Seweryn Pollak

Seweryn Pollak (ur. 10 stycznia 1907 w Warszawie, zm. 23 grudnia 1987 w Sopocie) – polski filolog polski, poeta, eseista i tłumacz, laureat Nagrody Polskiego PEN Clubu (1966) za przekłady poezji rosyjskiej na język polski.

Seweryn Pollak

Seweryn Pollak (ok. 1950–1954)
Data i miejsce urodzenia	10 stycznia 1907 Warszawa
Data i miejsce śmierci	23 grudnia 1987 Sopot
Narodowość	polsko-żydowska
Alma Mater	Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego
Dziedzina sztuki	literatura
Odznaczenia
Nagrody
1966 Nagroda Polskiego PEN Clubu za przekład z literatury obcej na język polski

Grób Seweryna Pollaka na cmentarzu Powązkowskim (2012)

Życiorys

Urodził się w rodzinie Grzegorza (zm. 1943), artysty malarza, i Marii z Sobolów. Uczęszczał do Państwowego Gimnazjum im. Władysława IV w Warszawie. W 1934 złożył egzaminy dyplomowe na polonistyce Uniwersytetu Warszawskiego. W latach gimnazjalnych i akademickich działał w Związku Polskiej Młodzieży Socjalistycznej, a następnie w Organizacji Młodzieży Socjalistycznej „Życie”. Wiersze pisał od 1930, debiutując w 1936 tomem przekładów Z nowej poezji rosyjskiej. W tym samym roku objął kierownictwo działu kulturalnego w redakcji „Dziennika Popularnego”.

Podczas okupacji niemieckiej uczestniczył w podziemnym życiu kulturalnym Warszawy. Publikował pod pseudonimem „Andrzej Poleski”. Wiersze drukował na łamach „Poradnika Oświatowego”. Walczył w powstaniu warszawskim na Mokotowie (tym wydarzeniom poświęcił wiersz Mokotów publikowany w prasie powstańczej 24 września 1944). Jako tłumacz specjalizował się w literaturze rosyjskiej (Puszkin, Majakowski, Gorki, Babel, M. Sałtykow-Szczedrin).

Po wojnie zamieszkał w Łodzi. Początkowo pracował w dziale kulturalnym „Głosu Robotniczego”. Później został kierownikiem działu przekładów w Wydawnictwie „Czytelnik” i członkiem zespołu redakcyjnego tygodnika „Kuźnica”. W latach 1950–1952 wchodził w skład zespołu redakcyjnego „Kultury”, w 1957 objął stanowisko redaktora naczelnego czasopisma „Opinie”.

W 1955 roku otrzymał wyróżnienie Podkomitetu Literatury i Sztuki Nagrody Państwowej za przekłady z poezji rosyjskiej klasycznej i współczesnej. Za całokształt twórczości przekładowej wyróżniono go Nagrodą Państwową III stopnia.

W styczniu 1976 roku podpisał list protestacyjny do Komisji Nadzwyczajnej Sejmu PRL przeciwko zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. W 1978 był jednym z członków założycieli Towarzystwa Kursów Naukowych i należał do jego rady programowej.

Dwukrotnie żonaty. Jego pierwszą żoną była poetka Wanda Grodzieńska, a córką Joanna Pollakówna. Drugą żoną została pisarka Eugenia Siemaszkiewicz.

Zmarł w Sopocie, pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 96-6-13).

Poezja

• Godzina życia (1946)
• Oka sieci (1960)
• Przenikanie (1965)
• Próba oddalenia (2008)

Krytyka literacka

• Wyprawy za trzy morza (1962)
• Srebrny wiek i później (1971)
• Niepokoje poetów (1972)

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1974)
• Złoty Krzyż Zasługi (22 lipca 1952)
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)

Literatura

• Leszek Engelking, Seweryn Pollak 1907–1987, „Literatura na Świecie” 1988, nr 3, s. 359–361.
• Adam Pomorski, Sewerynie Pollaku (1906–1988) w dziesiątą rocznicę śmierci, „Zeszyty Literackie” 1998, nr 64, s.140–148.
• Zbigniew Dmitroca, O Sewerynie Pollaku i jego kręgu, „Kresy” 2008, nr 1–2, s. 182–186.
• Monika Bednarczyk, Antropologiczne ścieżki Seweryna Pollaka, „Teologia Młodych” 2012, nr 1, s. 85–95.
• Agata Szulc-Woźniak, Wydobywając (żydowskość) Seweryna Pollaka, „Narracje o Zagładzie” 2019, nr 5, s. 199–217.