Samarkanda: Różnice pomiędzy wersjami

Samarkanda – skrzyżowanie kultur^[a]
	Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	Uzbekistan
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	I, II, IV
Numer ref.	603
Region	Azja i Pacyfik
	Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	2001; na 25. sesji
	↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ; ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO ;

Samarkanda
Samarqand
	Herb
Państwo	Uzbekistan
Wilajet	samarkandzki
Powierzchnia	120 km²
Wysokość	702 m n.p.m.
Populacja (2019); • liczba ludności; • gęstość	; 540 000; 4415 os./km²
Nr kierunkowy	(+998) 662
Kod pocztowy	140100
Tablice rejestracyjne	015
	Położenie na mapie Uzbekistanu Samarkanda
	39°39′15″N 66°57′35″E/39,654167 66,959722
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 15:09, 6 gru 2024

Samarkanda (uzb. Samarqand, tadż. Самарқанд, pers. ‏سمرقند‎, ros. Самарканд) – miasto w Uzbekistanie, w Azji Środkowej, ok. 540 tys. mieszkańców (2019). Jedno z najludniejszych miast Uzbekistanu i stolica wilajetu samarkandzkiego. Ważny ośrodek przemysłowy i naukowy (6 szkół wyższych). W 2001 roku miasto zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

W Samarkandzie znajduje się obserwatorium astronomiczne wzniesione przez księcia Uług Bega. Zostało ono wyposażone w najlepsze w owym czasie przyrządy astronomiczne, w tym. m.in. wbudowany w ścianę 40-metrowy sekstant, który wykorzystywany był do wyznaczania momentów przejścia i wysokości ciał niebieskich.

Etymologia

Nazwa miasta pochodzi prawdopodobnie od słów w języku sogdyjskim – asmara, czyli „kamień, skała”, oraz kand oznaczającego „fort, gród (miasto)”^[2].

Historia

Samarkanda jest jednym z najdłużej zamieszkanych miast świata. Starożytne miasto pod nazwą Marakanda powstało w VI wieku p.n.e. jako stolica satrapii sogdyjskiej pod panowaniem perskiej dynastii Achemenidów. W 329 r. p.n.e. miasto zostało zdobyte przez Aleksandra Wielkiego. Okres rozwoju nastąpił dzięki powstaniu szlaku jedwabnego, łączącego Europę i Chiny. Samarkanda stała się największym miastem Azji Środkowej.

W 712^[3] roku została podbita przez Arabów, którzy wprowadzili religię islamską. W tym czasie stała się również centrum wytwarzania papieru, z którego papier zawędrował do Europy. Za panowania Abbasydów Arabowie uzyskali od chińskich jeńców wziętych do niewoli po bitwie nad rzeką Tałas w 751 roku tajemnicę produkcji papieru. W rezultacie w Samarkandzie powstała pierwsza w świecie arabskim papiernia.

Samarkanda była jednym z najważniejszych miast w państwach Samanidów i Karachanidów. W 1220 została zburzona przez Czyngis-chana. Jedynie niewielka część populacji miasta przetrwała najazdy mongolskie (zdziesiątkowano ludność o niemal 60 tys. mieszkańców). W latach 1369–1405 Samarkanda była stolicą rozciągającego się od Indii do Turcji państwa Timura. W ciągu 36 lat władca wzniósł nowe miasto i sprowadził do niego artystów i rzemieślników z całego imperium. Pod panowaniem Timurydów miasto odzyskało swoje dawne znaczenie i stało się jednym z najsłynniejszych ośrodków kultury, nauki i sztuki islamskiej. Największy rozkwit Samarkanda przeżywała w XV wieku za panowania Uług Bega, wnuka Timura. W porównaniu z poprzednimi dekadami, stabilna sytuacja państwa sprawiła, że Uług Beg zaczął inwestować jeszcze bardziej w rozwój naukowy i kulturalny swojej stolicy. Z jego inicjatywy wzniesiono obserwatorium astronomiczne i medresy – tradycyjne w świecie islamu szkoły wyższe^[4].

Od połowy XVI wieku znajdowała się w granicach chanatu bucharskiego. Wraz z utratą rangi stolicy na rzecz Buchary rozpoczął się upadek miasta. Po najeździe wojsk Nadir Szacha w XVIII wieku miasto zostało opuszczone. W 1868 roku zostało zdobyte przez wojska rosyjskie i stało się częścią Rosji. Miasto zostało stolicą obwodu samarkandzkiego. Jego znaczenie wzrosło po wybudowaniu transkaspijskiego szlaku kolejowego, który dotarł do miasta w 1888 roku. W roku 1925 Samarkanda została stolicą Uzbeckiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Pięć lat później straciła to miano na rzecz Taszkentu.

Samarkanda była jednym z miejsc zesłań Polaków po powstaniu listopadowym i powstaniu styczniowym. Opisując czasy formowania Armii Andersa, Ksawery Pruszyński napisał o niej opowiadanie „Trębacz z Samarkandy”.

Ważniejsze zabytki

Mauzoleum Ruchabad z połowy XIV w. (najstarszy zachowany zabytek w mieście);
meczet Bibi Chanum, wybudowany w latach 1394–1404 na zlecenie lub (według innych wersji) dla upamiętnienia zmarłej żony Timura; ze względu na znaczne rozmiary (wysokość kopuły 44 m, szerokość łuku iwanu 19 m) zaczął popadać w ruinę wkrótce po wzniesieniu i zawalił się w czasie trzęsienia ziemi w 1897 r.; po runięciu głównego iwanu w 1969 r. rozpoczęły się prace renowacyjne, które trwają do dziś;
mauzoleum Bibi Chanum z XIV w., będące jedyną pozostałą do dziś częścią medresy Bibi Chanum, wznoszącej się niegdyś naprzeciw meczetu o tej samej nazwie;
mauzolea Timurydów i ich dostojników w kompleksie cmentarnym Szah-i Zinda (dosł. Żyjący Król) z XIV–XV w., powstałym wokół przypuszczalnego miejsca spoczynku Muhammada Kusama Ibn Abbasa, kuzyna Mahometa; najsłynniejsze i najpiękniejsze grobowce to: mauzoleum Szad–i Mulk Aghi (1371–1383), grobowiec Chodży Ahmada (1361) oraz mauzoleum Alego Nasafiego (1386); do kompleksu prowadzi portal z 1435 r.;
mauzoleum Gur-i Mir (dosł. Grobowiec Emira) z lat 1403–1405, w którym spoczywa Timur, jego dwaj synowie oraz dwaj wnukowie (w tym Uług Beg); pierwotnie kompleks budowli składał się z madrasy, chanaki oraz mauzoleum przeznaczonego dla Pir Muhammada – ulubionego wnuka Timura;
ruiny obserwatorium astronomicznego Uług Bega z 1428/1429 r., zawierające ogromny sekstant;
zespół architektoniczny Registan (dosł. Przysypany Piaskiem), obejmujący ogromy plac miejski otoczony z trzech stron przez:
- po stronie zachodniej – medresę Uług Bega, ukończoną w 1420 r.; rozwiązania architektonicznie zastosowane w tej budowli (iwan wejściowy otoczony przez dwa minarety, sale wykładowe we wszystkich czterech rogach, dziedziniec z czterema niszami na przecinających się osiach) były kopiowane w innych medresach Azji Środkowej w XV – XVII w.;
- po stronie wschodniej – medresę Szir Dar (dosł. Posiadająca Siłę Lwa lub Z Lwami; nazwa nawiązuje do unikatowego w świecie islamu zdobienia na fasadzie medresy – dwóch lwów), ukończoną w 1636 r.; budowla ta wyraźnie nawiązuje układem i wystrojem do medresy Uług Bega;
- po stronie północnej – medresę Tillja Kari (dosł. Pokryta Złotem; nazwa nawiązuje do misternych zdobień wnętrza budynku: złoconych stiuków) z 1660 r.; budowla ta łączyła funkcje medresy i meczetu piątkowego.

Gospodarka

W mieście rozwinął się przemysł maszynowy, chemiczny, spożywczy, jedwabniczy, skórzany, meblarski oraz materiałów budowlanych^[5].

Transport

Współpraca

Miejscowości partnerskie Samarkandy^[6]:

Przypisy

↑ Samcity.uz – Стала известна точная численность населения Самарканда [online] [dostęp 2020-12-03] .
↑ Adrian Room: Placenames of the World: Origins and Meanings of the Names for 6,600 Countries, Cities, Territories, Natural Features and Historic Sites. London: McFarland, 2006, s. 330. ISBN 0-7864-2248-3.
↑ John Julius Norwich: Najwspanialsze miasta w dziejach świata. Wyd. I. Olszanica: Wydawnictwo Bosz, 2009, s. 117. ISBN 978-83-7576-072-9.
↑ Przemysław Dałek. Samarkanda – zapomniana perła Jedwabnego Szlaku. „Histmag.org”, czerwiec 2019. [dostęp 2019-08-07].
↑ Samarkanda, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-08-09] .
↑ Самарканд и Валенсия станут городами-побратимами [online], Podrobno.uz [dostęp 2021-08-20] (ros.).

[2] Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO

[3] Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

[1] Samcity.uz – Стала известна точная численность населения Самарканда [online] [dostęp 2020-12-03] .

[4] Adrian Room: Placenames of the World: Origins and Meanings of the Names for 6,600 Countries, Cities, Territories, Natural Features and Historic Sites. London: McFarland, 2006, s. 330. ISBN 0-7864-2248-3.

[5] John Julius Norwich: Najwspanialsze miasta w dziejach świata. Wyd. I. Olszanica: Wydawnictwo Bosz, 2009, s. 117. ISBN 978-83-7576-072-9.

[6] Przemysław Dałek. Samarkanda – zapomniana perła Jedwabnego Szlaku. „Histmag.org”, czerwiec 2019. [dostęp 2019-08-07].

[PWN-7] Samarkanda, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-08-09] .

[8] Самарканд и Валенсия станут городами-побратимами [online], Podrobno.uz [dostęp 2021-08-20] (ros.).

[1]

[a]

[b]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

@@ Linia 39: / Linia 39: @@
  |commons         =
 }}
-'''Samarkanda''' ({{W języku|uz|Samarqand}}, {{w języku|tg|Самарқанд}}, {{w języku|fa|سمرقند}}, {{ros.|Самарканд}}) – miasto w [[Uzbekistan]]ie, w [[Azja Środkowa|Azji Środkowej]], ok. 540 tys. mieszkańców (2019). Czwarte pod względem ludności miasto Uzbekistanu i stolica [[wilajet samarkandzki|wilajetu samarkandzkiego]]. Ważny ośrodek przemysłowy i naukowy (6 szkół wyższych). W 2001 roku miasto zostało wpisane na [[Lista światowego dziedzictwa UNESCO|listę światowego dziedzictwa UNESCO]].
+'''Samarkanda''' ({{W języku|uz|Samarqand}}, {{w języku|tg|Самарқанд}}, {{w języku|fa|سمرقند}}, {{ros.|Самарканд}}) – miasto w [[Uzbekistan]]ie, w [[Azja Środkowa|Azji Środkowej]], ok. 540 tys. mieszkańców (2019). Jedno z najludniejszych miast Uzbekistanu i stolica [[wilajet samarkandzki|wilajetu samarkandzkiego]]. Ważny ośrodek przemysłowy i naukowy (6 szkół wyższych). W 2001 roku miasto zostało wpisane na [[Lista światowego dziedzictwa UNESCO|listę światowego dziedzictwa UNESCO]].
-W Samarkandzie znajduje się [[obserwatorium astronomiczne]] wzniesione przez księcia [[Uług Beg]]a. Zostało ono wyposażone w najlepsze w owym czasie przyrządy astronomiczne, w tym. m.in. wbudowany w ścianę 40-metrowy [[sekstant]], który wykorzystywany był do wyznaczania momentów przejścia i wysokości ciał niebieskich.
+W Samarkandzie znajduje się [[obserwatorium astronomiczne]] wzniesione przez księcia [[Uług Beg]]a. Zostało ono wyposażone w najlepsze w owym czasie przyrządy astronomiczne, w tym. m.in. wbudowany w ścianę 40-metrowy [[sekstant]], który wykorzystywany był do wyznaczania momentów przejścia i wysokości [[Ciało niebieskie|ciał niebieskich]].
 == Etymologia ==
-Nazwa miasta pochodzi prawdopodobnie od słów w [[Język sogdyjski|języku sogadyjskim]] – ''asmara'', czyli „kamień, skała”, oraz ''kand'' oznaczającego „fort, gród (miasto)”<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Room |imię = Adrian |tytuł = Placenames of the World: Origins and Meanings of the Names for 6,600 Countries, Cities, Territories, Natural Features and Historic Sites |rok = 2006 |wydawca = McFarland |miejsce = London |isbn = 0-7864-2248-3 |strony = 330}}</ref>.
+Nazwa miasta pochodzi prawdopodobnie od słów w [[Język sogdyjski|języku sogdyjskim]] – ''asmara'', czyli „kamień, skała”, oraz ''kand'' oznaczającego „fort, gród (miasto)”<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Room |imię = Adrian |tytuł = Placenames of the World: Origins and Meanings of the Names for 6,600 Countries, Cities, Territories, Natural Features and Historic Sites |rok = 2006 |wydawca = McFarland |miejsce = London |isbn = 0-7864-2248-3 |strony = 330}}</ref>.
 == Historia ==
-Samarkanda jest jednym z najdłużej zamieszkanych miast świata. Starożytne miasto pod nazwą Marakanda powstało w VI wieku p.n.e. jako stolica [[satrapia|satrapii]] [[Sogdiana|sogdyjskiej]] pod panowaniem perskiej dynastii [[Achemenidzi|Achemenidów]]. W 329&nbsp;r.&nbsp;p.n.e. miasto zostało zdobyte przez [[Aleksander Macedoński|Aleksandra Wielkiego]]. Okres rozwoju nastąpił dzięki powstaniu [[Jedwabny Szlak|szlaku jedwabnego]], łączącego [[Europa|Europę]] i [[Chiny]]. Samarkanda stała się największym miastem [[Azja Środkowa|Azji Środkowej]].
+Samarkanda jest jednym z najdłużej zamieszkanych miast świata. Starożytne miasto pod nazwą Marakanda powstało w VI wieku p.n.e. jako stolica [[satrapia|satrapii]] [[Sogdiana|sogdyjskiej]] pod panowaniem perskiej dynastii [[Achemenidzi|Achemenidów]]. W 329&nbsp;r.&nbsp;p.n.e. miasto zostało zdobyte przez [[Aleksander Macedoński|Aleksandra Wielkiego]]. Okres rozwoju nastąpił dzięki powstaniu [[Jedwabny Szlak|szlaku jedwabnego]], łączącego [[Europa|Europę]] i [[Chiny (region)|Chiny]]. Samarkanda stała się największym miastem [[Azja Środkowa|Azji Środkowej]].
-W 712<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Norwich |imię = John Julius |tytuł = Najwspanialsze miasta w dziejach świata |wydanie = I |wydawca = Wydawnictwo Bosz |miejsce = Olszanica |rok = 2009 |isbn = 978-83-7576-072-9 |strony = 117}}</ref> roku została podbita przez [[Arabowie|Arabów]], którzy wprowadzili [[islam|religię islamską]]. W tym czasie stała się również centrum wytwarzania papieru, z którego papier zawędrował do Europy. Za panowania [[Abbasydzi|Abbasydów]] Arabowie uzyskali od [[Chiny|chińskich]] jeńców wziętych do niewoli po [[Bitwa nad rzeką Tałas|bitwie nad rzeką Tałas]] w 751 roku tajemnicę produkcji [[papier]]u. W rezultacie w Samarkandzie powstała pierwsza w świecie arabskim papiernia.
+W 712<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Norwich |imię = John Julius |tytuł = Najwspanialsze miasta w dziejach świata |wydanie = I |wydawca = Wydawnictwo Bosz |miejsce = Olszanica |rok = 2009 |isbn = 978-83-7576-072-9 |strony = 117}}</ref> roku została podbita przez [[Arabowie|Arabów]], którzy wprowadzili [[islam|religię islamską]]. W tym czasie stała się również centrum wytwarzania papieru, z którego papier zawędrował do Europy. Za panowania [[Abbasydzi|Abbasydów]] Arabowie uzyskali od [[Chiny (region)|chińskich]] jeńców wziętych do niewoli po [[Bitwa nad rzeką Tałas|bitwie nad rzeką Tałas]] w 751 roku tajemnicę produkcji [[papier]]u. W rezultacie w Samarkandzie powstała pierwsza w świecie arabskim papiernia.
 Samarkanda była jednym z najważniejszych miast w państwach [[Samanidzi|Samanidów]] i [[Karachanidzi|Karachanidów]]. W 1220 została zburzona przez [[Czyngis-chan]]a. Jedynie niewielka część populacji miasta przetrwała najazdy mongolskie (zdziesiątkowano ludność o niemal 60 tys. mieszkańców). W latach 1369–1405 Samarkanda była stolicą rozciągającego się od [[Indie|Indii]] do [[Turcja|Turcji]] państwa [[Timur Chromy|Timura]]. W ciągu 36 lat władca wzniósł nowe miasto i sprowadził do niego artystów i rzemieślników z całego imperium. Pod panowaniem [[Timurydzi|Timurydów]] miasto odzyskało swoje dawne znaczenie i stało się jednym z najsłynniejszych ośrodków kultury, nauki i sztuki islamskiej. Największy rozkwit Samarkanda przeżywała w XV wieku za panowania [[Uług Beg]]a, wnuka Timura. W porównaniu z poprzednimi dekadami, stabilna sytuacja państwa sprawiła, że Uług Beg zaczął inwestować jeszcze bardziej w rozwój naukowy i kulturalny swojej stolicy. Z jego inicjatywy wzniesiono obserwatorium astronomiczne i [[medresa|medresy]] – tradycyjne w świecie islamu szkoły wyższe<ref>{{Cytuj pismo |autor = Przemysław Dałek |tytuł = Samarkanda – zapomniana perła Jedwabnego Szlaku |url = https://histmag.org/Samarkanda-zapomniana-perla-Jedwabnego-Szlaku-18972 |czasopismo = Histmag.org |data = czerwiec 2019 |data dostępu = 2019-08-07}}</ref>.
@@ Linia 61: / Linia 61: @@
 * [[meczet Bibi Chanum]], wybudowany w latach 1394–1404 na zlecenie lub (według innych wersji) dla upamiętnienia zmarłej żony Timura; ze względu na znaczne rozmiary (wysokość kopuły 44 m, szerokość łuku iwanu 19 m) zaczął popadać w ruinę wkrótce po wzniesieniu i zawalił się w czasie trzęsienia ziemi w 1897 r.; po runięciu głównego iwanu w 1969 r. rozpoczęły się prace renowacyjne, które trwają do dziś;
 * mauzoleum Bibi Chanum z XIV w., będące jedyną pozostałą do dziś częścią [[medresa|medresy]] Bibi Chanum, wznoszącej się niegdyś naprzeciw meczetu o tej samej nazwie;
-* mauzolea Timurydów i ich dostojników w kompleksie cmentarnym [[Szah-i Zinda]] (dosł. ''Żyjący Król'') z XIV–XV w., powstałym wokół przypuszczalnego miejsca spoczynku Muhammada Kusama Ibn Abbasa, kuzyna [[Mahomet]]a; najsłynniejsze i najpiękniejsze grobowce to: mauzoleum Szad–i Mulk Aghi (1371–1383), grobowiec Chodży Ahmada (1361) oraz mauzoleum Alego Nasafiego (1386); do kompleksu prowadzi wspaniały portal z 1435 r.;
+* mauzolea Timurydów i ich dostojników w kompleksie cmentarnym [[Szah-i Zinda]] (dosł. ''Żyjący Król'') z XIV–XV w., powstałym wokół przypuszczalnego miejsca spoczynku Muhammada Kusama Ibn Abbasa, kuzyna [[Mahomet]]a; najsłynniejsze i najpiękniejsze grobowce to: mauzoleum Szad–i Mulk Aghi (1371–1383), grobowiec Chodży Ahmada (1361) oraz mauzoleum Alego Nasafiego (1386); do kompleksu prowadzi portal z 1435 r.;
-* mauzoleum Gur-i Mir (dosł. ''Grobowiec Emira'') z lat 1403–1405, w którym spoczywa [[Timur Chromy|Timur]], jego dwaj synowie oraz dwaj wnukowie (w tym Uług Beg); pierwotnie kompleks budowli składał się z madrasy, [[chanaka|chanaki]] oraz mauzoleum przeznaczonego dla Pir Muhammada – ulubionego wnuka Timura;
+* mauzoleum [[Gur-i Mir]] (dosł. ''Grobowiec Emira'') z lat 1403–1405, w którym spoczywa [[Timur Chromy|Timur]], jego dwaj synowie oraz dwaj wnukowie (w tym Uług Beg); pierwotnie kompleks budowli składał się z madrasy, [[chanaka|chanaki]] oraz mauzoleum przeznaczonego dla Pir Muhammada – ulubionego wnuka Timura;
 * ruiny obserwatorium astronomicznego Uług Bega z 1428/1429 r., zawierające ogromny [[sekstant]];
-* zespół architektoniczny Registon (dosł. ''Przysypany Piaskiem''), obejmujący ogromy plac miejski otoczony z trzech stron przez:
+* zespół architektoniczny [[Registan (Samarkanda)|Registan]] (dosł. ''Przysypany Piaskiem''), obejmujący ogromy plac miejski otoczony z trzech stron przez:
 ** po stronie zachodniej – [[medresa|medresę]] Uług Bega, ukończoną w 1420 r.; rozwiązania architektonicznie zastosowane w tej budowli (iwan wejściowy otoczony przez dwa minarety, sale wykładowe we wszystkich czterech rogach, dziedziniec z czterema niszami na przecinających się osiach) były kopiowane w innych medresach Azji Środkowej w XV – XVII w.;
 ** po stronie wschodniej – medresę Szir Dar (dosł. ''Posiadająca Siłę Lwa'' lub ''Z Lwami''; nazwa nawiązuje do unikatowego w świecie islamu zdobienia na fasadzie medresy – dwóch lwów), ukończoną w 1636 r.; budowla ta wyraźnie nawiązuje układem i wystrojem do medresy Uług Bega;
@@ Linia 76: / Linia 76: @@
 * [[Port lotniczy Samarkanda]]
-== Miasta partnerskie ==
+== Współpraca ==
-Miasta partnerskie Samarkandy<ref>{{Cytuj |tytuł = Самарканд и Валенсия станут городами-побратимами |data dostępu = 2021-08-20 |opublikowany = Podrobno.uz |url = https://podrobno.uz:443/cat/podrobno/samarkand-i-valensiya-stanut-gorodami-pobratimami/ |język = ru}}</ref>:
+Miejscowości partnerskie Samarkandy<ref>{{Cytuj |tytuł = Самарканд и Валенсия станут городами-побратимами |data dostępu = 2021-08-20 |opublikowany = Podrobno.uz |url = https://podrobno.uz:443/cat/podrobno/samarkand-i-valensiya-stanut-gorodami-pobratimami/ |język = ru}}</ref>:
-* {{Flaga|TUR}} [[Eskişehir|Eskisehir]], [[Turcja]]
-* {{Flaga|TUR}} [[Stambuł]], [[Turcja]]
-* {{Flaga|TUR}} [[Izmir]], [[Turcja]]
 * {{Flaga|TUR}} [[Antalya]], [[Turcja]]
+* {{Flaga|TKM}} [[Antiochia Margiańska]], [[Turkmenistan]]
 * {{Flaga|AFG}} [[Balch]], [[Afganistan]]
-* {{Flaga|DEU}} [[Brema]], [[Niemcy]]
 * {{Flaga|IDN}} [[Banda Aceh]], [[Indonezja]]
-* {{Flaga|TUN}} [[Kairuan]], [[Tunezja]]
+* {{Flaga|DEU}} [[Brema]], [[Niemcy]]
-* {{Flaga|RUS}} [[Samara]], [[Rosja]]
+* {{Flaga|TJK}} [[Chodżent]], [[Tadżykistan]]
-* {{Flaga|RUS}} [[Krasnojarsk]], [[Rosja]]
 * {{Flaga|PER}} [[Cuzco]], [[Peru]]
+* {{Flaga|IND}} [[Delhi]], [[Indie]]
+* {{Flaga|TUR}} [[Eskişehir]], [[Turcja]]
+* {{Flaga|ITA}} [[Florencja]], [[Włochy]]
 * {{Flaga|KOR}} [[Gyeongju]], [[Korea Południowa]]
+* {{Flaga|TUR}} [[Izmir]], [[Turcja]]
+* {{Flaga|LVA}} [[Jurmała]], [[Łotwa]]
+* {{Flaga|TUN}} [[Kairuan]], [[Tunezja]]
+* {{Flaga|RUS}} [[Krasnojarsk]], [[Rosja]]
 * {{Flaga|PAK}} [[Lahaur]], [[Pakistan]]
-* {{Flaga|FRA}} [[Lyon]], [[Francja]]
-* {{Flaga|UKR}} [[Lwów]], [[Ukraina]]
 * {{Flaga|BEL}} [[Liège]], [[Belgia]]
-* {{Flaga|TKM}} [[Antiochia Margiańska]], [[Turkmenistan]]
+* {{Flaga|UKR}} [[Lwów]], [[Ukraina]]
+* {{Flaga|FRA}} [[Lyon]], [[Francja]]
 * {{Flaga|MEX}} [[Meksyk (miasto)|Meksyk]], [[Meksyk]]
 * {{Flaga|IRN}} [[Niszapur]], [[Iran]]
-* {{Flaga|IND}} [[Delhi]], [[Indie]]
+* {{Flaga|BUL}} [[Płowdiw]], [[Bułgaria]]
-* {{Flaga|BEL}} [[Płowdiw]], [[Bułgaria]]
 * {{Flaga|BRA}} [[Rio de Janeiro]], [[Brazylia]]
+* {{Flaga|RUS}} [[Samara]], [[Rosja]]
+* {{Flaga|TUR}} [[Stambuł]], [[Turcja]]
 * {{Flaga|CHN}} [[Xi’an]], [[Chińska Republika Ludowa]]
-* {{Flaga|ITA}} [[Florencja]], [[Włochy]]
-* {{Flaga|LVA}} [[Jurmała]], [[Łotwa]]
-* {{Flaga|TJK}} [[Chodżent]], [[Tadżykistan]]
 == Przypisy ==
@@ Linia 113: / Linia 113: @@
 [[Kategoria:Samarkanda| ]]
-[[Kategoria:Miasta w Uzbekistanie]]
+[[Kategoria:Miasta w wilajecie samarkandzkim]]
 [[Kategoria:Obiekty z listy dziedzictwa UNESCO w Uzbekistanie]]