Kradzież

Kradzież rzeczy o wartości niemajątkowej
	KW z 1971
Ciężar gatunkowy	wykroczenie
Przepis	art. 126 § 1 k.w.
Kara	grzywny albo nagany
Strona podmiotowa	umyślna w zamiarze bezpośrednim kierunkowym
Odpowiedzialność od 15. roku życia	nie
Typ kwalifikowany	nie
Typ uprzywilejowany	ściganie na żądanie pokrzywdzonego
	Zastrzeżenia dotyczące pojęć prawnych

Kradzież
	KK z 1997
Ciężar gatunkowy	występek
Przepis	art. 278 § 1 k.k.
Kara	pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5
Strona podmiotowa	umyślna w zamiarze bezpośrednim kierunkowym
Odpowiedzialność od 15. roku życia	nie
Typ kwalifikowany	tak
Typ uprzywilejowany	jeżeli sprawcą jest osoba najbliższa, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego
	Zastrzeżenia dotyczące pojęć prawnych

Kradzież
	KW z 1971
Ciężar gatunkowy	wykroczenie
Przepis	art. 119 § 1 k.w.
Kara	aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny
Strona podmiotowa	umyślna w zamiarze bezpośrednim kierunkowym
Odpowiedzialność od 15. roku życia	nie
Typ kwalifikowany	nie
Typ uprzywilejowany	można orzec obowiązek zapłaty równowartości ukradzionego mienia, jeżeli szkoda nie została naprawiona; jeżeli sprawcą jest osoba najbliższa ściganie następuje na żądanie pokrzywdzonego;
	Zastrzeżenia dotyczące pojęć prawnych

Kradzież (art. 278 kk) – zabór cudzej rzeczy w celu przywłaszczenia. Pod pojęciem zaboru rozumie się fizyczne wyjęcie rzeczy spod władztwa właściciela. Dotyczy to również przedmiotu pozostawionego przez niego w znanym mu miejscu w zamiarze późniejszego jej zabrania. Wymóg dokonania zaboru oznacza, że nie jest możliwa kradzież rzeczy znalezionej przez sprawcę lub jemu powierzonej. Nie wyklucza to odpowiedzialności za inne przestępstwo, a mianowicie za przywłaszczenie.

Opis czynu

Przedmiotem wykonawczym przestępstwa kradzieży może być tylko rzecz o wartości majątkowej. Powinna być ona nadto dla sprawcy cudza (czyli mieć właściciela, którym jest kto inny, niż sprawca). Nie jest możliwa kradzież nieruchomości, ponieważ przepis dotyczy rzeczy ruchomej. Natomiast możliwa jest kradzież części składowej, co uzasadnione jest tym, że odłączając ją od rzeczy głównej sprawca tworzy nową rzecz ruchomą, którą kradnie.

Przepisy o kradzieży rzeczy stosuje się także do zaboru w celu przywłaszczenia cudzego zwierzęcia.

Istnieją trudności w zakwalifikowaniu zaboru rzeczy wspólnej przez jednego z uprawnionych. Jest tak np. w wypadku, kiedy jeden z małżonków zabiera rzecz wchodzącą w skład majątku wspólnego małżonków. Orzecznictwo Sądu Najwyższego skłania się do poglądu^{[potrzebny przypis]}, że w zależności od tego, który z uprawnionych władał fizycznie rzeczą, zachodzi kradzież lub przywłaszczenie.

Przedmiotem kradzieży może być również, obok rzeczy ruchomej, karta bankomatowa, a także energia poprzez nielegalne podłączenie do sieci ciepłowniczej lub elektrycznej.

Kradzież może polegać tylko na aktywnym działaniu. Nie jest możliwe popełnienie jej przez zaniechanie.

Przestępstwo może zostać popełnione tylko umyślnie, w zamiarze bezpośrednim, przy czym konieczne jest, by sprawca działał w celu przywłaszczenia rzeczy, tzn., by chciał postępować z nią tak, jak właściciel, uzyskać nad nią trwałe władztwo. Niekoniecznie musi dążyć do tego, by włączyć rzecz do swojego majątku. Kradzież jest popełniona także wtedy, kiedy sprawca pragnie ukradzioną rzecz np. podarować innej osobie.

Kradzież zachodzi także wtedy, kiedy sprawca zabiera cudzą rzecz z zamiarem niezwłocznego jej porzucenia. Czyniąc tak postępuje bowiem z rzeczą tak, jak właściciel, a zatem przywłaszcza ją sobie.

Kradzież rzeczy ruchomej o wartości nieprzekraczającej 500 złotych^[1] (w latach 2013-2018 1/4 minimalnego wynagrodzenia, od 1998 do 2013 r. 250 złotych, natomiast od 1972 do 1998 r. 500 złotych) stanowi wykroczenie (art. 119 k.w.). Ograniczenie to nie dotyczy kradzieży broni, amunicji i materiałów lub przyrządów wybuchowych. Kradzież tych przedmiotów jest zawsze przestępstwem, niezależnie od ich wartości. Wartość przedmiotu przestępstwa nie ma również znaczenia przy zaborze karty bankomatowej albo energii. Przestępstwo kradzieży zasadniczo jest ścigane z urzędu, jeżeli jednak pokrzywdzony jest osobą najbliższą dla podejrzanego, wówczas przestępstwo to jest ścigane dopiero na wniosek pokrzywdzonego.

Wykroczeniem pozostaje również zabór w celu przywłaszczenia cudzej rzeczy ruchomej przedstawiającej wartość niemajątkową, np. pamiątkowy dyplom dla właściciela lub zdjęcie osoby najbliższej (art. 126 § 1 k.w.).

Typy kwalifikowane

kradzież szczególnie zuchwała
kradzież z włamaniem
rozbój
kradzież rozbójnicza
kradzież rzeczy znacznej wartości (art. 278 § 1 lub 2 w związku z art. 294 § 1 k.k.)
kradzież rzeczy stanowiącej dobro o szczególnym znaczeniu dla kultury (art. 278 § 1 lub 2 w związku z art. 294 § 2 k.k.)

Typ uprzywilejowany

Wypadek mniejszej wagi (art. 278 § 3 k.k.). W wypadku tym sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 1 roku.
Przestępstwo to popełnione na szkodę osoby najbliższej dla podejrzanego jest ścigane dopiero na wniosek pokrzywdzonego, w innych wypadkach jednak z urzędu.

Kategorie złodziei i metody działania

Osoba dokonująca lub trudniąca się kradzieżą to złodziej, w gwarze więziennej nazywany m.in. akowcem, doliniarzem (kieszonkowiec), tycerem, a jego praca – tyrką.

kieszonkowiec lub doliniarz^[2] – złodziej dokonujący drobnych kradzieży polegających na okradaniu osób z dóbr, takich jak portfele, saszetki itp. noszonych przy sobie. Tego typu praktyka złodziejska najczęściej występuje w miejscach zatłoczonych, takich jak środki masowego transportu czy targowiska. Metody działania:
- "gołą ręką" – wyjęcie palcami portfela z kieszeni lub torebki.
- "zza parawanu" – posługiwanie się płaszczem lub torbą w celu ukrycia swego działania.
- "potrącenie" – udawane potrącenie i kradzież ręką podczas podtrzymywania chwiejącej się ofiary^[2].
- "na kosę" – przecięcie nożem torebki, kieszeni.
włamywacz – osoba dokonująca kradzieży w budynkach najczęściej pod nieobecność ich właścicieli. Przed dokonaniem włamania dokonywany jest wywiad złodziejski. Wybrane mieszkanie lub obiekt jest obserwowany, rozpoznawany jest rytm dnia i zwyczaje mieszkańców. W ramach złodziejskiego rozpoznania przed włamaniem możliwe są „przypadkowe” wizyty np. żebraka, domokrążcy, staruszki proszącej o pomoc lub podobnych osób nie budzących podejrzeń. Ich zadaniem jest zdobycie informacji o układzie pomieszczeń w mieszkaniu, wyjściach, wejściach i innych istotnych podczas włamania przeszkód^[3]. W trakcie włamań pomocnikami złodziei są wartownicy (szpice) rozstawieni w okolicy okradanego obiektu. Ich zadaniem jest odciąganie uwagi przypadkowych osób oraz informowanie bezpośrednich włamywaczy o sytuacjach, kiedy trzeba czasowo wstrzymać albo zupełnie odstąpić od kontynuowania akcji^[4].
kasiarz – typ włamywacza specjalizujący się w okradaniu zawartości kas pancernych i sejfów. W przedwojennej Polsce kasiarze uznawani byli za koronę zawodu złodziejskiego, ponieważ okradanie kas wymagało wielu umiejętności, zaangażowania wielu ludzi i środków (m.in. dobrej jakości narzędzi, palnika acetylenowo-tlenowego, itp.). Jednym z najsławniejszych polskich kasiarzy był Stanisław Cichocki (pseud. Szpicbródka), który stał się m.in. inspiracją dla filmu Hallo Szpicbródka, czyli ostatni występ króla kasiarzy^[5].

Bardzo często specjalistyczne umiejętności złodziejskie nabywa się podczas odbywania kary pozbawienia wolności.

Zobacz też

Informacje w projektach siostrzanych
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Podręczniki w Wikibooks

Przypisy

↑ Dz.U. z 2018 r. poz. 2077
↑ ^a ^b Monika Piątkowska: Życie przestępcze w przedwojennej Polsce. Grandesy, kasiarze, brylanty. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 17. ISBN 978-83-01-17232-9.
↑ Monika Piątkowska: Życie przestępcze w przedwojennej Polsce. Grandesy, kasiarze, brylanty. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 17-20. ISBN 978-83-01-17232-9.
↑ Monika Piątkowska: Życie przestępcze w przedwojennej Polsce. Grandesy, kasiarze, brylanty. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 22-23. ISBN 978-83-01-17232-9.
↑ Monika Piątkowska: Życie przestępcze w przedwojennej Polsce. Grandesy, kasiarze, brylanty. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 24-31. ISBN 978-83-01-17232-9.

Linki zewnętrzne

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. z 2022 r. poz. 1138)
Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (Dz.U. z 2021 r. poz. 2008)

[1] Dz.U. z 2018 r. poz. 2077

[ReferenceA-2] Monika Piątkowska: Życie przestępcze w przedwojennej Polsce. Grandesy, kasiarze, brylanty. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 17. ISBN 978-83-01-17232-9.

[3] Monika Piątkowska: Życie przestępcze w przedwojennej Polsce. Grandesy, kasiarze, brylanty. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 17-20. ISBN 978-83-01-17232-9.

[4] Monika Piątkowska: Życie przestępcze w przedwojennej Polsce. Grandesy, kasiarze, brylanty. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 22-23. ISBN 978-83-01-17232-9.

[5] Monika Piątkowska: Życie przestępcze w przedwojennej Polsce. Grandesy, kasiarze, brylanty. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 24-31. ISBN 978-83-01-17232-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]