Toszek (gmina)

Toszek
	gmina miejsko-wiejska
	; Zamek w Toszku
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	gliwicki
TERC	2405073
Burmistrz	Grzegorz Kupczyk
Powierzchnia	98,53 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności	; 9422
• gęstość	94,4 os./km²
Nr kierunkowy	32
Tablice rejestracyjne	SGL
	Adres urzędu:ul. Bolesława Chrobrego 2; 44-180 Toszek
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	14
Liczba miejscowości	15
	Położenie na mapie powiatu;
	50°27′15″N 18°31′20″E/50,454167 18,522222
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Toszek (niem. Gemeinde Tost)(daw. gmina Toszek-Wieś) – gmina miejsko-wiejska w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie gliwickim. W latach 1975–1998 gmina administracyjnie należała do województwa katowickiego.

Siedziba gminy to Toszek.

Według danych z 31 grudnia 2017 roku^[2] gminę zamieszkiwało 9426 osób.

Historia

Gmina zbiorowa Toszek-Wieś powstała po II wojnie światowej (w grudniu 1945^[3]) w powiecie gliwickim na terenie tzw. Ziem Zachodnich (tzw. I okręg administracyjny – Śląsk Opolski^[4]^[5]), powierzonym 18 marca 1945 administracji wojewody śląskiego^[5]^[6], a z dniem 28 czerwca 1946 przyłączonym do woj. śląskiego (śląsko-dąbrowskiego)^[7]^[8].

Według stanu z 1 stycznia 1946 gmina składała się z 11 gromad: Boguszyce, Kotliszowice, Kotulin (miejscowości Kotulin i Skały), Ligota Toszeccka, Paczyna, Paczynka, Pawłowice, Płużniczka, Pisarzowice, Sarnów i Wilkowiczki (miejscowości Wilkowiczki i Łączki)^[9]. 6 lipca 1950 zmieniono nazwę woj. śląskiego na katowickie^[10], a 9 marca 1953 kolejno na stalinogrodzkie^[11]. Według stanu z 1 lipca 1952 gmina składała się z 11 gromad: Boguszyce, Kotliszowice, Kotulin, Ligota Toszeccka, Paczyna, Paczynka, Pawłowice, Pisarzowice, Płużnica Mała, Sarnów i Wilkowiczki^[12]. Gmina została zniesiona 29 września 1954 wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[13].

Osobny artykuł: Kotulin (gromada).

Osobny artykuł: Paczyna (gromada).

Osobny artykuł: Pawłowice (gromada w powiecie gliwickim).

Osobny artykuł: Pisarzowice (gromada w powiecie gliwickim).

Jednostkę reaktywowano 1 stycznia 1973 w tymże powiecie i województwie^[14]. W jej skład weszły obszary 14 sołectw: Boguszyce, Ciochowice, Kotliszowice, Kotulin, Ligota Toszecka, Paczyna, Paczynka, Pawłowice, Pisarzowice, Płużniczka, Pniów, Proboszczowice, Sarnów i Wilkowiczki^[14]^[15].

1 czerwca 1975 gmina weszła w skład nowo utworzonego (mniejszego) woj. katowickiego (zniesienie powiatów)^[16].

15 marca 1984 miejscowość Mikuszowina z sołectwa Paczynka (98,76 ha) włączono do Pyskowic^[17].

1 stycznia 1992 miasto i gminę Toszek połączono w jedną gminę miejsko-wiejską^[18].

Od 1999 w woj. śląskim, ponownie w powiecie gliwickim.

Położenie

Gmina jest położona w północno-zachodniej części powiatu gliwickiego i sąsiaduje z miastem:

Pyskowice

oraz gminami:

Miejscowości

Miejscowości leżące na terenie gminy Toszek:

Miasta

Toszek (siedziba gminy)

Sołeckie

Niesołeckie

Powierzchnia

Według danych z roku 2002^[19] gmina Toszek ma obszar 98,53 km², w tym:

użytki rolne: 74%
użytki leśne: 18%

Gmina stanowi 14,85% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004^[20]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	10 547	100	5435	51,5	5112	48,5
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	107		55,2		51,9

W Narodowym Spisie Powszechnym Ludności i Mieszkań z 2002 r. 8,95% mieszkańców gminy zadeklarowała narodowość niemiecką, natomiast 5,69% mieszkańców – narodowość śląską^[21]. W 2011 roku 10,3% mieszkańców zadeklarowało się jako Niemcy^[22].

Piramida wieku mieszkańców gminy Toszek w 2014 roku^[1].

Edukacja

Gmina Toszek posiada sieć publicznych placówek oświatowych składającą się z przedszkola, czterech szkół podstawowych oraz gimnazjum.

Przedszkola:

Przedszkole w Toszku

Szkoły podstawowe:

Szkoła Podstawowa w Kotulinie
Szkoła Podstawowa w Pniowie
Szkoła Podstawowa w Paczynie
Szkoła Podstawowa im. Gustawa Morcinka w Toszku

Gimnazja:

Gimnazjum w Toszku

Turystyka

Przez gminę przebiegają następujące szlaki turystyczne:

Transport

Drogowy

Przez gminę Toszek przechodzi droga wojewódzka i krajowa.

Drogi wojewódzkie:

907

Drogi krajowe:

94

Zbiorowy

Organizatorem transportu zbiorowego w Toszku (od 2014r.) jest Międzygminny Związek Komunikacji Pasażerskiej w Tarnowskich Górach.

Na transport publiczny w Toszku składa się 6 linii autobusowych: 203, 204, 205, 206, 207 i 208.

Do Toszka docierają także linie dowozowe do Gliwic kursujące na zlecenie Urzędu Gminy Rudziniec obsługiwane przez prywatnego przewoźnika.

Możliwy jest dojazd pociągiem, kursującym na linii Gliwice–Wrocław; dworzec kolejowy mieści się przy ulicy Dworcowej.

Przypisy

↑ ^a ^b Gmina Toszek w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ Gmina Toszek w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-04-24] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 27 listopada 1945 (Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki, Nr. 34, Kat, dnia 22 grudnia 1945 r.)
↑ Utworzony 14 marca 1945 decyzją Rady Ministrów
↑ ^a ^b Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku (The population of Poland in the 20th century). Warszawa: Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyńskiego, 2005, s. 43-44.
↑ Dokumentu podstawy prawnej nie odnaleziono
↑ Dz.U. z 1946 r. nr 28, poz. 177
↑ Na podstawie ustawy z dnia 11 września 1944 o organizacji i zakresie działania rad narodowych (Dz.U. z 1944 r. nr 5, poz. 22) oraz dekretu z 23 listopada 1944 o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1944 r. nr 14, poz. 74)
↑ Podział administracyjny województwa śląsko-dąbrowskiego wraz ze skorowidzem gmin i gromad (według stanu z dnia 1 stycznia 1946). Katowice, Wrocław: Instytut Śląski, 1947.
↑ Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255
↑ Dz.U. z 1953 r. nr 13, poz. 51
↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
↑ ^a ^b Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
↑ Uchwała Nr XX/99/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie katowickim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 20 grudnia 1972 r., Nr. 12, Poz. 103)
↑ Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
↑ Dz.U. z 1984 r. nr 14, poz. 64
↑ Dz.U. z 1991 r. nr 87, poz. 397
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ ProSilesia-net. dat.prosilesia.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-26)]..
↑ Gminy, w których udział mniejszości narodowych, etnicznych lub społeczności posługującej się językiem kaszubskim wśród ogółu mieszkańców stanowił w 2011 roku co najmniej 10%. [dostęp 2016-09-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-16)].

Linki zewnętrzne

[populacja2016-1] Gmina Toszek w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[2] Gmina Toszek w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-04-24] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[3] Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 27 listopada 1945 (Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki, Nr. 34, Kat, dnia 22 grudnia 1945 r.)

[4] Utworzony 14 marca 1945 decyzją Rady Ministrów

[pan-5] Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku (The population of Poland in the 20th century). Warszawa: Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyńskiego, 2005, s. 43-44.

[6] Dokumentu podstawy prawnej nie odnaleziono

[7] Dz.U. z 1946 r. nr 28, poz. 177

[8] Na podstawie ustawy z dnia 11 września 1944 o organizacji i zakresie działania rad narodowych (Dz.U. z 1944 r. nr 5, poz. 22) oraz dekretu z 23 listopada 1944 o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1944 r. nr 14, poz. 74)

[podział-9] Podział administracyjny województwa śląsko-dąbrowskiego wraz ze skorowidzem gmin i gromad (według stanu z dnia 1 stycznia 1946). Katowice, Wrocław: Instytut Śląski, 1947.

[10] Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255

[11] Dz.U. z 1953 r. nr 13, poz. 51

[12] Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa

[13] Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191

[ReferenceA-14] Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312

[15] Uchwała Nr XX/99/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie katowickim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 20 grudnia 1972 r., Nr. 12, Poz. 103)

[16] Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92

[17] Dz.U. z 1984 r. nr 14, poz. 64

[18] Dz.U. z 1991 r. nr 87, poz. 397

[autonazwa1-19] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[20] Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[21] ProSilesia-net. dat.prosilesia.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-26)]..

[22] Gminy, w których udział mniejszości narodowych, etnicznych lub społeczności posługującej się językiem kaszubskim wśród ogółu mieszkańców stanowił w 2011 roku co najmniej 10%. [dostęp 2016-09-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-16)].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]