Wrzesień 2024
dziewiąty miesiąc 2024 roku
| << | wrzesień 2024 | >> | ||||
| Pn | Wt | Śr | Cz | Pt | So | Nd |
| 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 |
| 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
| 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
| 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 |
| 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 |
| 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 |
30 września
edytuj- Liczba ofiar powodzi i osuwisk w Nepalu wzrosła do 204 osób, a 30 innych uznano za zagionione. To najwyższe odnotowane opady monsunowe w Nepalu w ciągu ostatnich dwóch dekad[1].
- Ostatnia elektrownia węglowa w Wielkiej Brytanii została zamknięta w Ratcliffe on Soar w hrabstwie Nottinghamshire, kończąc 142-letnią historię energii elektrycznej opartej na węglu w tym kraju[2].
29 września
edytuj- Liczba ofiar śmiertelnych huraganu Helene wzrosła do co najmniej 116 osób, w tym 46 w Karolinie Północnej, 27 w Karolinie Południowej, 25 w Georgii i 13 na Florydzie[3].
- Zakończyły się Mistrzostwa Świata w Kolarstwie Szosowym. W ostatniej konkurencji – wyścigu ze startu wspólnego mężczyzn – zwyciężył Słoweniec Tadej Pogačar[4].
28 września
edytuj- Co najmniej 170 osób zginęło, a 59 uznano za zaginione w wyniku powodzi i osuwisk w Nepalu[5].
- Rozpoczęła się misja SpaceX Crew-9 mająca na celu przetransportowanie dwóch astronautów misji Boeing Crew Flight Test na Ziemię[6][7].
- W wieku 88 lat zmarł Kris Kristofferson, amerykański aktor, piosenkarz, kompozytor i autor tekstów[8].
27 września
edytuj- Co najmniej 17 osób zginęło, a ponad 900 tys. zostało pozbawionych prądu z powodu silnych wiatrów i powodzi spowodowanych przez huragan Helene w stanie Georgia w Stanach Zjednoczonych. Stan wyjątkowy z powodu powodzi błyskawicznej został również wydany dla obszaru metropolitalnego Atlanty[9].
- Lider Hezbollahu, Hasan Nasr Allah, zginął w izraelskim ataku bombowym na podziemną bazę tej organizacji na południu Libanu[10][11].
25 września
edytuj- Intensywne i rozległe pożary w prowincji Córdoba w Argentynie zniszczyły 40 tys. hektarów (400 km²) lasów i gruntów rolnych, w tym wiele budynków gospodarczych, a także zabiły dużą liczbę bydła[12].
24 września
edytuj- Badania meteorytu z okresu ordowiku przeprowadzone przez Monash University dostarczyły dowodów na to, że ok. 446 milionów lat temu wokół Ziemi mogły istnieć pierścienie[13].
- Naukowcy z Uniwersytetu w Waterloo ogłosili, że udało im się pozytywnie zidentyfikować kości znalezione na Wyspie Króla Williama w Nunavut w Kanadzie, jako kości Jamesa Fitzjamesa, kapitana „HMS Erebus” z zaginionej ekspedycji Franklina[14].
23 września
edytuj22 września
edytuj- Liczba ofiar śmiertelnych eksplozji pagerów w Libanie wzrosła do 42 osób, a ponad 3500 zostało rannych[17].
- Naukowcy z Uniwersytetu Kapsztadzkiego i Instytutu Antropologii Ewolucyjnej im. Maxa Plancka ogłosili, że zrekonstruowali najstarszy ludzkie genomy, jakie kiedykolwiek znaleziono, należące do mężczyzny i kobiety, którzy żyli ok. 10 tys. lat temu w okresie mezolitu. Wcześniej najstarszy zdekodowany genom pochodził sprzed ok. 2000 lat[18].
21 września
edytuj- Co najmniej 51 górników zginęło, kilku zostało uwięzionych, a 21 zostało rannych w wyniku eksplozji w kopalni węgla w mieście Tabas w Iranie, spowodowanej wyciekiem metanu[19].
- Zakończyły się wybory regionalne oraz pierwsza tura częściowych wyborów do Senatu Republiki Czeskiej[20].
- Anura Kumara Dissanayake został wybrany na prezydenta Sri Lanki[21].
19 września
edytuj- Nieznany wcześniej utwór skomponowany przez Wolfganga Amadeusa Mozarta, „Ganz kleine Nachtmusik”, został odkryty w bibliotece w Lipsku w Niemczech. Siedem miniaturowych części na trio smyczkowe zostało prawdopodobnie skomponowanych w latach 60. XVIII wieku, gdy Mozart był nastolatkiem[22].
18 września
edytuj- Kapituła Generalna Kościoła Starokatolickiego Mariawitów, przyjęła rezygnację bp. M. Włodzimierza Jaworskiego z urzędu biskupa diecezji śląsko-łódzkiej i proboszcza parafii Kościoła Starokatolickiego Mariawitów w Łodzi, Pabianicach i Piątku. Na urząd biskupa diecezji śląsko-łódzkiej i proboszcza parafii Kościoła Starokatolickiego Mariawitów w Łodzi, Pabianicach i Piątku wybrany został bp. M. Ludwik Jabłoński[23].
- Zmarł Felicjan Andrzejczak, polski wokalista i muzyk, dawny wokalista Budki Suflera[24].
17 września
edytuj- Doszło do pierwszej fali eksplozji radiokomunikatorów (pagerów) Hezbollahu, podczas której zginęło 12 osób, w tym dwoje dzieci[25].
- Meta Platforms zakazało rosyjskim mediom państwowym korzystania z serwisów Facebook, Instagram i WhatsApp, w tym RT i Rossija siegodnia, powołując się na domniemane oszukańcze taktyki stosowane przez te media w celu przeprowadzania „operacji dezinformacyjnych” przy jednoczesnym unikaniu wykrycia[26].
16 września
edytuj- Cztery osoby w Polsce i jedna w Czechach zginęły w wyniku poważnych powodzi, zwiększając tym samym całkowitą liczbę ofiar śmiertelnych powodzi w Europie Środkowej do 13. Siedem kolejnych osób w Czechach uznawano za zaginione[27].
15 września
edytuj- Statek kosmiczny prywatnej misji kosmicznej „Polaris Dawn” obsługiwany przez SpaceX powrócił na Ziemię po pięciu dniach na orbicie[28].
14 września
edytuj- W wyniku powodzi w Rumunii i Czechach zginęły co najmniej cztery osoby, a tysiące domów zostało uszkodzonych[29].
- Według szacunków w 2024 roku w Brazylii spłonęło 37,6 mln ha lasów, czyli więcej niż powierzchnia Niemiec i ponad dwukrotnie więcej niż średnia roczna z lat 2012–2023[30].
- Inwazja Rosji na Ukrainę: Po spotkaniu w Kijowie ministrowie spraw zagranicznych Polski i Ukrainy zaapelowali o zakończenie wypłacania świadczeń socjalnych Ukraińcom mieszkającym w Polsce i Europie oraz o uruchomienie programów Unii Europejskiej, które umożliwią im powrót na Ukrainę, aby powstrzymać uchylanie się od poboru do wojska[31].
13 września
edytuj12 września
edytuj- W ramach misji Polaris Dawn astronauci Jared Isaacman i Sarah Gillis przeprowadzili pierwszy komercyjny spacer kosmiczny[33].
11 września
edytuj- Po wystrzeleniu rosyjskiego statku kosmicznego Sojuz MS-26 z kosmodromu Bajkonur w Kazachstanie, w przestrzeni kosmicznej znajdowała się rekordowa liczba 19 osób w tym samym czasie. Poprzedni rekord został ustanowiony w 2023 roku i wynosił 17 osób[34][35].
9 września
edytuj- W wieku 93 lat zmarł James Earl Jones, amerykański aktor filmowy i teatralny, laureat Oscara za całokształt twórczości[36].
8 września
edytuj- Amerykański dramat historyczny Szōgun zdobył rekordową liczbę 14 nagród Emmy podczas rozdania nagród Creative Arts Emmy w 2024 roku, co stanowi największą liczbę nagród w historii dla jednego sezonu serialu[37].
- Zakończyła się 79. edycja wyścigu kolarskiego Vuelta a España, którą wygrał Primož Roglič (Red Bull-Bora-Hansgrohe)[38].
- Zakończyły się Letnie Igrzyska Paralimpijskie 2024 w Paryżu. Liderem klasyfikacji medalowej została reprezentacja Chin[39].
- Zakończyła się 144. edycja US Open. Zwycięzcami w grze indywidualnej zostali Jannik Sinner[40] i Aryna Sabalenka[41].
7 września
edytuj- Lądowaniem na Ziemi zakończyła się misja kapsuły Boeing Starliner (CST-100) w ramach Boeing Crew Flight Test. Jej załoga pozostała na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, skąd ma wrócić w lutym 2025 statkiem Crew Dragon[42].
6 września
edytuj- W Unikowie odbył się pogrzeb ks. Franza Zagermanna w stosunku którego toczy się proces beatyfikacyjny, a który został zamordowany w lutym 1945 roku przez żołnierzy Armii Czerwonej. Uroczystościom przewodniczył abp Józef Górzyński[43][44].
5 września
edytuj- Emily Armstrong została oficjalnie ogłoszona nową wokalistką grupy Linkin Park, a Colin Brittain jej nowym perkusistą, podczas koncertu w Los Angeles, który był transmitowany m.in. na YouTube oraz Instagramie i w trakcie, którego został zaprezentowany również nowy utwór grupy pt. „The Emptiness Machine”[45][46].
- Michel Barnier został powołany na urząd premiera Francji[47].
4 września
edytuj- Przewidywano, że mała, 1,5-metrowa asteroida, 2024 RW1, spadnie nieszkodliwie jako kula ognia nad wyspą Luzon na Filipinach ok. godziny 16:40 UTC (00:40 czasu lokalnego). Była to dziewiąta asteroida, którą udało się odkryć przed uderzeniem w Ziemię[48].
2 września
edytuj- Ekspedycja do wraku statku „RMS Titanic” ujawniła znaczne zniszczenie dziobu, a także ponowne odkrycie brązowej repliki Diany z Wersalu, widzianej ostatnio podczas wstępnych badań wraku w 1986 roku[49].
Przypisy
edytuj- ↑ Hannah Ellis-Petersen: More than 200 dead in Nepal floods, as parts of Kathmandu left under water. The Guardian, 2024-09-30. [dostęp 2024-10-01]. (ang.).
- ↑ Jillian Ambrose: End of an era as Britain’s last coal-fired power plant shuts down. The Guardian, 2024-09-30. [dostęp 2024-09-30]. (ang.).
- ↑ Alex Sundby, Brian Dakss, Skyler Henry, David Yeomans: Hurricane Helene's death toll tops 100 as Southeast digs out from storm's devastation. CBS News, 2024-09-29. [dostęp 2024-09-30]. (ang.).
- ↑ Jakub Kazula: MŚ: złoto Pogacara! Nie wierzył, że... jedzie tak szybko. sport.tvp.pl, 2024-09-29. [dostęp 2024-09-30]. (pol.).
- ↑ Agence France-Presse: Over 170 people dead and 59 missing after flooding and landslides in Nepal. thejournal.ie, 2024-09-29. [dostęp 2024-09-30]. (ang.).
- ↑ Abbey A. Donaldson: Liftoff! NASA’s SpaceX Crew-9 Launches to International Space Station. NASA, 2024-09-28. [dostęp 2024-09-30]. (ang.).
- ↑ Jessica Taveau: NASA Decides to Bring Starliner Spacecraft Back to Earth Without Crew. NASA, 2024-09-24. [dostęp 2024-09-30]. (ang.).
- ↑ Tomasz Jakubowski: USA. Zmarł aktor i piosenkarz Kris Kristofferson. wyborcza.pl, 2024-09-30. [dostęp 2024-09-30]. (pol.).
- ↑ Catherine Nicholls, Laura Paddison, Nouran Salahieh, Alisha Ebrahimji, Christina Zdanowicz i inni: September 27, 2024 news on Tropical Depression Helene. CNN, 2024-09-29. [dostęp 2024-09-30]. (ang.).
- ↑ Bassem Mroue, Melanie Lidman: Hezbollah confirms its leader Hassan Nasrallah was killed in an Israeli airstrike. Associated Press, 2024-09-28. [dostęp 2024-09-30]. (ang.).
- ↑ Justyna Prus: Ekspertka: śmierć Nasrallaha to cios nie tylko w Hezbollah, ale też w oś oporu wokół Iranu. Polska Agencja Prasowa, 2024-09-30. [dostęp 2024-09-30]. (pol.).
- ↑ Cattle burn as ‘monster’ wildfires rage in Argentina ranchlands. Reuters, 2024-09-25. [dostęp 2024-09-26]. (ang.).
- ↑ David Bressan: Study Suggests Earth May Once Had A Ring System. Forbes, 2024-09-23. [dostęp 2024-09-26]. (ang.).
- ↑ Bob Weber: Scientists use DNA to identify bones, find descendants of Franklin expedition sailor. cbc.ca, 2024-09-24. [dostęp 2024-09-26]. (ang.).
- ↑ At least 30 decomposing bodies found in boat off Senegal, military says. Reuters, 2024-09-23. [dostęp 2024-09-24]. (ang.).
- ↑ Sabrina Jonas: Northvolt announces 1,600 layoffs in Sweden, insists Quebec EV battery plant won't be affected. cbc.ca, 2024-09-23. [dostęp 2024-09-24]. (ang.).
- ↑ William Christou: ‘We are isolated, tired, scared’: pager attack leaves Lebanon in shock. The Guardian, 2024-09-20. [dostęp 2024-09-23]. (ang.).
- ↑ Dmytro Hubenko: Oldest human DNA from South Africa decoded. dw.com, 2024-09-22. [dostęp 2024-09-23]. (ang.).
- ↑ At least 50 killed in Iran coal mine blast: State media. Al Jazeera, 2024-09-22. [dostęp 2024-09-24]. (ang.).
- ↑ Krzysztof Dębiec: Czeskie wybory regionalne: triumf Babiša rok przed wyborami parlamentarnymi. Ośrodek Studiów Wschodnich, 2024-09-24. [dostęp 2024-09-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-09-26)]. (pol.).
- ↑ AFP: marksista Dissanayake wygrał wybory prezydenckie na Sri Lance. Polska Agencja Prasowa, 2024-09-22. [dostęp 2024-09-23]. (pol.).
- ↑ Agence France-Presse: Previously unknown Mozart music discovered in German library. The Guardian, 2024-09-19. [dostęp 2024-09-23]. (ang.).
- ↑ Komunikat Kapituły Generalnej Kościoła Starokatolickiego Mariawitów. mariawita.pl, 2024-09-18. [dostęp 2024-09-18]. (pol.).
- ↑ Felicjan Andrzejczak nie żyje. Miał 76 lat. polsatnews.pl, 2024-09-18. [dostęp 2024-09-18]. (pol.).
- ↑ Farah Najjar: Israel’s war on Gaza updates: New blasts in Lebanon kill 20, wound 450. Al Jazeera, 2024-09-18. [dostęp 2024-09-22]. (ang.).
- ↑ Facebook owner Meta bans Russian state media outlets over 'foreign interference activity'. cbc.ca, 2024-09-16. [dostęp 2024-09-22]. (ang.).
- ↑ Karel Janicek, Monika Scislowska: Flooding in Central Europe leaves 4 dead in Poland and 1 in the Czech Republic. Associated Press, 2024-09-16. [dostęp 2024-09-16]. (ang.).
- ↑ Ruth Comerford: SpaceX crew returns to Earth after historic mission. BBC, 2024-09-15. [dostęp 2024-09-16]. (ang.).
- ↑ Luiza Ilie, Radovan Stoklasa: Floods in Romania kill at least four people as rain batters central Europe. Reuters, 2024-09-15. [dostęp 2024-09-16]. (ang.).
- ↑ Wildfires sweep Amazon as Brazil suffers worst drought on record. Financial Times, 2024-09-14. [dostęp 2024-09-16]. (ang.).
- ↑ Olena Harmash: Polish minister, visiting Kyiv, calls for end to benefits for Ukrainian men in Europe. Reuters, 2024-09-15. [dostęp 2024-09-16]. (ang.).
- ↑ Hau Dinh, David Rising: Vietnam typhoon death toll rises to 233 as more bodies found in areas hit by landslides and floods. Associated Press, 2024-09-13. [dostęp 2024-09-16]. (ang.).
- ↑ Eric Berger: Two private astronauts took a spacewalk Thursday morning—yes, it was historic. Ars Technica, 2024-09-12. [dostęp 2024-09-14]. (ang.).
- ↑ Max Hauptman: A record-setting 19 people are in orbit around Earth at the same time. USA Today, 2024-09-12. [dostęp 2024-09-16]. (ang.).
- ↑ NASA's oldest active astronaut launches on 'next flight' aboard Soyuz. collectspace.com, 2024-09-11. [dostęp 2024-09-16]. (ang.).
- ↑ Graeme Baker, Thomas Mackintosh: James Earl Jones, voice of Darth Vader, dies aged 93. BBC, 2024-09-10. [dostęp 2024-09-10]. (pol.).
- ↑ Andrew Dalton: ‘Shogun’ wins record-breaking 14 Emmys at Creative Arts ceremony as Jamie Lee Curtis gets her first. Associated Press, 2024-09-09. [dostęp 2024-09-10]. (ang.).
- ↑ King Küng and Roglic rule in Madrid. lavuelta.es, 2024-09-08. [dostęp 2024-09-08]. (ang.).
- ↑ Medal Standings. [dostęp 2024-09-10]. (ang.).
- ↑ Alex Sharp: Jannik Sinner holds off Taylor Fritz for 2024 US Open title. US Open, 2024-09-08. [dostęp 2024-09-10]. (ang.).
- ↑ Diane di Costanzo: Sabalenka powers past Pegula to win 2024 US Open title. US Open, 2024-09-07. [dostęp 2024-09-10]. (ang.).
- ↑ Mike Wall: Boeing Starliner capsule lands back on Earth, without astronauts, to end troubled test flight (video). space.com, 2024-09-07. [dostęp 2024-09-07]. (ang.).
- ↑ Pogrzeb Sługi Bożego Księdza Franza Zagermanna. archwarmia.pl. [dostęp 2024-09-06]. (pol.).
- ↑ Pogrzeb ks. Zagermanna. Godny pochówek po latach. TVP Olsztyn, 2024-09-06. [dostęp 2024-09-09]. (pol.).
- ↑ Łukasz Mantiuk: Tak brzmi Linkin Park z nową wokalistką!. All About Music, 2024-09-06. [dostęp 2024-09-05]. (pol.).
- ↑ Przemysław Kokot: Linkin Park powraca na muzyczną scenę! Nowy singiel już w sieci. wyspa.fm, 2024-09-06. [dostęp 2024-09-06]. (pol.).
- ↑ Michel Barnier nowym premierem Francji. Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, 2024-09-06.
- ↑ Matthew Sparkes, James Dinneen: A small asteroid hit Earth and burned up over the Philippines. newscientist.com, 2024-09-04. [dostęp 2024-09-05]. (ang.).
- ↑ Patrick Whittle: Titanic expedition yields lost bronze statue, high-resolution photos and other discoveries. Associated Press, 2024-09-04. [dostęp 2024-09-05]. (ang.).