Groszek szerokolistny
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Klad | |
| Klad | |
| Klad | |
| Klasa | |
| Klad | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
groszek szerokolistny |
| Nazwa systematyczna | |
| {{{nazwa łacińska}}} L. Sp. pl. 2:733. 1753 | |
Groszek szerokolistny (Lathyrus latifolius L.) – gatunek rośliny zielnej z rodziny bobowatych (motylkowatych). Pochodzi ze środkowej, wschodniej i południowej Europy oraz Afryki Północnej, jest uprawiany w wielu innych rejonach świata[2]. W Polsce występuje bardzo rzadko, opisano tylko kilka jego stanowisk w Niecce Nidziańskiej. Spotykany jest czasami poza tym obszarem, ale tylko jako zdziczały, na stanowiskach synantropijnych.
Morfologia
- Łodyga
- Pnąca się lub płożąca, o długości do 2 m, szeroko oskrzydlona szorstkimi na bokach skrzydełkami o szerokości 2-6 mm.
- Liście
- Wszystkie z jedną parą listków i przylistkami o szerokości łodygi, lub co najwyżej dwukrotnie węższymi. Listki są eliptyczne lub szerokoeliptyczne, mają zaokrąglone wierzchołki z małym koniuszkiem i 5 wyraźnych podłużnych nerwów. Ogonki liściowe są oskrzydlone równie szeroko jak łodyga. Liście zakończone są mocnymi, rozgałęzionymi wąsami czepnymi.
- Kwiaty
- Zebrane w (3)6-20(25)-kwiatowe wzniesione grono na sztywnej szypule, dużo dłuższej od liści, z kąta których wyrasta. Kwiaty motylkowe, duże, o długości 2-2,5 cm, wyrastające na szypułkach o długości 5-9 mm. Są różowe, mają brunatnoczerwony na grzbiecie i szeroko otwarty żagielek i zielonawą łódeczkę. Kielich o ząbkach szerokolancetowatych, w górnej połowie zwężających się i zaostrzonych.
Biologia ekologia
- Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od czerwca do sierpnia, jest owadopylna. Nadziemne pędy na ogół przemarzają podczas zimy, ale roślina na wiosnę odtwarza nowe pędy z dużego i głębokiego korzenia[3]
- Siedlisko: murawy kserotermiczne, słoneczne zarośla, pola uprawne (szczególnie uprawy lucerny i zboża) oraz siedliska ruderalne. Roślina światłolubna, rośnie na miejscach suchych i ciepłych. Hemikryptofit. Jej populacja w okolicach Pińczowa liczyła w 2000 dwa skupienia po kilkanaście osobników w każdym.
- Liczba chromosomów 2n=14[4].
Zagrożenia i ochrona
Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Głównym dla niej zagrożeniem jest zarastanie drzewami i krzewami, lub zaorywanie muraw, w których występuje. Gatunek umieszczony w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin jako narażony na wymarcie (kategoria zagrożenia EN)[5].
Zastosowanie i uprawa
- Zastosowanie. Ze względu na swoje ładne i wonne kwiaty jest uprawiany jako roślina ozdobna. Uprawiany jest na rabatach i na kwiat cięty, na altanach, balkonach, pergolach. Idealnie nadaje się na osłonę dobrze oświetlonych ścian i ogrodzeń.
- Uprawa. Wymaga słonecznego stanowiska i żyznej gleby. Uprawia się go z nasion, które wysiewa się późną jesienią lub wczesną wiosną wprost do gruntu. Odmiany wysokie pnące, wymagają podpór. W okresie tworzenia się pąków kwiatowych i kwitnienia wskazane jest podlewanie i nawozenie.
- ↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website/Fabaceae. 2001–. [dostęp 2009-09-23]. (ang.).
- ↑ a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-12].
- ↑ Ogrodniczka.pl - Twój cudowny ogród - rośliny ogrodowe, na działce i domowe. [dostęp 2010-02-22].
- ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- ↑ K. Zarzycki, R. Kaźmierczakowa: Polska Czerwona Księga Roślin. Kraków: IB PAN, 2001. ISBN 83-85444-85-8.
<ref> o nazwie „stopień”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.BŁĄD PRZYPISÓW
Bibliografia
- Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
- Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.