Groszek szerokolistny: Różnice pomiędzy wersjami

Groszek szerokolistny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Klad	rośliny naczyniowe
Klad	Euphyllophyta
Klad	rośliny nasienne
Klasa	okrytonasienne
Klad	dwuliścienne właściwe
Rząd	bobowce
Rodzina	bobowate
Rodzaj	groszek
Gatunek	groszek szerokolistny
	Nazwa systematyczna
	{{{nazwa łacińska}}} L.; Sp. pl. 2:733. 1753
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 11:42, 24 kwi 2017

Groszek szerokolistny (Lathyrus latifolius L.) – gatunek rośliny zielnej z rodziny bobowatych (motylkowatych). Pochodzi ze środkowej, wschodniej i południowej Europy oraz Afryki Północnej, jest uprawiany w wielu innych rejonach świata^[2]. W Polsce występuje bardzo rzadko, opisano tylko kilka jego stanowisk w Niecce Nidziańskiej. Spotykany jest czasami poza tym obszarem, ale tylko jako zdziczały, na stanowiskach synantropijnych.

Morfologia

Łodyga: Pnąca się lub płożąca, o długości do 2 m, szeroko oskrzydlona szorstkimi na bokach skrzydełkami o szerokości 2-6 mm.
Liście: Wszystkie z jedną parą listków i przylistkami o szerokości łodygi, lub co najwyżej dwukrotnie węższymi. Listki są eliptyczne lub szerokoeliptyczne, mają zaokrąglone wierzchołki z małym koniuszkiem i 5 wyraźnych podłużnych nerwów. Ogonki liściowe są oskrzydlone równie szeroko jak łodyga. Liście zakończone są mocnymi, rozgałęzionymi wąsami czepnymi.

Kwiaty: Zebrane w (3)6-20(25)-kwiatowe wzniesione grono na sztywnej szypule, dużo dłuższej od liści, z kąta których wyrasta. Kwiaty motylkowe, duże, bezwonne, o długości 2-2,5 cm, wyrastające na szypułkach o długości 5-9 mm. Są różowe, mają brunatnoczerwony na grzbiecie i szeroko otwarty żagielek i zielonawą łódeczkę. Kielich o ząbkach szerokolancetowatych, w górnej połowie zwężających się i zaostrzonych.

Owoc: Strąk z kulistymi nasionami ze znaczkiem otaczającym 1/3 ich obwodu.

Biologia ekologia

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od czerwca do sierpnia, jest owadopylna. Nadziemne pędy na ogół przemarzają podczas zimy, ale roślina na wiosnę odtwarza nowe pędy z dużego i głębokiego korzenia^[3]
Siedlisko: murawy kserotermiczne, słoneczne zarośla, pola uprawne (szczególnie uprawy lucerny i zboża) oraz siedliska ruderalne. Roślina światłolubna, rośnie na miejscach suchych i ciepłych. Hemikryptofit. Jej populacja w okolicach Pińczowa liczyła w 2000 dwa skupienia po kilkanaście osobników w każdym.
Liczba chromosomów 2n=14^[4].

Zagrożenia i ochrona

Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Głównym dla niej zagrożeniem jest zarastanie drzewami i krzewami, lub zaorywanie muraw, w których występuje. Gatunek umieszczony w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin (2001) jako narażony na wymarcie (kategoria zagrożenia EN)^[5]. W wydaniu z 2014 roku otrzymał kategorię CR (krytycznie zagrożony)^[6]. Tę samą kategorię posiada na polskiej czerwonej liście^[7].

Zastosowanie i uprawa

Zastosowanie. Ze względu na swoje ładne kwiaty jest uprawiany jako roślina ozdobna. Uprawiany jest na rabatach i na kwiat cięty, na altanach, balkonach, pergolach. Idealnie nadaje się na osłonę dobrze oświetlonych ścian i ogrodzeń.
Uprawa. Wymaga słonecznego stanowiska i żyznej gleby. Uprawia się go z nasion, które wysiewa się późną jesienią lub wczesną wiosną wprost do gruntu. Odmiany wysokie pnące, wymagają podpór. W okresie tworzenia się pąków kwiatowych i kwitnienia wskazane jest podlewanie i nawożenie.

↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website/Fabaceae. 2001–. [dostęp 2009-09-23]. (ang.).
↑ ^a ^b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-12].
↑ Ogrodniczka.pl – Twój cudowny ogród – rośliny ogrodowe, na działce i domowe. [dostęp 2010-02-22].
↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ K. Zarzycki, R. Kaźmierczakowa: Polska Czerwona Księga Roślin. Kraków: IB PAN, 2001. ISBN 83-85444-85-8.
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

Bibliografia

Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.

[apweb-1] Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website/Fabaceae. 2001–. [dostęp 2009-09-23]. (ang.).

[grin-2] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-12].

[A-3] Ogrodniczka.pl – Twój cudowny ogród – rośliny ogrodowe, na działce i domowe. [dostęp 2010-02-22].

[4] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[5] K. Zarzycki, R. Kaźmierczakowa: Polska Czerwona Księga Roślin. Kraków: IB PAN, 2001. ISBN 83-85444-85-8.

[6] Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[7] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

@@ Linia 39: / Linia 39: @@
 == Zagrożenia i ochrona ==
-Roślina objęta w Polsce ścisłą [[lista gatunków roślin objętych ścisłą ochroną|ochroną gatunkową]]. Głównym dla niej zagrożeniem jest zarastanie drzewami i krzewami, lub zaorywanie muraw, w których występuje. Gatunek umieszczony w [[Polska Czerwona Księga Roślin|Polskiej Czerwonej Księdze Roślin]] (2001) jako narażony na wymarcie (kategoria zagrożenia EN)<ref>{{cytuj książkę|imię=K. |nazwisko=Zarzycki |imię2=R.|nazwisko2=Kaźmierczakowa|tytuł= Polska Czerwona Księga Roślin |miejsce=Kraków |rok=2001|wydawca= IB PAN |isbn= 83-85444-85-8}}</ref>. W wydaniu z 2014 roku otrzymał kategorię '''CR''' (krytycznie zagrożony)<ref>{{cytuj książkę |autor = Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z. |tytuł=Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone |rok=2014 |wydawca=Instytut Ochrony Przyrody PAN |miejsce=Kraków |isbn = 978-83-61191-72-8}}</ref>.
+Roślina objęta w Polsce ścisłą [[lista gatunków roślin objętych ścisłą ochroną|ochroną gatunkową]]. Głównym dla niej zagrożeniem jest zarastanie drzewami i krzewami, lub zaorywanie muraw, w których występuje. Gatunek umieszczony w [[Polska Czerwona Księga Roślin|Polskiej Czerwonej Księdze Roślin]] (2001) jako narażony na wymarcie (kategoria zagrożenia EN)<ref>{{cytuj książkę|imię=K. |nazwisko=Zarzycki |imię2=R.|nazwisko2=Kaźmierczakowa|tytuł= Polska Czerwona Księga Roślin |miejsce=Kraków |rok=2001|wydawca= IB PAN |isbn= 83-85444-85-8}}</ref>. W wydaniu z 2014 roku otrzymał kategorię '''CR''' ([[gatunek krytycznie zagrożony|krytycznie zagrożony]])<ref>{{cytuj książkę |autor = Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z. |tytuł=Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone |rok=2014 |wydawca=Instytut Ochrony Przyrody PAN |miejsce=Kraków |isbn = 978-83-61191-72-8}}</ref>. Tę samą kategorię posiada na polskiej czerwonej liście<ref>{{Cytuj książkę | autor =Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.| tytuł =Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants | wydawca =Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk | miejsce =Kraków | rok =2016 | strony = | isbn =978-83-61191-88-9 }}</ref>.
 == Zastosowanie i uprawa ==