Żuk gnojowy

Żuk gnojowy
	Geotrupes stercorarius
	Linnaeus, 1758
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Nadrodzina	żukokształtne
Rodzina	gnojarzowate
Podrodzina	Geotrupinae
Plemię	Geotrupini
Rodzaj	Geotrupes
Podrodzaj	(Geotrupes)
Gatunek	żuk gnojowy
Synonimy
	Scarabaeus stercorarius Linnaeus, 1758; Scarabaeus foveolatus Marsham, 1802; Geotrupes juvencus Mulsant, 1842; Geotrupes putridarius Erichson, 1847; Geotrupes subrugulosus Mulsant, 1842; Geotrupes subviolaceus Mulsant, 1842; Geotrupes virescens Mulsant, 1842; Geotrupes bannani Bromfield, 1834; Geotrupes punstatostriatus Stephens, 1830;
	Scarabaeus stercorarius Linnaeus, 1758; Scarabaeus foveolatus Marsham, 1802; Geotrupes juvencus Mulsant, 1842; Geotrupes putridarius Erichson, 1847; Geotrupes subrugulosus Mulsant, 1842; Geotrupes subviolaceus Mulsant, 1842; Geotrupes virescens Mulsant, 1842; Geotrupes bannani Bromfield, 1834; Geotrupes punstatostriatus Stephens, 1830;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Żuk gnojowy (Geotrupes (Geotrupes) stercorarius) – chrząszcz z rodziny gnojarzowatych i podrodziny Geotrupinae.

Opis

Ciało owalne, sklepione, długości 16 do 25 mm, z wierzchu czarne lub czarnozielone, pod spodem niebieskofioletowe, niebieskie bądź niebieskoczarne. Głowa z guzkiem w części środkowej. Przedplecze z dużymi punktami po bokach. Pokrywy o międzyrzędach słabo wypukłych i delikatnie poprzecznie pomarszczonych, a rzędach głęboko punktowanych. Samiec posiada na spodniej listwie przednich goleni 1 do 3 zębów lub guzków, a na tylnych udach dwa zęby. Samica w tych miejscach nie posiada ząbków. Od innych polskich przedstawicieli rodzaju Geotrupes odróżnia go na pokrywach 7 punktowanych rzędów, sternity odwłoka na całej powierzchni są owłosione i punktowane^[1].

Zachowanie

Gatunek ten wykazuje dużą troskę o potomstwo. Obie płcie przygotowują gniazdo, kopiąc najpierw pionowy korytarz długości około 50 cm, a następnie boczne odgałęzienia długości około 20 cm, zakończone komorami gniazdowymi. Całość zostaje następnie zapełniona końskimi odchodami, po czym złożone zostają do niej jaja. Od złożenia jaj do przepoczwarczenia się chrząszczy mijają blisko dwa sezony. Owady dorosłe wylęgające się w lipcu pozostają pod ziemią do wiosny następnego roku^[2].

Występowanie

Zamieszkuje całą Europę, Syberię oraz Japonię^[2]. W Polsce często spotykany na polanach i pastwiskach^[1].

Przypisy

↑ ^a ^b Zdzisława Stebnicka: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 28a Żukowate – Scarabaeidae grupa podrodzin: Scarabaeidae laparosticti. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1976, s. 49–50.
↑ ^a ^b Jiří Zahradník: Przewodnik: Owady. Warszawa: Multico, 2000, s. 184.

Linki zewnętrzne

Paweł Jałoszyński. Obrazkowy klucz do oznaczania polskich gatunków Geotrupinae. Na stronie: entomo.pl

[Stebnicka-1] Zdzisława Stebnicka: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 28a Żukowate – Scarabaeidae grupa podrodzin: Scarabaeidae laparosticti. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1976, s. 49–50.

[Zahradnik-2] Jiří Zahradník: Przewodnik: Owady. Warszawa: Multico, 2000, s. 184.

[1]

[2]