Wyspy Heard i McDonalda
Wyspy Heard i McDonalda[1] – australijskie terytorium obejmujące dwie niezamieszkane wyspy położone na południowym Oceanie Indyjskim[a] 53°06′S 72°31′E/-53,100000 72,516667, mniej więcej w 2/3 drogi pomiędzy Madagaskarem i Antarktydą. Są wyspami wulkanicznymi i pod względem geologicznym stanowią wynurzoną część Wyniesienia Kergueleńskiego[2].
| terytorium zewnętrzne | |||||
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Data powstania |
1947 | ||||
| Powierzchnia |
412 km² | ||||
| Populacja (2007) • liczba ludności |
| ||||
| Strefa czasowa |
UTC +5 | ||||
| Języki urzędowe | |||||
Położenie na mapie
| |||||
Położenie na mapie.svg)
| |||||
| Strona internetowa | |||||
| Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
Wyspa Heard - zdjęcie wykonane przez NASA | |
| Państwo | |
|---|---|
| Typ |
przyrodniczy |
| Spełniane kryterium |
VIII, IX |
| Numer ref. | |
| Region[b] |
Azja i Pacyfik |
| Historia wpisania na listę | |
| Wpisanie na listę |
1997 |
Położenie na mapie Oceanu Indyjskiego  | |
 53°05′57,1″S 73°31′19,3″E/-53,099194 73,522028
| |
Geografia
edytujWyspy leżą w pasie wyjących pięćdziesiątek i są bardzo oddalone od kontynentów: od Afryki dzieli je 4700 km, od Australii 4000 km, a od Antarktydy ok. 1000 km. Najbliższym lądem są francuskie Wyspy Kerguelena, 450 km na północny zachód. Główna Wyspa Heard jest bardzo górzysta i niegościnna, jej większą część tworzy masyw Big Ben z najwyższym szczytem Mawson Peak (2745 m n.p.m.), który jest także najwyższą górą Australii. Wyspy McDonalda są małe i kamieniste. Na wyspach tych znajdują się jedyne czynne wulkany Australii. Łączna powierzchnia wysp wchodzących w skład terytorium wynosi około 412 km². Na żadnej z wysp nie ma przystani ani portu, jedynie oddalone od brzegu kotwicowisko[2].
Wyspy jako terytoria należące do Australii administrowane są z Hobart przez Australian Antarctic Division (AAD), wydział do spraw Antarktyki w australijskim Ministerstwie Środowiska. Jedynymi gośćmi na wyspach są zazwyczaj naukowcy, prowadzący tam różnego rodzaju badania[3].
Wyspy są bezludne i nie mają żadnej gospodarki, ale rząd australijski zezwala na prowadzenie połowów w otaczających je wodach[2]. Wyspy otrzymały własny kod kraju (ISO 3166-2:HM) i mają własną domenę internetową .hm.
Przyroda
edytujZe względu na dziewicze środowisko wyspy te zostały w 1997 wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Wśród wysp subantarktycznych wyróżnia je trwająca aktywność wulkaniczna i brak gatunków inwazyjnych w ekosystemie. Wyspy są zamieszkane przez różne gatunki fok i ptaków morskich. Na Heard występuje endemiczny podgatunek pochwodzioba czarnodziobego (Chionis minor nasicornis) i kormorana niebieskookiego (Phalacrocorax atriceps nivalis) oraz endemiczne bezkręgowce. Lodowce wyspy Heard mają małą miąższość i szybko reagują na zmiany klimatu[4].
Historia
edytujWyspa Heard została nazwana na cześć kapitana Johna Hearda, dowódcy statku Oriental, który odkrył ją 25 listopada 1853. Doniesienia o odkryciu w latach 30. XIX wieku są uważane za wątpliwe. Nieco później, 4 stycznia 1854, kapitan William McDonald odkrył niedaleko położone Wyspy McDonalda. Trudne warunki pogodowe uniemożliwiły mu lądowanie[3].
W ciągu pięciu lat od odkrycia na Heard ponad 50 razy lądowali łowcy fok, polujący na mirungi (tzw. słonie morskie). Już w 1859 roku płetwonogie zostały prawie wytrzebione, ale aż do 1877 roku na wyspach pozyskiwano foczy tłuszcz. Procederem tym zajmowali się prawie wyłącznie amerykańscy marynarze. Trudne warunki pogodowe i brak osłoniętych zatok sprawiły, że wiele statków wpadło na mielizny lub nawet zatonęło u brzegów wyspy[5].
Wyprawy naukowe na wyspę Heard rozpoczęły się w 1874 roku, kiedy przybił do niej okręty HMS Challenger i SMS Arcona, jednak warunki odstraszyły badaczy. Następne wizyty miały miejsce dopiero na początku XX wieku[5]. W 1947 roku Wielka Brytania oddała te wyspy pod zarząd Australii[2] i od tamtej pory Australijczycy organizują okresowe wyprawy na wyspy[3].
Uwagi
edytuj- ↑ Umowną granicą Oceanu Południowego jest równoleżnik 60° S, przebiegający na południe od tych wysp. Jednakże leżą one na południe od strefy konwergencji antarktycznej, która jest naturalną granicą wód antarktycznych.
Przypisy
edytuj- ↑ Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej: Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych Świata. Maciej Zych (redaktor). Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2013, s. 678. ISBN 978-83-254-1988-2.
- ↑ a b c d Heard Island and McDonald Islands. [w:] The World Factbook [on-line]. Central Intelligence Agency, 2016-02-13. [dostęp 2016-05-01]. (ang.).
- ↑ a b c About Heard Island. Australian Antarctic Division, Department of the Environment, 2005-02-28. [dostęp 2016-05-01]. (ang.).
- ↑ Heard and McDonald Islands. UNESCO. [dostęp 2016-05-01]. (ang.).
- ↑ a b History. Australian Antarctic Division, Department of the Environment, 2005-02-28. [dostęp 2016-05-01]. (ang.).