Przejdź do zawartości

Władimir Wysocki: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Nie podano opisu zmian
Nie podano opisu zmian
Znaczniki: Wycofane VisualEditor Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
Linia 29: Linia 29:
|www =
|www =
}}
}}
'''Władimir Siemionowicz Wysocki''' ({{w języku|ru|Владимир Семёнович Высоцкий}}; ur. [[25 stycznia]] [[1938]] w [[Moskwa|Moskwie]], zm. [[25 lipca]] [[1980]] tamże) – rosyjski pieśniarz, [[bard]], poeta i aktor.
'''Władimir Siemionowicz Wysocki''' ({{w języku|ru|Владимир Семёнович Высоцкий}}; ur. [[25 stycznia]] [[1938]] w [[Moskwa|Moskwie]], zm. [[25 lipca]] [[1980]] tamże) – rosyjski pieśniarz, [[bard]], poeta i aktor ma wnuka Kacpra Wysockiego

Śpiewał niskim, ochrypłym [[baryton]]em, przy akompaniamencie [[gitara|gitary]], później także z orkiestrą. Jako aktor zyskał sławę występami w [[Teatr na Tagance|Teatrze na Tagance]] oraz rolami filmowymi, m.in. w serialu kryminalnym ''[[Gdzie jest Czarny Kot?]]''<ref>{{Cytuj odcinek|tytuł=Gdzie jest Czarny Kot {{!}} Serial {{!}} 1979|url=https://www.filmweb.pl/serial/Gdzie+jest+Czarny+Kot-1979-101284|data dostępu=2024-04-08}}</ref>.


== Życiorys ==
== Życiorys ==

Wersja z 00:24, 25 lip 2024

Zobacz też: Władimir Wysocki (admirał).
Władimir Wysocki
Владимир Семёнович Высоцкий
Ilustracja
Władimir Wysocki (1979)
Imię i nazwisko

Władimir Siemionowicz Wysocki

Data i miejsce urodzenia

25 stycznia 1938
Moskwa

Data i miejsce śmierci

25 lipca 1980
Moskwa

Narodowość

rosyjska

Dziedzina sztuki

literatura, muzyka, film

Epoka

współczesność

Muzeum artysty

„Dom Wysockiego na Tagance” w Moskwie

podpis
Odznaczenia
Nagroda Państwowa ZSRR – 1987
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Władimir Siemionowicz Wysocki (ros. Владимир Семёнович Высоцкий; ur. 25 stycznia 1938 w Moskwie, zm. 25 lipca 1980 tamże) – rosyjski pieśniarz, bard, poeta i aktor ma wnuka Kacpra Wysockiego

Życiorys

Rodzina i dzieciństwo

Urodził się 25 stycznia 1938 w Moskwie[1]. Był synem Niny Maksimownej (ur. 1912) i Siemiona Władimirowicza (ur. 1916) Wysockich[2]. Jego matka była kierowniczką Archiwum Naukowo-Technicznego w Instytucie Naukowo-Badawczym Przemysłu Maszynowego oraz tłumaczką języka niemieckiego, a ojciec, który urodził się w rodzinie żydowskiej – naczelnikiem telegrafu na Poczcie Głównej[3]. Dziadek Władimira – Wolf Wysocki urodził się w Brześciu nad Bugiem i pochodził z rodziny polskich Żydów[4].

Pierwsze miesiące życia spędził w mieszkaniu komunalnym przy 1. Mieszczańskiej w Moskwie[5]. Jego ojciec po wybuchu wojny wyjechał na front, a matka została sama z dzieckiem[2]. Kiedy w 1941 rozpoczęły się bombardowania Moskwy, wraz z synem ewakuowała się do wsi Woroncowka koło Buzułuku[2]. W 1943 wrócił z matką do Moskwy i podjął naukę w Szkole nr 273[6]. W młodości zdiagnozowano u niego wadę serca, która jednak ustała w dorosłym życiu[7]. W 1947 wyjechał do Niemiec, gdzie na jakiś czas zamieszkał z ojcem[2] i jego drugą żoną Jewgieniją w Eberswalde. Tam ukończył trzy klasy szkoły podstawowej i zaczął naukę gry na fortepianie[8]. W 1949 wrócił do Moskwy i zamieszkał z macochą przy zaułku Bolszoj Karetnyj[9]. Już w okresie szkolnym wykazywał zainteresowanie literaturą, wtedy też napisał swoje pierwsze wiersze[10]. W 1952 wstąpił do Komsomołu, a w 1955 ukończył naukę w Szkole nr 186 w Moskwie[2].

Kariera zawodowa

W okresie szkolnym uczestniczył w zajęciach koła dramatycznego w Domu Nauczyciela, pod kierunkiem Władimira Bogomołowa, aktora moskiewskiego Teatru Dramatycznego MChAT, który był entuzjastycznie nastawiony do Wysockiego i doradził mu zdawanie do szkoły teatralnej[11]. Mimo że chciał zostać aktorem, pod presją bliskich – matki, ojca i dziadka-prawnika – podjął studia na Wydziale Mechanicznym Instytutu Inżynieryjno-Budowlanego im. W. Kujbyszewa w Moskwie[12]. Po pierwszym semestrze porzucił naukę na tejże uczelni[13].

W 1956 został przyjęty do Szkoły-Studia MChAT im. Niemirowicza-Danczenki w Moskwie, którą ukończył w 1960[14]. W okresie studiów zaczął nagrywać swoje pierwsze piosenki, które śpiewał przy akompaniamencie gitary[15]. W 1959 zagrał swoją pierwszą poważną rolę – Porfirego Pietrowicza w Zbrodni i karze Dostojewskiego oraz zadebiutował jako aktor filmowy niewielką rolą studenta Pietii w filmie Wasilija Ordynskiego Rówieśniczki[16]. Do końca dekady występował także w wielu przedstawieniach dyplomowych, m.in. jako Bubnow w Na dnie, Borkin w Iwanowie i Siggy w Złotym chłopcu[17].

W latach 1960–1961 był aktorem Teatru Puszkina[14]. Zagrał w nim głównie role epizodyczne, m.in. w Cudownym kwiecie, Dobranoc, Patrycjo, Trzyminutowej rozmowie, Białym lotosie, Drogach życia, Trasie, Czarownicy i Świńskich ogonkach[18]. Ze względu na liczne nagany, głównie za stawianie się w pracy pod wpływem alkoholu, zakończył pracę w Teatrze Puszkina[18]. Występował także w innych teatrach, m.in. w Sowriemienniku, tworzonym przez absolwentów Szkoły-Studia MChAT, w którym grał w spektaklu Dwa kolory[19]. Nie uzyskał jednak etatu w tym teatrze[20]. W 1961 wystąpił jako Sofron w filmie Frunze Dowlatiana i Lwa Mirskiego Kariera Dimy Gorina[21]. W 1962 przez niecałe dwa miesiące pracował w Teatrze Miniatur[19]. W tym okresie zaprezentował publicznie swoje pierwsze, autorskie pieśni, m.in. utwór „Tatuirowka” (Tatuaż), poza tym zagrał epizodyczną rolę Piotra, żołnierza piechoty morskiej w filmie 713 prosi o pozwolenie na lądowanie[21]. W 1963 na ekrany weszły kolejne dwie produkcje, w których zagrał epizody – Grzesznica Aleksandra Stolpera i Rzut karny Weniamina Dormana, a napisane przez niego piosenki – „Tamtego wieczora nie piłem i nie jadłem” oraz „Jestem na robocie i mam przy sobie nóż” – zostały wykorzystane w sztuce moskiewskiego Teatru Dramatu i Komedii Dzielnicy w reż. Piotra Formienki[22].

W 1964 rozpoczął pracę w moskiewskim Teatrze na Tagance, w którym był zatrudniony do końca życia[23]. Na scenie „Taganki” debiutował w 1964 rolą bratanka Jang Suna w spektaklu Dobry człowiek z Seczuanu, wkrótce zaczął występować także jako kapitan dragonów w Bohaterze naszych czasów[24]. W 1965 zagrał w kolejnych spektaklach Teatru na Tagance: w 10 dniach, które wstrząsnęły światem, Antyświatach oraz Poległych i żywych, do którego napisał kilka pieśni[25]. Również w 1965 pojawił się w filmach: Na jutrzejszej ulicy Fiodora Filippowa, Nasz dom Wasila Pronina i Kucharka Edmonda Keosiana[21]. W 1966 zagrał w Tagance główną rolę w sztuce Bertolta Brechta Życie Galileusza oraz pojawił się jako czołgista Wołodia w filmie Wiktora Turowa Jestem rodem z dzieciństwa[26]. W 1967 w prasie literackiej ukazały się w tym czasie pierwsze publikacje jego wierszy, on sam wystąpił w spektaklach poetyckich Teatru na Tagance: Posłuchajcie! i Pugaczow[27]. Pojawił się także epizodycznie w kilku filmach – jako alpinista-łącznościowiec Wołodia w Pionie Stanisława Goworuchina i Borisa Durowa oraz geolog Maksim w Krótkich spotkaniach Kiry Muratowej, jak też w filmie dokumentalnym Potrzebne pilnie piosenki[21]. Pod koniec listopada 1967 zagrał dwa sześciogodzinne koncerty w Pałacu Sportu w Kujbyszewie dla liczącej 6 tys. osób publiczności[28]. W 1968 wystąpił w filmach: Gospodarz tajgi i Interwencja[21] oraz zagrał Własowa w sztuce Gorkiego Matka.

Również w 1968 po odejściu Nikołaja Gubienki z Teatru na Tagance zajął jego miejsce w spektaklach, zostając pierwszym aktorem teatru – grał m.in. bezrobotnego lotnika Jang Duna w Dobrym człowieku z Seczuanu oraz Kiereńskiego w 10 dniach, które wstrząsnęły światem, występował także w spektaklu poetyckim Polegli i żywi[29]. W 1969 wystąpił w kilku filmach: jako konspirator Nikołaj Kowalenko (Żora Bengalski) w Niebezpiecznych występach gościnnych Gieorgija Jungwalda-Chilkiewicza, politruk w Białym wybuchu Stanisława Goworuchina oraz Sieryj w Echu dalekich śniegów Leonida Gołownii[21]. W 1970 zagrał w poetyckim przedstawieniu na podstawie poezji Andrieja Wozniesienskiego, natomiast w listopadzie 1971 debiutował tytułową rolą w Hamlecie, w którym grał przez kolejne prawie 10 lat[30]. W 1972 wystąpił w epizodycznej roli dziennikarza w filmie Aleksandra Stolpiera Czwarty, a rok później wykreował postać Vona Korena w dramacie Iosifa Chejfica Zły dobry człowiek[21].

Popiersie Władimira Wysockiego w Alei Sław na Skwerze Harcerskim w Kielcach

Od kwietnia do czerwca 1974 odbył zagraniczną trasę koncertową we Francji[31]. Poza tym zagrał jeńca-kierowcę Sołodowa w Jedynej drodze Włada Pawłowicza[21] oraz wydał trzy autorskie albumy, wszystkie zatytułowane Piesni Władimira Wysockogo. W 1975 wydał swój pierwszy książkowy tomik wierszy, a także wyruszył z Teatrem na Tagance w trasę promocyjną do Bułgarii. Poza tym nagrał autorską płytę, która jednak nie ukazała się za jego życia, a także wystąpił m.in. jako Łopachin w Wiśniowym sadzie Czechowa[32] oraz zagrał w filmach: Ucieczka Mr. McKinleya Michaiła Szwiejcera i Jedyna… Iosefa Chejfica[21].

W 1976 spektakl Hamlet, w którym wystąpił Wysocki, otrzymał pierwszą nagrodę na 10. Belgradzkim Międzynarodowym Festiwalu „Bitef”. Ponadto zagrał Ibrahima Hannibala w filmie telewizyjnym Opowieść o tym, jak car Piotr murzyna żenił[21] oraz wydał trzy autorskie płyty: Piesni, Piesni Władimira Wysockogo i Piesni-bałłady, zawierającą muzykę z filmu Ucieczka Mr. McKinleya. W 1977 za rolę w Hamlecie otrzymał nagrodę francuskiej krytyki za najlepszy spektakl zagraniczny, poza tym premierę miała jedyna za życia artysty broszura na temat jego twórczości kinowej. Wystąpił w epizodzie w filmie węgierskim Márty Mészáros Ők ketten, w którym pojawił się z żoną Mariną Vlady. W bajce Alicja w Krainie Czarów według Carrolla zagrał papugę i orzełka Eda. We Francji wyszły wówczas trzy płyty długogrające Wysockiego. W tym czasie skarżył się już na poważne problemy zdrowotne[33].

W lutym 1979 debiutował w roli Swidrygajłowa w Zbrodni i karze na scenie Teatru na Tagance[34]. Wyjechał też z koncertami do USA i Kanady. Był już wówczas uzależniony od środków pobudzających, co nadwerężyło jego siły, mimo to nie zgadzał się jednak na żadne kompleksowe leczenie. W lipcu występował w Kazachstanie – grał nawet po pięć koncertów dziennie[35]. 25 lipca podczas jednego z występów w Ałma-Acie przeżył śmierć kliniczną[35]. Również w 1979 wydał album pt. Bałłady i piesni, a premierę miał film Miejsca spotkania nie można zmienić, w którym zagrał kapitana Gleba Żegłowa; film wyreżyserował wspólnie ze Stanisławem Goworuchinem[36]. W tym czasie wraz z Ałłą Demidową przygotowywał się do wystawienia dwuosobowej sztuki Gra we dwoje, jednak nigdy nie doszło do jej premiery[37].

Grób Włodzimierza Wysockiego w 1983

Od początku 1980 grał równolegle w trzech spektaklach – Hamlecie, Wiśniowym sadzie oraz Zbrodni i karze[38]. Podczas występów często gorzej się czuł, a za kulisami wymiotował oraz przyjmował zastrzyki z lekami[39]. W czerwcu wystąpił z Hamletem w Polsce[40], gdzie otrzymał pierwszą nagrodę na Drugim Międzynarodowym Festiwalu „Warszawskie Spotkania”. Również w 1980 premierę miał film Michaiła Szwiejcera Małe dramaty, w którym zagrał Don Juana[21]. 16 lipca dał ostatni koncert dla szerokiej publiczności w Królewcu, a dwa dni później zagrał ostatni koncert w życiu oraz wystąpił w Hamlecie na scenie „Taganki”[41].

Śmierć i pogrzeb

23 lipca 1980 miał zapaść, a dwa dni później zmarł we śnie o godz. 4:10 nad ranem[35]. 28 lipca jego ciało zostało wystawione na pożegnanie w Teatrze na Tagance[42], następnie pochowano go na Cmentarzu Wagańkowskim w Moskwie[43].

Znaczek pocztowy Rosji, Władimir Wysocki, 1999, 2 rub. (Michel 761, Scott 6547)

W 1987 został pośmiertnie laureatem Nagrody Państwowej ZSRR.

Charakterystyka muzyczna i inspiracje

W okresie szkolnym często śpiewał piosenki Louisa Armstronga, naśladując zachrypnięty głos artysty, który w przyszłości miał stać się i jego cechą charakterystyczną[44]. Początkowo wykonywał błatne pieśni innych artystów, tj. utwory podwórkowe, często o tematyce nawiązującej do życia ludzi z marginesu społecznego, m.in. „Na Pierowskim bazarze” czy „Na Tichorecką pociąg rusza”[45]. Śpiewał także utwory Jewgienija Urbanskiego[44].

Do śpiewania własnych wierszy zainspirowała go działalność Bułata Okudżawy[46]. Pisał i śpiewał zawsze w pierwszej osobie, dzięki czemu identyfikował się z problemami różnych grup społecznych[47]. W utworach często poruszał temat wojny, śpiewał także piosenki romantyczne[41].

Podczas występów scenicznych nie lubił oklasków, ponieważ przeszkadzały mu w koncentracji[48].

Upamiętnienie

W lipcu 1981 premierę miał spektakl Władimir Wysocki, wystawiany w reż. Jurija Lubimowa na scenie Teatru na Tagance[49].

Życie prywatne

Na pierwszym roku studiów w szkole teatralnej MChAT poznał Izoldę Żukową (ur. 1937), z którą ożenił się dwa lata później[50]. W 1965, niedługo po rozwodzie z Żukową, poślubił Ludmiłę Ambramową (ur. 1939), którą poznał w czasie zdjęć do filmu 713 prosi o pozwolenie na lądowanie[51]. Mieli dwóch synów, Arkadija (ur. 1962) i Nikitę (ur. 1964)[14]. W trakcie trwania małżeństwa nawiązał romans z aktorką Tatianą Iwanenko[52]. W 1967 poznał aktorkę Marinę Vlady (ur. 1938), którą poślubił 1 grudnia 1970.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 25–27.
  2. ↑ a b c d e Demidowa 2016 ↓, s. 27.
  3. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 29–31.
  4. ↑ Wojciech Jażdżewski, Skąd przychodzisz bardzie? [online], Dziennik Związkowy | Polish Daily News, 23 lutego 2008 [dostęp 2023-05-08] (pol.).
  5. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 25, 30–31.
  6. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 27, 30–31.
  7. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 237.
  8. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 36.
  9. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 25.
  10. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 42–45.
  11. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 44–45.
  12. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 25, 47, 49.
  13. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 30–31.
  14. ↑ a b c Demidowa 2016 ↓, s. 29.
  15. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 56.
  16. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 66, 271–273.
  17. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 66.
  18. ↑ a b Demidowa 2016 ↓, s. 68–69.
  19. ↑ a b Demidowa 2016 ↓, s. 70–71.
  20. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 72–73.
  21. ↑ a b c d e f g h i j k Demidowa 2016 ↓, s. 271–273.
  22. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 75, 271–273.
  23. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 6.
  24. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 85, 124.
  25. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 86, 92–93.
  26. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 103–105, 271–273.
  27. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 94.
  28. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 220–221.
  29. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 103.
  30. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 111–113.
  31. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 158.
  32. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 166–167.
  33. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 23.
  34. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 200.
  35. ↑ a b c Demidowa 2016 ↓, s. 246.
  36. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 236, 271–273.
  37. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 175–177, 266.
  38. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 234–235.
  39. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 23, 235, 247.
  40. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 19.
  41. ↑ a b Demidowa 2016 ↓, s. 222–223.
  42. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 248–250.
  43. ↑ Могилы знаменитостей. Высоцкий Владимир Семёнович (1938-1980).
  44. ↑ a b Demidowa 2016 ↓, s. 61.
  45. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 56, 59.
  46. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 211.
  47. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 204–205, 211–213.
  48. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 219.
  49. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 252, 260–261.
  50. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 38.
  51. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 29, 72–73.
  52. ↑ Karapetian 2005 ↓, s. 29–36, 45.

Bibliografia

  • Dawid Karapetian, Włodzimierz Wysocki. Między słowem a sławą. Wspomnienia, Ludmiła Miłowanowa (tłum.), Dom Wydawniczy Bellona, 2005, ISBN 83-11-10215-5.
  • Ałła Demidowa, Mój Wysocki, Jan Cichocki (tłum.), Bellona, 2016, ISBN 978-83-11-15515-2.

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Władimir_Wysocki&oldid=74399506”