Szeląg (Poznań)
Szeląg – część (zwyczajowo nazywana dzielnicą) Poznania, a jednocześnie obszar Systemu Informacji Miejskiej[1] położony na osiedlu samorządowym Osiedle Stare Winogrady. Leży na lewym brzegu Warty między rzeką a Wzgórzem Winiarskim.
| Część miasta Poznania | |
 Plaża miejska na Szelągu (2015) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| Dzielnica | |
| Strefa numeracyjna |
(+48) 61 |
| Tablice rejestracyjne |
PO |
Położenie na mapie Poznania  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
 52°25′43″N 16°57′05″E/52,428611 16,951389
| |
Granice
edytujWedle Systemu Informacji Miejskiej jednostka obszarowa Szeląg mieści się w granicach:
Nazwa
edytujNazwa wywodzi się od Mikołaja Schilinga, który w XVI wieku założył folwark na terenie wsi miejskiej Winiary.
Historia
edytujW Szelągu odnaleziono najstarsze ślady pobytu człowieka na obszarze dzisiejszego Poznania sprzed około 10 tysięcy lat. Są to wyroby krzemienne tak zwanych kultur mazowszańskich. Znaleziono tu także pozostałości kultur: ceramiki wstęgowej, sznurowej, amfor kulistych i pucharów lejkowatych (4000–1700 lat p.n.e.)[2]. Istnieje tu również cmentarzysko z I w n.e. W XIII wieku funkcjonowała na terenie Szeląga wieś książęca Szydłów, wymieniona w dokumencie lokacyjnym Poznania z 1253 roku. W 1760, podczas wojny siedmioletniej, Szeląg został zniszczony przez armię rosyjską.
W końcu XIX i na początku XX wieku był miejscem spacerów i majówek. Od czasu budowy Fortu Winiary w 1. połowie XIX w. nad brzegiem Warty istniał park-ogród, później powstała restauracja Szeląg. W 1895 na torze szelągowskim zorganizowano (z inicjatywy Radfahrer-Verein Posen) pierwsze w mieście wyścigi kolarskie[3]. Po odzyskaniu niepodległości na Szeląg przeniosło (z Sołacza) swoją siedzibę poznańskie Bractwo Kurkowe. W roku 1923 uruchomiono strzelnicę Bractwa. Do okresu międzywojennego funkcjonowała wojskowa kolej wąskotorowa, która łączyła Szeląg (Fort Winiary) z osadą wojskową w Biedrusku[4].
Park uległ zniszczeniu podczas zdobywania Fortu Winiary w 1945 roku. Teren Szeląga włączono w administracyjne granice Poznania w 1925 roku. W latach 30. XX w. prof. Józef Gołąb prowadził tu badania otoczaków, tkwiących w glinie morenowej[5].
W latach 70. XX wieku istniała koncepcja powiązania Szeląga z Drogą Dębińską za pomocą tzw. Trasy Piastowskiej[6].
Szeląg do 1990 r. należał do dzielnicy administracyjnej Stare Miasto. Od 1992 r. należy do osiedla samorządowego Stare Winogrady[7].
Zabudowa
edytuj- Dom Weterana (1969–1972), proj. Zygmunt Skupniewicz, Witold Milewski i Lech Sternal
- Park Szelągowski
- biurowce Allianz przy ul. Szelągowskiej
Zobacz też
edytuj
Przypisy
edytuj- ↑ a b System Informacji Miejskiej - Mapa Jednostek Obszarowych. Zarząd Dróg Miejskich w Poznaniu. [dostęp 2018-02-05].
- ↑ Zygmunt Boras, Lech Trzeciakowski, W dawnym Poznaniu, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, 1971, s.11
- ↑ Teresa Ziółkowska, Niemiecki sport w Poznaniu do 1918 roku, w: Kronika Miasta Poznania, 1/2010, ss.29-30, ISSN 0137-3552
- ↑ Tadeusz Becela, Lata górne i chmurne, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, 1965, s.176
- ↑ Edward Tomaszewski, Z badań geologicznych okolic Poznania, w: Sprawozdania Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, nr 1/1956, s.64
- ↑ Tadeusz Gałecki, Plany miasta bez tajemnic, w: Kronika Miasta Poznania, nr 2/1983, s.11, ISSN 0137-3552
- ↑ Uchwała Nr XLVI/239/92 Rady Miejskiej Poznania z dnia 7 stycznia 1992 r. w sprawie powołania Osiedla Stare Winogrady
Bibliografia
edytuj- Poznań - atlas aglomeracji 1:15.000, wyd. CartoMedia/Pietruska & Mierkiewicz, Poznań, 2008, ISBN 978-83-7445-018-8
- Włodzimierz Łęcki, Piotr Maluśkiewicz, Poznań od A do Z, Poznań: KAW, 1986, s. 138, ISBN 83-03-01260-6, OCLC 835895412.
- Praca zbiorowa, Atlas architektury Poznania, Wydawnictwo Miejskie, Poznań, 2008, s.290 i 299, ISBN 978-83-7503-058-7
- Marcin Libicki, Poznań - przewodnik, Piotr Libicki (ilustr.), Poznań: Wydawnictwo Gazeta Handlowa, 1997, s. 69, ISBN 83-902028-4-0, OCLC 69302402.