Źródła i zasady zbierania danych o stanie zdrowia
Źródła i zasady zbierania danych o Stanie Zdrowia populacji, którymi dysponuje epidemiologia dzielimy na – pierwotne (bezpośrednie) oraz wtórne (pośrednie).
Pierwotne źródła informacji
[edytuj | edytuj kod]Za źródła pierwotne uznaje się te, które są gromadzone przez epidemiologa z pierwotnym przeznaczeniem do analizy epidemiologicznej. Informacje o stanie zdrowia określonych populacji uzyskujemy na drodze:
- badań przesiewowych (badań skriningowych)
Badanie skriningowe to stosowanie prostych, operatywnych testów, mających na celu wstępne selekcjonowanie z całej zbiorowości ludzkiej osobników, którzy prawdopodobnie dotknięci są chorobą lub wadą, bądź w większym stopniu od pozostałych są na nie narażeni. Badana te dają możliwość uzyskania danych pozwalających na bardziej dokładną ocenę częstości występowania poszczególnych chorób w społeczeństwie.
Badania skriningowe mają na celu jak najwcześniejsze wykrycie chorób w początkowym okresie ich przebiegu i niedopuszczenie do pełnego rozwoju zmian chorobowych. Jednocześnie wpływają na zmniejszenie chorobowości i umieralności populacji.
- badań specjalnych (badań epidemiologicznych; wyczerpujących lub częściowych)
Celem badań epidemiologicznych jest ustalenie częstotliwości występowania różnych chorób oraz ich rozmieszczenie w poszczególnych grupach ludności. Mają też na celu prześledzenie związków pomiędzy natężeniem występowania chorób, ciężkością przebiegu a różnymi czynnikami środowiskowymi. Zależnie od celu, zakresu i problemu, którego dotyczą badania, są specjalne wymagania pod względem planowania i organizacji. Podstawowa zasada polega na konieczności opracowania możliwie szczegółowego planu przed rozpoczęciem badań.
Wiele metod uzyskiwania informacji pozwala na dogłębne badanie problemu. Obecnie korzysta się najczęściej z komputerowych programów statystycznych (kwestionariuszy).
Wtórne źródła informacji
[edytuj | edytuj kod]Wtórne źródła uzyskuje się na podstawie wcześniejszych badań pierwotnych.
Stan zdrowia populacji mierzony jest częstotliwością występowania chorób i zgonów populacji.
Syntetyczne miary zdrowia
[edytuj | edytuj kod]- Wskaźnik lat zdrowego życia (healthy life years – HLY) jest kompleksową miarą zdrowia w aspekcie ekonomiczno-społecznym[1][2].
- Wskaźnik lat życia skorygowanych niepełnosprawnością (disability adjusted life years – DALY) – jest to kompleksowy wskaźnik stanu zdrowotnego, obejmujący chorobowość, umieralność, niepełnosprawność i czynniki zagrożenia zdrowia[3][4][5][6].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Komisja Europejska - Wskaźniki dotyczące zdrowia. [dostęp 2013-09-21]. (pol.).
- ↑ Jerzy Bzdęga, Anita Gębska-Kuczerowska: Epidemiologia w zdrowiu publicznym. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2010. ISBN 978-83-200-3906-1.
- ↑ WHO:Global Burden of Disease
- ↑ Wyniki badania globalnego obciążenie chorobami - 1990
- ↑ Globalne obciążenie chorobami - 2004
- ↑ Health statistics and health information systems. [w:] Metrics: Disability-Adjusted Life Year (DALY) - Quantifying the Burden of Disease from mortality and morbidity [on-line]. [dostęp 2013-09-22]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Epidemiologia w Zdrowiu Publicznym, Jerzy Bzdęga (red.), Anita Gębska-Kuczerowska (red.), Warszawa: PZWL, 2010, ISBN 978-83-200-3906-1, OCLC 751472765.