Fudżi
 Fudżi | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie |
{{{położenie}}} |
| Pasmo | |
| Wysokość |
3776 m n.p.m. |
| Wybitność |
3776 m |
| Pierwsze wejście |
pierwsze ślady pochodzą z 663 roku |
Położenie na mapie Japonii  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
| Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|} | |
Fudżi (jap. 富士山 Fuji-san lub Fuji-no-yama; pol. zapis przyjęty przez KSNG: Fudżi) – wulkan i zarazem najwyższy szczyt Japonii (3776 m n.p.m.). Leży na wyspie Honsiu, na południowy zachód od stolicy, Tokio.
Etymologia i wyjaśnienie nazwy góry
Wobec nazwy góry Fudżi powstały m.in. następujące nieporozumienia:
- utożsamia się sinojapońskie czytanie słowa san ("góra") z sufiksem honoryfikatywnym san występującym za nazwiskami japońskimi i oznaczającymi "pan/pani". Stąd też w mediach występuje często błędne sformułowanie "szanowna Fudżi". Język japoński jest homofoniczny i podobieństwa fonetyczne są bardzo liczne. Według słownika znakowego A.N.Nelsona, czytanie san ma 38 znaków;
- etymologia nazwy góry Fudżi jest trudna do ustalenia. Przeważa pogląd, że zapis znakowy (dobrane dźwiękowo znaki bez oddania znaczenia) jest wtórny wobec dawnej nazwy fonetycznej. Stąd też używano różnych nazw jak: Fuji-no-takane (ふじの高嶺, "Wysoki Szczyt Fudżi"), Fuji-no-ne (ふじの嶺, "Szczyt Fudżi"), Fu-gaku (富岳, "Bogaty Szczyt" lub "Obfity Szczyt");
- nazwa Fuji-san jest czasami zastępowana przez nie-Japończyków formą Fujiyama (Fuji-yama). Jest to wynikiem tego, że ostatni znak kanji "山" ("góra"), oprócz czytania sinojapońskiego san, ma także czytanie japońskie yama, które jest szybko przyswajane przez cudzoziemców przebywających w Japonii. Taka forma jest rozumiana przez Japończyków, ale brzmi jak nazwisko. Zgodnie z zasadami języka japońskiego, nazwa góry powinna zatem brzmieć: Fuji-san lub Fuji-no-yama, a po polsku "góra Fudżi".
Geologia
Jest to stratowulkan leżący na skałach morskich paleogenu i neogenu. Średnica krateru wynosi 500 m, a głębokość 250 m. Komora magmowa objętości około 1400 km3 leży na głębokości około 56 km. Fudżi złożony jest z trzech stożków wulkanicznych będących pozostałością różnych wiekowo faz wulkanizmu oraz utworów niewidocznych na powierzchni. Najstarszy jest stożek Pre-Komitake aktywny przed 700 tys. lat i znany tylko z odwiertów. Cechuje się wulkanizmem andezytowym. Trochę młodszy, zachowany na powierzchni, jest stożek Komitake sprzed około 700 tys. lat, o wulkanizmie andezytowo-bazaltowym. Kolejny stożek tzw. Starsza Fudżi działał od 80 tys. lat do 11 tys. lat temu i cechował się wulkanizmem bazaltowym, podobnie jak stożek Młodsza Fudżi, aktywny od 11 tys. lat i najwyższy z trzech omówionych. Choć główna faza aktywności Młodszej Fudżi przypada na okres 11-8 tys. lat temu, to wulkan ten wciąż jest aktywny. Od 781 r n.e. było 10 erupcji, w tym trzy bardzo znaczne. Ostatnia erupcja miała miejsce od 28 X 1707 do 1 stycznia 1708 w epoce Edo. Był to efekt silnego trzęsienia ziemi z 28 X 1707. Prawdopodobieństwo kolejnych erupcji ocenia się jako znaczne.
W pobliżu Fudżi leżą dwa inne wulkany: Ashitaka i Hakone.
Turystyczne zagospodarowanie Fudżi
Wulkan i jego masyw są celem licznych wycieczek turystycznych i pielgrzymek. Oficjalny sezon wspinaczkowy to lipiec i sierpień. Na sam szczyt prowadzą obecnie (2008) cztery szlaki turystyczne, przy których jest dziesięć odpłatnych schronisk turystycznych. Do wysokości 2400 m n.p.m. można dojechać drogą asfaltową, w lecie także autobusem rejsowym. Na szczycie działa obserwatorium meteorologiczne.
W sezonie zimowym (od połowy listopada) na północno-zachodnim zboczu góry czynne są tereny do jazdy na nartach.
Wokół Fudżi, od strony północnej, leży pięć jezior pod wspólną nazwą Fuji Goko: Kawaguchi, Yamanaka, Sai, Motosu oraz Shoji. W pobliżu są też znane wodospady Shiraito, często odwiedzane przez turystów. Fudżi jest częścią Parku Narodowego Fudżi-Hakone-Izu.
W czerwcu 2009 r. otwarto Mount Fuji Shizuoka Airport, mały port lotniczy do obsługi połączeń z lotniskami w Nagoi i Tokio Haneda. Port znajduje się pomiędzy miastami Hamamatsu i Shizuoka.
Znaczenie Fudżi w kulturze
Charakterystyczna sylwetka pokrytego śniegiem wulkanu była i jest bardzo lubianym motywem w sztuce. Słynne pejzaże góry w postaci drzeworytów z serii 36 widoków góry Fudżi są dziełem Katsushiki Hokusai'a.
Fudżi jest też świętą górą dla wyznawców shintō - jako żeńskie bóstwo Konohana-no-sakuyahime-no-mikoto. Zbudowano na niej trzy bramy torii i dwie świątynie. Do 1868 obowiązywał zakaz wstępu na górę dla kobiet.
Projektanci wieżowca X-Seed 4000 opracowali konstrukcję przypominającą kształtem górę Fudżi. Budynek (gdyby powstał) byłby 200 metrów wyższy od góry.
Bibliografia
- M. Słowakiewicz & R. Motonaga. Fudżi - święta góra Japonii. Przegląd Geologiczny, 10: 881-884.
Zobacz też
- cykl drzeworytów 36 widoków na górę Fudżi