].
  44. Jasiński 2011 ↓, s. 23.
  45. Korpus dyplomatyczny w 12 BZ. archiwum-12bz.wp.mil.pl. [dostęp 2024-03-18].
  46. 12 Brygada Zmechanizowana. Rys Historyczny. jednostki-wojskowe.pl. [dostęp 2024-03-19].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Grzegorz Ciechanowski: Tradycje wojskowe związków taktycznych Wojsk Lądowych na Pomorzu Zachodnim. W: Pomorze militarne. Stulecie odrodzenia polski a region. T. IX. Szczecin: Szczecińskie Towarzystwo „Pogranicze”, 2018. ISBN 978-83-89341-98-3.
  • Dariusz Faszcza: Z dziejów 12 Szczecińskiej Dywizji Zmechanizowanej. Warszawa: Dom Wydawniczy „Bellona”, 2005. ISBN 83-11-10131-0.
  • Kazimierz Kozłowski: Pomorze Zachodnie w latach 1945 – 2010. T. I. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, 2012. ISBN 978-83-7241-870-8.
  • Tadeusz Krząstek, Andrzej Żak: Z ziemi włoskiej do Polski. Warszawa: Wydawnictwo Marrow SA, 1997. ISBN 83-907396-5-8.
  • Zdzisław Sawicki, Jerzy Waszkiewicz, Adam Wielechowski: Mundur i odznaki Wojska Polskiego: czas przemian. Warszawa: „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08588-9.
  • Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek. Materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r. Praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.
  • Monika Matuszczak: 12 Brygada Zmechanizowana im. gen. broni Józefa Hallera. Na Bój i Po Zwycięstwo. Warszawa: WCEO, 2019, s. 13; 15; 17; 22; 23; 27; 31; 34; 36; 37; 38; 44; 47; 61; 64; 67; 68; 70; 74; 76; 80; 82; 83; 84; 86; 88; 90-92; 103-105; 105. ISBN 978-83-65409-92-8.
  • Augustyn Maćkowiak: Historia Klubu Wojskowego w Stargardzie. Stargard: Agencja Promocyjno-Wydawnicza StarOfService, 2018, s. 23-24.
  • Grzegorz Jasiński: Kronika Wojska Polskiego 2010. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2011, s. 23. ISSN 1734-2317.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]