Metoda elementów skończonych
Wstęp
Metoda Elementów Skończonych (w skrócie MES, ang. finite element method, w skrócie FEM)[1][2][3] – zaawansowana metoda numerycznego rozwiązywania problemów brzegowych. Polega ona na zastosowaniu aproksymacji (jedno-, dwu- lub trój-wymiarowej) poszukiwanej funkcji, na dyskretnym zbiorze jej węzłów, które powstają w wyniku dyskretyzacji dziedziny jej określoności na tzw. elementy skończone.
Istota metody polega na tym, że aproksymacji dokonuje się za pomocą prostych funkcji bazowych o nośnikach zlokalizowanych tylko na najbliższych, sąsiadujących ze sobą elementach skończonych. Aproksymację dla całej dziedziny określoności poszukiwanej funkcji otrzymuje się przez utworzenie wielomianu sklejonego z prostych i krótkich funkcji bazowych. Ten sposób aproksymacji, w najprostszym przypadku, sprowadza się do aproksymacji liniowej. W bazę globalną tworzą funkcje łamane, przedziaowo liniowe, w - powierzchnie złożone z płaskich trójkątów połączonych ze sobą krawędziami (rysunek obok), a w - obszary wypełnione czworościanami stykające się wspólnymi ścianami.
Wielkościami podlegającymi wyznaczeniu w MES są niewiadome przemieszczenia węzłów - liniowe i kątowe.
Podstawową zaletą MES jest możliwość uzyskiwania rozwiązań dla obszarów o skomplikowanych kształtach, dla których nie jest możliwe przeprowadzenie ścisłych obliczeń analitycznych.
Jeśli obliczany model posiada symetrię kształtu i wymuszenia, wówczas można obliczać tylko część obiektu celem szybszego uzyskania wyników, tak jak to przedstawiono na rysunku obok.
Zastosowanie
MES znajduje szerokie zastosowania w fizyce, a w szczególności w mechanice konstrukcji i mechanice ośrodków ciągłych. Z jej użyciem bada się wytrzymałość konstrukcji, symuluje ich odkształcenia, naprężenia i przemieszczenia. Bada się również przepływ ciepła, przepływ cieczy[4][5].
Bada się również dynamikę, kinematykę i statykę maszyn, jak również oddziaływania elektrostatyczne, magnetostatyczne i elektromagnetyczne.
Metoda stosowana jest również do aproksymowania wyników pomiarów wykonywanych na dyskretnym zbiorze punktów np. w meteorologii przy sporządzaniu map synoptycznych.
MES w mechanice
Zastosowanie MES w mechanice[6][7] oparte jest na poniższym równaniu macierzowym:
- [M][u"]+[C][u']+[K][u]=[F]
gdzie:
- [M] = suma([m]) - macierz bezwładności układu elementów skończonych równa sumie macierzy bezwładności poszczególnych elementów
- [C] = suma([c]) - macierz tłumienia układu elementów skończonych równa sumie macierzy tłumienia poszczególnych elementów
- [K] = suma([k]) - macierz sztywności układu elementów skończonych równa sumie macierzy sztywności poszczególnych elementów
- [u"] - macierz kolumnowa przyspieszeń poszczególnych węzłów układu
- [u'] - macierz kolumnowa prędkości poszczególnych węzłów układu
- [u] - macierz kolumnowa przemieszczeń poszczególnych węzłów układu
- [F] - macierz kolumnowa sił przyłożonych do ciała w węzłach układu elementów skończonych
Każdy element skończony sąsiaduje tylko z najbliższymi dla niego elementami, dzięki czemu macierz wynikowa (a więc i układ równań do rozwiązania) jest zazwyczaj bardzo rzadka. Taką sytuację uzyskuje się właśnie przez zastosowanie krótkich, lokalnych baz aproksymacji co w zdecydowany sposób poprawia uwarunkowanie układów równań metody.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ O. Zienkiewicz, C. Taylor, R. Leroy, J.Z. Zhu, The finite element method - Its basis and fundamentals, Butterworth-Heinemann (1990-2005)
- ↑ O.C. Zienkiewicz, Metoda elementów skończonych, Wyd. Arkady, 1972
- ↑ M.A. Bossak, Metoda elementów skończonych, Wyd. Ucz. Politechniki Rzeszowskiej, 1976
- ↑ O. Zienkiewicz, C. Taylor, R. Leroy, The finite element method. Vol. 1, Basic formulation and linear problems, McGraw-Hill Publishing Company
- ↑ O. Zienkiewicz, C. Taylor, R. Leroy, The finite element method. Vol. 2, Solid and fluid mechanics dynamics and non-lineary, McGraw-Hill Publishing Company
- ↑ K.H. Huebner, The finite element method for engineers, John Wiley
- ↑ O. Zienkiewicz, C. Taylor, R. Leroy, D.D. Fox, The finite element method for solid and structural mechanics, Butterworth-Heinemann (1990-2005)
Linki zewnętrzne
- Wprowadzenie do MES w języku polskim (istota metody elementów skończonych w 2000 słów)
- Metoda elementów skończonych w analizie zjawiska filtracji wód gruntowych
- Metoda elementów skończonych w wybranych zagadnieniach mechaniki konstrukcji inżynierskich (pdf) - podręcznik akademicki
- Analiza MES - opis problematyki oraz związek z CAE