Przejdź do zawartości

Debian: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
nazwy wydań dużą literą: http://www.debian.org/doc/manuals/project-history/ch-releases.en.html
Linia 256: Linia 256:
* [[Sam Hocevar]] – kwiecień 2007 do kwiecień 2008,
* [[Sam Hocevar]] – kwiecień 2007 do kwiecień 2008,
* [[Steve McIntyre]] – kwiecień 2008 do kwiecień 2010,
* [[Steve McIntyre]] – kwiecień 2008 do kwiecień 2010,
* [[Stefano Zacchiroli]] – od kwietnia 2010 do kwiecień 2013 (obecny lider),
* [[Stefano Zacchiroli]] – kwiecień 2010 do kwiecień 2013,
* [[Lucas Nussbaum]] – od kwietnia 2013 (elekt)
* [[Lucas Nussbaum]] – od kwietnia 2013 (obecny lider)


== Obsługiwane jądra systemów operacyjnych ==
== Obsługiwane jądra systemów operacyjnych ==

Wersja z 15:04, 1 maj 2013

Debian
Logo Debian
Logo programu
Ilustracja
Interfejs użytkownika
Producent

Debian Project

Architektura

{{{architektura}}}

Pierwsze wydanie

{{{pierwsze wydanie}}}

Aktualna wersja

6.0.7[1]

Jądro

{{{jądro}}}

Środowisko pracy

{{{środowisko pracy}}}

Licencja

GNU General Public License

Typ pakietów

DEB

Wersja Live

T dostępna

[[commons:{{{commons}}}|Multimedia w Wikimedia Commons]]
[Oficjalna strona Strona internetowa]
Informacje w projektach siostrzanych
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Podręczniki w Wikibooks
 Definicje słownikowe w Wikisłowniku
 Materiały edukacyjne w Wikiwersytecie

Debian – projekt wolnej dystrybucji systemu operacyjnego GNU/Linux oraz GNU/kFreeBSD realizowany przez ochotników na całym świecie. Wewnątrz Debiana istnieją również projekty, mające na celu stworzenie dystrybucji systemu GNU/Hurd, inne odmiany BSD a nawet dystrybucji wolnego oprogramowania na platformę Windows.

Debian cieszy się opinią stabilnego systemu o wysokiej jakości i łatwego do aktualizacji. Ze względu na dbałość o jakość i bezpieczeństwo dystrybucji, nowe wersje stabilne pojawiają się relatywnie rzadko, często dochodzi też do opóźnień w ich wydawaniu.

Historia Debiana

Powstanie Debiana ogłosił 16 sierpnia 1993 r. na grupie comp.os.linux.development Ian Murdock, wówczas student uniwersytetu Purdue. Napisał on Manifest Debiana, w którym apelował o stworzenie otwartej dystrybucji w duchu Linuksa i GNU. Nazwa "Debian" jest kontaminacją imion Murdocka i jego dziewczyny (obecnie byłej żony) Debry. Dystrybucja ta została zbudowana na podstawie SLS. Wśród założeń Debiana było między innymi to, że będzie zawierał on najbardziej aktualne wersje oprogramowania.

Początkowo projekt Debian rozwijał się wolno. W latach 1994 – 1995 powstały pierwsze wersje 0.9x. W sierpniu 1995 rozpoczęto prace nad adaptacją systemu na inne architektury. Wersja 1.x została wydana w 1996.

Wiosną 1996 roku Bruce Perens zastąpił Iana Murdocka w roli koordynatora projektu. Zainicjował on stworzenie kilku ważnych dokumentów (umowy społecznej wraz z Wytycznymi Dotyczącymi Wolnego Oprogramowania) oraz instytucji prawnej (SPI).

Perens odszedł ze stanowiska w 1998, tuż przed wydaniem Debiana 2.0 – pierwszego bazującego na glibc. Projekt wybrał nowego lidera – Iana Jacksona i wydał jeszcze dwie wersje Debiana 2.x (Debian 2.1 – wydany 9 marca 1999 oraz Debian 2.2 wydany 14 sierpnia 2000). W okresie tym został stworzony APT oraz rozpoczęto pracę nad projektem Debian GNU/Hurd – pierwszą adaptacją systemu na jądro nie-linuksowe.

19 lipca 2002 zostaje wydany Debian 3.0 "Woody". Działa już na 11 różnych architekturach sprzętowych (włączając w to dodane wtedy IA-64, PA-RISC, MIPS oraz S/390), posiada około 8500 pakietów a w rozwój dystrybucji jest już zaangażowanych ponad 900 deweloperów.

6 czerwca 2005 roku Projekt wydaje Debiana 3.1 'Sarge', który korzysta już z własnego instalatora (debian-installer).

8 kwietnia 2007 roku został wydany Debian GNU/Linux 4.0 o nazwie kodowej Etch. Do wydania dołączono wersję na architekturę AMD64, natomiast zrezygnowano z m68k (chociaż nadal była dostępna w gałęzi wersji niestabilnej).

26 lipca 2008 roku wydano kolejną aktualizacją stabilnej wersji Debian GNU/Linux 4.0r4. Pierwszy raz w historii projektu oprócz poprawek związanych z bezpieczeństwem, dokonano aktualizacji pakietów podstawowych systemu (ang. core packages) do wyższych wersji (m.in. jądro systemu oraz serwer grafiki X.Org) w celu wsparcia nowego sprzętu (m.in. karty graficzne, sieciowe). Dystrybucja ze zmienionymi pakietami podstawowymi otrzymała nazwę etch-and-a-half (etch-i-pół) odróżniając ją od stabilnej wersji bez tych aktualizacji.

27 lipca 2008 roku została zamrożona wersja testowa Debiana – Lenny, do czasu wydania stabilnej wersji.

14 lutego 2009 roku nowa wersja stabilna – Lenny została wydana. Wydanie posiada wsparcie dla 12 architektur sprzętowych (nowa architektura armel), oraz 23000 gotowych do zainstalowania pakietów. Wydanie to zostało dedykowane Thiemo Seuferowi – aktywnemu członkowi zespołu (odpowiedzialnemu między innymi za wspieranie architektury MIPS), który 26 grudnia 2008 roku zginął w tragicznym wypadku samochodowym.

6 sierpnia 2010 roku została zamrożona wersja testowa Debiana – Squeeze, do czasu wydania stabilnej wersji.

6 lutego 2011 roku ukazało się kolejne stabilne wydanie – Squeeze. Nowa wersja posiada wsparcie dla 9 architektur sprzętowych (11 programowych) oraz ponad 36000 gotowych do zainstalowania pakietów. Po raz pierwszy oficjalnie pojawia się (jako technical preview) adaptacja na jądro FreeBSD z narzędziami GNU – GNU/kFreeBSD dla architektur x86 oraz AMD64.

Historia wersji

Wersja Nazwa Data wydania Pobierz
1.1 Buzz 1996-06-17 -
1.2 Rex 1996-12-12 -
1.3 Bo 1997-06-05 -
2.0 Hamm 1998-07-24 [1]
2.1 Slink 1999-03-09 [2]
2.3 Potato 2000-08-15 [3]
3.0 Woody 2002-07-19 [4]
3.1 Sarge 2005-06-06 [5]
4.0 Etch 2007-04-08 [6]
5.0 Lenny 2009-02-14 [7]
6.0 Squeeze 2011-02-06 i386, amd64
7.0 Wheezy 4 lub 5 maja 2013[2] (zamrożony: 30 czerwca 2012[3]) [8]
8.0 Jessie TBA
sid sid nigdy nie zostanie wydana [9]


Legenda:
przestarzała; niewspierana Aktualna; stabilna aktualna; testowa TBA

Rozwój Debiana

Debian jest tworzony przez dużą grupę ochotników komunikujących się ze sobą poprzez szereg list dyskusyjnych (dostępnych również w Usenecie w hierarchii linux.debian.*) oraz system śledzenia błędów. Projekt Debian posiada rozbudowaną strukturę wewnętrzną: z wyborami, konstytucją a także formalnymi dokumentami określającymi zasady postępowania.

Obecnie projekt ten nie jest związany z żadną firmą ani organizacją. Przez krótki okres był powiązany z Free Software Foundation (FSF), która nawet pokrywała część kosztów funkcjonowania projektu. Na bazie Debiana opartych zostało wiele innych dystrybucji, na przykład: Corel Linux (obecnie XandrOS), Knoppix, Morphix, Ubuntu, MEPIS, Cdlinux.pl i inne.

Wersje Debiana

Gałęzie dystrybucji

Debian jest rozwijany jako 3 równoległe gałęzie:

  • stabilna (stable) – zmiany polegają prawie wyłącznie na naprawianiu problemów dotyczących bezpieczeństwa (przy czym do dystrybucji nie są wprowadzane nowe wersje pakietów, które mogą spowodować nowe problemy – poprawiane są jedynie błędy krytyczne dla bezpieczeństwa systemu);
  • testowa (testing) – tu automatycznie trafiają po pewnym czasie pakiety z wersji niestabilnej, w których nie wykryto błędu o priorytecie serious lub wyższym;
  • niestabilna (unstable) – tutaj trafiają wszystkie nowe wersje pakietów;
  • eksperymentalna (experimental) – pakiety eksperymentalne jak np. upstart

Tworzenie nowej wersji stabilnej polega na zamrożeniu gałęzi testowej. Następuje wtedy okres przejściowy, w którym, poza wyjątkowymi przypadkami, do gałęzi testowej nie są dodawane żadne nowe pakiety. Gdy liczba błędów w tak zamrożonej dystrybucji testowej zmniejszy się do akceptowalnego poziomu, wersja testowa jest przemianowywana na stabilną i otrzymuje swój numer wersji. Poprzednia dystrybucja stabilna staje się dystrybucją archiwalną, jednak wsparcie od strony bezpieczeństwa zapewniane jest jeszcze przez jakiś czas.

Ze względu na nacisk na bezpieczeństwo i specyficzny cykl rozwoju produktu, stabilne wersje Debiana pojawiają się relatywnie rzadko.

Obecnie rozwijane gałęzie to[1]:

  • stara wersja stabilna – lenny – (5.0.8) – wydana 14 lutego 2009 (ostatnia aktualizacja 22 stycznia 2011),
  • stabilna – squeeze – (6.0.6) – wydana 29 września 2012,
  • testowa – wheezy – która będzie przygotowywana jako następna gałąź stabilna (data wydania nie jest jeszcze ustalona, Zespół ds. Wydań zamroził Wheezy'ego w czerwcu 2012 r.),
  • niestabilna – sid.

Nazwa kodowa dystrybucji niestabilnej – "sid" jest niezmienna – Sid to, w filmie Toy Story, chłopiec psujący zabawki. Można ją również rozwinąć w sformułowanie Still In Development (ang. ciągle rozwijany).

Nazwy wersji Debiana

Kolejne wersje Debiana, od początku projektu noszą nazwy będące imionami bohaterów filmu Toy Story.

  • Buzz – Debian 1.1 – od Buzza Lightyeara – kosmicznego marine;
  • Rex – Debian 1.2 – od tyranozaura;
  • Bo – Debian 1.3 – od Bo Peep, pasterki, która opiekowała się owcami;
  • Hamm – Debian 2.0 – od świnki-skarbonki;
  • Slink – Debian 2.1 – od Cienkiego, czyli zabawkowego, rozciągliwego psa (Slinky Dog);
  • Potato – Debian 2.2 – od Pana Bulwy (Mr. Potato);
  • Woody – Debian 3.0 – od Chudego;
  • Sarge – Debian 3.1 – od Sierżanta małych, zielonych, plastikowych żołnierzyków;
  • Etch – Debian 4.0 – od zabawkowej tablicy do rysowania (Etch-a-Sketch);
  • Lenny – Debian 5.0 – od lornetki (Lenny the Binoculars);
  • Squeeze – Debian 6.0 – od trójokiego kosmity;
  • Wheezy – Debian 7.0 – od pingwina w czerwonej muszce[4];
  • Jessie - Debian 8.0 - od kobiety kowbojki.
  • sid – wersja w ciągłym rozwoju nie posiadająca wydań – od chłopca z sąsiedztwa, który psuł zabawki.

Zgłaszanie błędów

Aby zgłosić błąd należy wysłać e-mail pod adres [email protected] mający postać: 

Package: nazwa programu
Version: numer wersji w której wystąpił błąd
Severity: waga błędu, jedna z wartości: wishlist, minor, normal, important, serious, grave lub critical

Opis problemu

Wypełnianie zgłoszeń można zrealizować również dzięki programowi reportbug.

Wyspecjalizowane dystrybucje Debiana

  • DebianJr. – celem projektu jest stworzenie dystrybucji, która będzie chętnie używana przez dzieci w każdym wieku i sprawi, że w późniejszym czasie używanie głównej dystrybucji Debiana będzie dla nich łatwiejsze. Początkowo projektanci będą się skupiać na stworzeniu systemu przyjaznego dla dzieci, które nie ukończyły ośmiu lat, a następną grupą docelowa będą osoby w wieku 8-12 lat;
  • Debian Med – celem projektu jest stworzenie całkowicie darmowego systemu, który będzie mógł być używany w branżach związanych w praktykach lekarskich oraz badaniach medycznych;
  • Debian Edu – pomysł powstania podprojektu narodził się latem 2001 w Norwegii (stąd też druga nazwa Skolelinux – Skole oznacza szkołę). Celem przedsięwzięcia było stworzenie w pełni otwartego rozwiązania dla szkół;
  • Debian Desktop – jest to dystrybucja skierowana do użytkownika domowego oraz firm;
  • Debian Accessibility – projekt, którego celem jest przystosowanie Debiana do użytku przez osoby niepełnosprawne;
  • DebianGis – Debian dla zastosowań w geografii;
  • Debiana Science – Debian dla zastosowań w fizyce;
  • DebiChem – Debian dla zastosowań w chemii;
  • Debian Multimedia – Debian do zastosowań multimedialnych;
  • Debian EzGo.

Cykl życia pakietu

Diagram cyklu życia pakietu w Debianie

Każdy pakiet w Debianie ma swojego opiekuna, który utrzymuje go w odpowiedniej wersji, a także dba o jego zgodność z polityką Debiana, utrzymuje zgodność z innymi pakietami i stara się, aby był on na odpowiednio wysokim poziomie. Użytkownicy zgłaszają błędy poprzez system zgłaszania błędów, a następnie opiekun stara się naprawić błędy w aplikacji. Zazwyczaj jeden opiekun zajmuje się jednym pakietem, jednak czasami niewielkie grupy deweloperów zajmują się jednym dużym pakietem lub grupą pakietów silnie ze sobą powiązanych.

Gdy opiekun chce wydać nową wersję pakietu najpierw wysyła go do katalogu "incoming" w archiwum pakietów Debiana. Serwer sprawdzi czy plik został poprawie wysłany i czy wszystkie wymagane pliki znajdują się w nim. Dla pewności sprawdza poprawność klucza OpenPGP opiekuna. Każdy z deweloperów Debiana posiada własny klucz publiczny. Pakiet podpisywany jest aby uniknąć wysłania go poprzez nieuprawnioną do tego osobę, która mogłaby wprowadzić modyfikację kodu mogącą wywołać obniżenie bezpieczeństwa systemu, bądź dodanie kodu łamiącego zasady Debiana lub licencji programu.

Jeżeli wysłany pakiet spełnił powyższe wymagania, zostaje przesunięty do obszaru nazwanego "pool". Każdego dnia setki ze światowych mirrorów pobierają pakiety z tego katalogu. Wszystkie pobrane pakiety są dostępne tylko w niestabilnej gałęzi Debiana, która zawiera najnowsze wersje każdego pakietu.

Jednak nowy kod to także niesprawdzony kod, dlatego każdy pakiet z tej gałęzi jest udostępniany bez jakichkolwiek gwarancji bezpieczeństwa czy stabilności. Aby pakiet stał się kandydatem do następnego stabilnego wydania Debiana najpierw musi trafić do gałęzi testowej. Wymagania aby pakiet trafił do gałęzi testowej są następujące:

  • Musi być obecny przez pewną ilość dni w wydaniu niestabilnym;
  • Nie może mieć więcej błędów krytycznych wydania niż pakiet, który aktualnie znajduje się w testowej gałęzi. Błąd krytyczny wydania to taki błąd, który może negatywnie wpłynąć na bezpieczeństwo lub stabilność systemu i powinien być poprawiony przed następnym stabilnym wydaniem;
  • Musi być skompilowany we wszystkich oficjalnie wspieranych architekturach;
  • Nie może być zależny od pakietów które nie znajdują się w wydaniu testowym.

W ten sposób błąd krytyczny w jednym pakiecie od którego zależy wiele innych pakietów (np. biblioteka) może spowodować, że wiele pakietów nie trafi do testowej gałęzi.

Menadżer danego wydania stabilnego publikuje wytyczne dla deweloperów i decyduje o terminie wydania stabilnego. Jeżeli wszystkie ważne pakiety są we względnie nowych wersjach i są dostępne dla oficjalnie wspieranych architektur, a także wypełnione są założenia dla danego wydania następuje wydanie nowego wydania stabilnego. W jednym czasie wszystkie pakiety z gałęzi testowej stają się częścią wydania stabilnego. Operacja ta jest poprzedzona tzw. zamrożeniem gałęzi (ang. freeze), w tym najważniejszych podsystemów (jądro, biblioteki, kompilatory, interpretery języków skryptowych itp), w trakcie którego nie jest dozwolone umieszczanie nowych wersji pakietów w gałęzi testowej (poza aktualizacjami usuwającymi błędy ważne dla wydania czy wprowadzanie ważne poprawki bezpieczeństwa), ani dokonywanie zmian pociągających za sobą duże zmiany w archiwum (zmiana biblioteki mogłaby pociągnąć za sobą potrzebę przetestowania wszystkich zależnych od niej pakietów).

Jest możliwość, że stosunkowo stary pakiet, który jest rzadko uaktualniany będzie należał do więcej niż jednej gałęzi w tym samym czasie. Gałęzie są prostą metodą przechodzenia pakietu z katalogu "pool" do stabilnego wydania.

Liderzy projektu

Ian Murdock

Liderami Debiana byli kolejno:

Obsługiwane jądra systemów operacyjnych

W ramach polityki tworzenia uniwersalnego systemu operacyjnego, projekt Debian przygotowuje porty dostępnego w tej dystrybucji oprogramowania dla wielu jąder systemów operacyjnych. Obecnie istnieją:

  • Debian GNU/Linux na jądrze Linux; oryginalny, oficjalnie wydawany port dostępny na ponad 9 architekturach;
  • Debian GNU/kFreeBSD na jądrze FreeBSD (na architekturach i386 oraz amd64); od wydania Squeeze oficjalnie wydawany port (jako technical preview);
  • Debian GNU/Hurd na jądrze GNU Hurd (na architekturze i386); wydaniem oficjalnie wspierającym ten kernel ma być Wheezy;
  • Debian GNU/NetBSD na jądrze NetBSD (na architekturze i386).

Istnieją również porty nieoficjalne, wśród nich:

  • Nexenta – Debian GNU/OpenSolaris na jądrze OpenSolaris (na architekturach i386 oraz amd64).

Obsługiwane architektury sprzętowe

Debian jest wydawany dla różnych architektur komputerowych. Obecnie istnieją następujące adaptacje:

  • i386 – Debian na maszynach x86 – podstawowa i najaktywniej rozwijana, dotyczy procesorów x86;
  • m68k – Debian na maszynach Motorola 680x0 – adaptacja dla procesorów Motorola serii 680x0 (ta architektura nie jest już oficjalnie wspierana od wydania etch);
  • sparc – Debian na maszynach SPARC – adaptacja dla procesorów SPARC (ta architektura w wersji 32-bitowej nie jest już oficjalnie wspierana od wydania lenny);
  • alpha – Debian na maszynach Alpha – adaptacja dla procesorów Alpha;
  • powerpc – Debian na maszynach Motorola/IBM PowerPC – adaptacja dla procesorów PowerPC;
  • arm, armel – Debian na maszynach ARM – adaptacja dla procesorów ARM;
  • mips, mipsel – Debian na maszynach MIPS – adaptacja dla procesorów MIPS;
  • hppa – Debian na maszynach HP PA-RISC – adaptacja dla procesorów Hewlett Packard PA-RISC (ta architektura nie jest już oficjalnie wspierana od wydania squeeze);
  • ia64 – Debian na maszynach IA-64 – adaptacja dla procesorów IA-64;
  • s390 – Debian na maszynach S/390 – adaptacja dla serwerów IBM S/390;
  • amd64 – Debian na maszynach AMD64 – adaptacja dla procesorów 64-bitowych AMD64 oraz Intel Core.

Dodatkowo pracę trwają nad architekturami ARM big-endian (armeb), Hitachi SuperH (sh), PowerPC64 (ppc64), Renesas M32R (m32r).

Narzędzia do zarządzania pakietami

Debian korzysta z pakietów DEB. Podstawowym instalatorem pakietów jest dpkg – instalator niskiego poziomu obsługiwany z linii poleceń, lub jego bardziej zaawansowany odpowiednik – APT, w którym wiele czynności jest zautomatyzowanych (pobieranie pakietów, rozwiązywanie zależności między pakietami). Do wygodniejszego zarządzania pakietami, Debian dysponuje nakładkami na powyższe narzędzia – dselect oraz nowszy – aptitude.

Programy do zarządzania pakietami w Debianie:

Zobacz też

  • cdlinux.pl – polska dystrybucja typu LiveCD, oparta na Debianie Sid, uruchamiana z płyt miniCD/CD;
  • Knoppix – dystrybucja typu LiveCD, oparta na Debianie, uruchamiana z płyt CD/DVD;
  • Linux Mint – dystrybucja typu LiveCD, oparta na Debianie i Ubuntu, popularna wśród użytkowników korzystających z niewolnego oprogramowania;
  • Ubuntu – całkowicie darmowa i otwarta dystrybucja Linuksa oparta na Debianie, dostępna także w formie LiveCD;
  • Sidux – dystrybucja typu LiveCD oparta na niestabilnym wydaniu Debiana (Sid).
  • Floppix – konsolowa dystrybucja typu LiveCD oparta na Debianie slink.

Linki zewnętrzne

  1. ↑ a b c d Debian – Edycje Debiana. [dostęp 2011-06-26]. (pol.).
  2. ↑ 'FINAL release update' na liście debian-devel-announce
  3. ↑ Debian 7.0 Wheezy - zamrożenie wersji - Wikinews
  4. ↑ Ogłoszenie na liście debian-devel-announce
Debian
Infrastruktura
Oprogramowanie
Warianty
Liderzy

Dystrybucje Linuksa — porównanie
Główne
Minidystrybucje
Inne
Mobilne
Wbudowane
polskie

Szablon:Link FA

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Debian&oldid=36325677”