Carl Friedrich von Weizsäcker: Różnice pomiędzy wersjami

Carl Friedrich von Weizsäcker
Data i miejsce urodzenia	28 czerwca 1912 ; Kilonia
Data i miejsce śmierci	28 kwietnia 2007 ; Söcking
	Profesor nauk fizycznych
Alma Mater	Uniwersytet w Lipsku; Uniwersytet w Getyndze
Doktorat	1933
Habilitacja	1936
Uczelnia	Uniwersytet w Hamburgu; Instytut Maxa Plancka
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 13:17, 20 lip 2024

Carl Friedrich Freiherr von Weizsäcker (ur. 28 czerwca 1912 w Kilonii, zm. 28 kwietnia 2007 w Söcking^[2]) – niemiecki fizyk i filozof. Był ostatnim żyjącym członkiem grupy pracującej nad bronią jądrową dla III Rzeszy. Twórca wzoru Weizsäckera, odkrywca tzw. cyklu węglowego.

Życiorys

Urodził się w Kilonii, jako syn dyplomaty Ernsta von Weizsäckera. Jego młodszym bratem był Richard von Weizsäcker, późniejszy prezydent RFN i zjednoczonych Niemiec. Jego synem jest Ernst Ulrich von Weizsäcker.

W latach 1929–1933 Weizsäcker studiował fizykę, matematykę i astronomię w Berlinie, Getyndze i Lipsku, był uczniem Wernera Heisenberga i Nielsa Bohra. W 1933 uzyskał doktorat, w 1936 habilitował się. W latach 1942–1944 wykładał fizykę teoretyczną w Strasburgu. W czasach Trzeciej Rzeszy uczestniczył w badaniach nad niemiecką bronią jądrową. W 1945 roku został internowany w Wielkiej Brytanii. W latach 1946–1957 pracował jako kierownik działu w Instytucie Maxa Plancka w Getyndze. W latach 1957–1969 wykładał filozofię na uniwersytecie w Hamburgu. W latach 1970–1980 kierował Instytutem Maxa Plancka. Był członkiem Rady Naukowej Instytutu Nauk o Człowieku. W 1989 został laureatem Nagrody Templetona.

Twórczość

1943: Zum Weltbild der Physik
1948: Die Geschichte der Natur
1957: Atomenergie und Atomzeitalter
1959: Christlicher Glaube und Naturwissenchaft
1963: Bedingungen des Friedens
1964: Die Tragweite der Wissenschaft
1969: Der ungesicherte Friede
1971: Die Einheit der Natur
- 1978: wyd pol. Jedność przyrody, tłum. K. Napiórkowski i in.
1977: Das Garten des Menschlichen
1986: Die Verantwortung der Wissenschaft im Atomzeitalter
1989: Deutlichkeit. Beiträge zu politischen und religiösen Gegenwartsfragen
1990: Wahrnehmung der Neuzeit
1992: Der Garten des Menschlichen
1994: Der bedrohte Friede – heute
1997: Bedingungen des Friedens
2002: Aufbau der Physik
2002: Zum Weltbild der Physik

Przypisy

↑ na podstawie fotografii w infoboxie
↑ Weizsäcker Carl Friedrich, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-12-20] .

[1] stawie fotografii w infoboxie

[epwn-2] Weizsäcker Carl Friedrich, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-12-20] .

[1]

[2]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
+{{Naukowiec infobox
-[[Plik:Bundesarchiv B 145 Bild-F063257-0015, Carl Friedrich von Weizsäcker.jpg|thumb|right|Carl Friedrich von Weizsäcker]]
+ |imię i nazwisko           = Carl Friedrich von Weizsäcker
+ |grafika                   = Bundesarchiv B 145 Bild-F063257-0015, Carl Friedrich von Weizsäcker.jpg
-'''Carl Friedrich Freiherr von Weizsäcker''' (ur. [[28 czerwca]] [[1912]] w [[Kilonia|Kilonii]] – zm. [[28 kwietnia]] [[2007]] w [[Söcking]]) – [[Niemcy|niemiecki]] [[Fizyka|fizyk]] i [[Filozofia|filozof]]. Był ostatnim żyjącym członkiem grupy pracującej nad [[Broń jądrowa|bronią jądrową]] dla [[III Rzesza|III Rzeszy]]. Twórca [[wzór Weizsäckera|wzoru Weizsäckera]], odkrywca tzw. [[Cykl węglowo-azotowo-tlenowy|cyklu węglowego]].
+ |opis grafiki              =
+ |państwo                   =
+ |wariant flagi             =
+ |data urodzenia            = [[28 czerwca]] [[1912]]
+ |miejsce urodzenia         = [[Kilonia]]
+ |data śmierci              = [[28 kwietnia]] [[2007]]
+ |miejsce śmierci           = [[Söcking (Starnberg)|Söcking]]
+ |stopień lub tytuł naukowy = Profesor
+ |jakich nauk               = fizycznych
+ |specjalność               =
+ |almamater                 = [[Uniwersytet w Lipsku]]<br />[[Uniwersytet w Getyndze]]
+ |doktorat data             = 1933
+ |doktorat uczelnia         =
+ |doktorat dyscyplina       =
+ |habilitacja data          = 1936
+ |habilitacja uczelnia      =
+ |habilitacja dyscyplina    =
+ |profesura data            =
+ |aktywność zawodowa        =
+ |jednostka1 typ            = Uczelnia
+ |jednostka1 nazwa          = [[Uniwersytet w Hamburgu]]<br />[[Instytut Maxa Plancka]]
+ |okres zatr1               =
+ |odznaczenia               = {{order|PM|NS}}<ref>na podstawie fotografii w infoboxie</ref>
+ |commons                   = Category:Carl Friedrich von Weizsäcker
+ |wikicytaty                = Carl Friedrich von Weizsäcker
+}}
+'''Carl Friedrich Freiherr von Weizsäcker''' (ur. [[28 czerwca]] [[1912]] w [[Kilonia|Kilonii]], zm. [[28 kwietnia]] [[2007]] w [[Söcking (Starnberg)|Söcking]]<ref name="epwn">{{Encyklopedia PWN | id = 3994632 | tytuł = Weizsäcker Carl Friedrich | data dostępu = 2021-12-20 }}</ref>) – [[Niemcy|niemiecki]] [[Fizyka|fizyk]] i [[Filozofia|filozof]]. Był ostatnim żyjącym członkiem grupy pracującej nad [[Broń jądrowa|bronią jądrową]] dla [[III Rzesza|III Rzeszy]]. Twórca [[wzór Weizsäckera|wzoru Weizsäckera]], odkrywca tzw. [[Cykl węglowo-azotowo-tlenowy|cyklu węglowego]].
 == Życiorys ==
 Urodził się w Kilonii, jako syn dyplomaty [[Ernst von Weizsäcker|Ernsta von Weizsäckera]]. Jego młodszym bratem był [[Richard von Weizsäcker]], późniejszy [[prezydenci Niemiec|prezydent RFN]] i zjednoczonych Niemiec. Jego synem jest [[Ernst Ulrich von Weizsäcker]].
-W latach [[1929]]–[[1933]] Weizsäcker studiował fizykę, matematykę i astronomię w [[Berlin]]ie, [[Getynga|Getyndze]] i [[Lipsk]]u, był uczniem [[Werner Heisenberg|Wernera Heisenberga]] i [[Niels Bohr|Nielsa Bohra]]. W [[1933]] uzyskał doktorat, w [[1936]] habilitował się. W latach [[1942]]–[[1944]] wykładał fizykę teoretyczną w [[Strasburg]]u. W czasach Trzeciej Rzeszy uczestniczył w [[Uranverein|badaniach]] nad niemiecką bronią jądrową. W [[1945]] roku został internowany w [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]]. W latach [[1946]]–[[1957]] pracował jako kierownik działu w Instytucie Maxa Plancka w Getyndze. W latach 1957–1969 wykładał filozofię na uniwersytecie w Hamburgu. W latach [[1970]]–[[1980]] kierował [[Instytut Maxa Plancka|Instytutem Maxa Plancka]].
+W latach 1929–1933 Weizsäcker studiował fizykę, matematykę i astronomię w [[Berlin]]ie, [[Getynga|Getyndze]] i [[Lipsk]]u, był uczniem [[Werner Heisenberg|Wernera Heisenberga]] i [[Niels Bohr|Nielsa Bohra]]. W 1933 uzyskał doktorat, w 1936 habilitował się. W latach 1942–1944 wykładał fizykę teoretyczną w [[Strasburg]]u. W czasach Trzeciej Rzeszy uczestniczył w [[Uranverein|badaniach]] nad niemiecką bronią jądrową. W 1945 roku został internowany w [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]]. W latach 1946–1957 pracował jako kierownik działu w Instytucie Maxa Plancka w Getyndze. W latach 1957–1969 wykładał filozofię na uniwersytecie w Hamburgu. W latach 1970–1980 kierował [[Instytut Maxa Plancka|Instytutem Maxa Plancka]].
 Był członkiem Rady Naukowej [[Instytut Nauk o Człowieku|Instytutu Nauk o Człowieku]].
-W [[1989]] został laureatem [[Nagroda Templetona|Nagrody Templetona]].
+W 1989 został laureatem [[Nagroda Templetona|Nagrody Templetona]].
 == Twórczość ==
+{{Układ wielokolumnowy |szerokość=28em <!-- od 10 do 36 --> |liczba=2 |
-{{Wikicytaty|Carl Friedrich von Weizsäcker}}
+* 1943: ''Zum Weltbild der Physik''
-{{układ wielokolumnowy | liczba = 2 |
-* [[1943]]: ''Zum Weltbild der Physik''
+* 1948: ''Die Geschichte der Natur''
+* 1957: ''Atomenergie und Atomzeitalter''
-* [[1948]]: ''Die Geschichte der Natur''
-* [[1957]]: ''Atomenergie und Atomzeitalter''
+* 1959: ''Christlicher Glaube und Naturwissenchaft''
+* 1963: ''Bedingungen des Friedens''
-* [[1959]]: ''Christlicher Glaube und Naturwissenchaft''
+* 1964: ''Die Tragweite der Wissenschaft''
-* [[1963]]: ''Bedingungen des Friedens''
-* [[1964]]: ''Die Tragweite der Wissenschaft''
+* 1969: ''Der ungesicherte Friede''
-* [[1969]]: ''Der ungesicherte Friede''
+* 1971: ''Die Einheit der Natur''
+** 1978: wyd pol. ''Jedność przyrody'', tłum. K. Napiórkowski i in.
-* [[1971]]: ''Die Einheit der Natur''
+* 1977: ''Das Garten des Menschlichen''
-** [[1978]]: wyd pol. ''Jedność przyrody'', tłum. K. Napiórkowski i in.
+* 1986: ''Die Verantwortung der Wissenschaft im Atomzeitalter''
-* [[1977]]: ''Das Garten des Menschlichen''
+* 1989: ''Deutlichkeit. Beiträge zu politischen und religiösen Gegenwartsfragen''
-* [[1986]]: ''Die Verantwortung der Wissenschaft im Atomzeitalter''
+* 1990: ''Wahrnehmung der Neuzeit''
-* [[1989]]: ''Deutlichkeit. Beiträge zu politischen und religiösen Gegenwartsfragen''
+* 1992: ''Der Garten des Menschlichen''
-* [[1990]]: ''Wahrnehmung der Neuzeit''
-* [[1992]]: ''Der Garten des Menschlichen''
+* 1994: ''Der bedrohte Friede – heute''
+* 1997: ''Bedingungen des Friedens''
-* [[1994]]: ''Der bedrohte Friede - heute''
-* [[1997]]: ''Bedingungen des Friedens''
+* 2002: ''Aufbau der Physik''
-* [[2002]]: ''Aufbau der Physik''
+* 2002: ''Zum Weltbild der Physik''
-* [[2002]]: ''Zum Weltbild der Physik''
 }}
+== Przypisy ==
+{{Przypisy}}
 {{Laureaci Medalu Maxa Plancka}}
 {{Nagroda Templetona}}
 {{Nagroda Erazma}}
 {{Kontrola autorytatywna}}
-{{SORTUJ:Weizsäcker, Carl Friedrich}}
+{{SORTUJ:Weizsäcker, Carl Friedrich von}}
-<!-- Zajęcia -->
 [[Kategoria:Niemieccy fizycy XX wieku]]
 [[Kategoria:Niemieccy fizycy XXI wieku]]
 [[Kategoria:Niemieccy fizycy jądrowi]]
-[[Kategoria:Niemieccy filozofowie nauki]]
 [[Kategoria:Niemieccy filozofowie XX wieku]]
 [[Kategoria:Niemieccy filozofowie XXI wieku]]
+[[Kategoria:Niemieccy filozofowie nauki]]
+[[Kategoria:Filozofowie fizyki]]
 [[Kategoria:Filozofowie współcześni]]
 [[Kategoria:Filozofowie niemieckojęzyczni]]
-<!-- Honory -->
 [[Kategoria:Laureaci Nagrody Goethego]]
 [[Kategoria:Laureaci Nagrody Templetona]]
 [[Kategoria:Laureaci Nagrody Erazmusa]]
+[[Kategoria:Odznaczeni cywilnym Orderem Pour le Mérite]]
 [[Kategoria:Niemieccy laureaci Medalu Maxa Plancka]]
-<!-- Ogólne -->
 [[Kategoria:Urodzeni w 1912]]
 [[Kategoria:Internowani w Wielkiej Brytanii]]
 [[Kategoria:Zmarli w 2007]]
+[[Kategoria:Wykładowcy Uniwersytetu w Getyndze]]
+[[Kategoria:Absolwenci i studenci Uniwersytetu w Getyndze]]

1950–1959	mieszkańcy Austrii (1958) Robert Schuman, Karl Jaspers (1959)
1960–1969	Marc Chagall, Oskar Kokoschka (1960) Romano Guardini (1962) Martin Buber (1963) Międzynarodowa Unia Akademicka (1964) Charlie Chaplin, Ingmar Bergman (1965) Herbert Read, René Huyghe (1966) Jan Tinbergen (1967) Henry Moore (1968) Gabriel Marcel, Carl Friedrich von Weizsäcker (1969)
1970–1979	Hans Scharoun (1970) Olivier Messiaen (1971) Jean Piaget (1972) Claude Lévi-Strauss (1973) Ninette de Valois, Maurice Béjart (1974) Ernst Gombrich, Willem Sandberg (1975) Amnesty International, René David (1976) Werner Kaegi, Jean Monnet (1977) Teatr lalek: La Marionettistica, Ţăndărică, The Bread and Puppet Theatre (1978) Die Zeit, Neue Zürcher Zeitung (1979)
1980–1989	Nikolaus Harnoncourt, Gustav Leonhardt (1980) Jean Prouvé (1981) Edward Schillebeeckx (1982) Raymond Aron, Isaiah Berlin, Leszek Kołakowski, Marguerite Yourcenar (1983) Massimo Pallottino (1984) Paul Delouvrier (1985) Václav Havel (1986) Alexander King (1987) Jacques Ledoux (1988) International Commission of Jurists (1989)
1990–1999	John Grahame Douglas Clark (1990) Bernard Haitink (1991) Główne Archiwum Indii, Szymon Wiesenthal (1992) Peter Stein (1993) Sigmar Polke (1994) Renzo Piano (1995) William McNeill (1996) Jacques Delors (1997) Mauricio Kagel, Peter Sellars (1998) Mary Robinson (1999)
2000–2009	Hans van Manen (2000) Claudio Magris, Adam Michnik (2001) Bernd i Hilla Becher (2002) Alan Davidson (2003) Sadik al-Azm, Fatema Mernissi, Abdulkarim Soroush (2004) Steven Shapin, Simon Schaffer (2005) Pierre Bernard (2006) Péter Forgács (2007) Ian Buruma (2008) Antonio Cassese, Benjamin Ferencz (2009)
2010–2019	José Antonio Abreu (2010) Joan Busquets (2011) Daniel Dennett (2012) Jürgen Habermas (2013) Frie Leysen (2014) społeczność wikipedystów (2015) A.S. Byatt (2016) Michèle Lamont (2017) Barbara Ehrenreich (2018) John Adams (2019)
2020–2029	Grayson Perry (2021) Dawid Grossman (2022) Trevor Noah (2023)