Amazonka pąsowa
| Amazona vinacea[1] | |||
| (Kuhl, 1820) | |||
.jpg)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
amazonka pąsowa | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Amazonka pąsowa[4] (Amazona vinacea) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny papugowatych (Psittacidae) zamieszkujący wschodnią część Ameryki Południowej. Jest zagrożony wyginięciem[3]. Nie wyróżnia się podgatunków[2][5].
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Gatunek ten zamieszkuje południowo-wschodnią Brazylię od południowej części stanu Bahia oraz zachodniego Espírito Santo na południe po prowincję Misiones w Argentynie (możliwe, że również północno-wschodni Corrientes) oraz południowo-wschodni Paragwaj[6].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Amazonki pąsowe osiągają około 30 cm długości oraz ważą około 370 g. Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. W wyglądzie dominują zielone pióra zakończone ciemnymi krawędziami[6]. Czoło oraz kantarek jest czerwone[7]. Pióra na karku są długie, zakończone bladoniebieskim[6]. Nazwa gatunkowa wzięła się od liliowoczerwonej piersi. Lotki są turkusowe. Lusterko na skrzydle oraz sterówki u podstawy ogona są czerwone. Dziób jest różowoczerwony, zakończony żółtawym. Młode osobniki różnią się bledszym kantarkiem, a dziób jest czerwony jedynie u jego podstawy[7].
Ekologia i zachowanie
[edytuj | edytuj kod]Środowisko
[edytuj | edytuj kod]Amazonki pąsowe zamieszkują tereny do 2000 m n.p.m.[3] (jest to wysokość maksymalna, przeważnie widywane są do 1200 m n.p.m.[6]). Ich środowiskiem są wilgotne lasy równikowe – tzw. las atlantycki. We wschodnim Paragwaju zamieszkują obszary porośnięte araukarią brazylijską (Araucaria angustifolia) oraz euterpą (Euterpe)[6].
Pożywienie
[edytuj | edytuj kod]Ptaki te żywią się głównie nasionami, m.in. araukarii (Araucaria), zastrzalinów (Podocarpus), eukaliptusów (Eucalyptus) czy Pilocarpus[7], a także kwiatami i owocami[6].
Lęgi
[edytuj | edytuj kod]Sezon lęgowy amazonek pąsowych trwa od sierpnia do grudnia. Gniazdują w dziuplach drzew[6], czasami w szczelinach klifów[7]. Samica składa tam 3–4 jaja, które wysiaduje przez 28 dni[6]. Pisklęta są karmione przez oboje rodziców[7]. Młode opierzają się po 7–9 tygodniach[6]. W niewoli mogą przystąpić do pierwszych lęgów w wieku 2 lat[7].
Status i zagrożenia
[edytuj | edytuj kod]Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje amazonkę pąsową za gatunek zagrożony (EN – endangered). Szacuje się, że dzika populacja liczy 1000–2499 dorosłych osobników oraz maleje. Zagrożenie stanowi przede wszystkim wycinanie lasów oraz odłów tych ptaków z przeznaczeniem na handel. W Argentynie brakuje odpowiednich dziupli w drzewach, często są one duże i płytkie, co wiąże się z dużą podatnością na atak drapieżników i ryzykiem zalania podczas burz z ulewnym deszczem. W efekcie sukces lęgowy tych amazonek jest bardzo niski. Gatunek ten często przegrywa z innymi zwierzętami w konkurencji o miejsca gniazdowania w dziuplach[3]. Dodatkowo młode mogą być zabierane przez kłusowników[8]. Amazonki pąsowe bywały też odstrzeliwane jako szkodnik upraw[3].
Gatunek jest wymieniony w I załączniku konwencji waszyngtońskiej (CITES)[9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Amazona vinacea, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Vinaceous Amazon (Amazona vinacea). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2020-09-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-23)]. (ang.).
- ↑ a b c d e Amazona vinacea, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Androglossini Sundevall, 1872 (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-09-17].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-09-15]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i Vinaceous Amazon (Amazona vinacea), [w:] Parrot Encyclopedia [online], World Parrot Trust [dostęp 2022-01-24] (ang.).
- ↑ a b c d e f Vinacea Amazons / Vinaceous Amazons, [w:] Beauty of Birds [online], Avianweb LLC [dostęp 2020-07-27].
- ↑ Kristina Cockle i inni, Distribution, abundance, and conservation of Vinaceous Amazons (Amazona vinacea) in Argentina and Paraguay, „Journal of Field Ornithology”, 78 (1), 2007, s. 21–39, DOI: 10.1111/j.1557-9263.2006.00082.x, ISSN 1557-9263 (ang.).
- ↑ Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora. Appendices I, II and III. [dostęp 2020-09-17]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).