Powiat rzepiński
Powiat rzepiński – dawny powiat ze stolicą w Rzepinie i Słubicach, istniejący w latach 1945–1958 (de facto do 1975, po przekształceniu w powiat słubicki) na terenie obecnego powiatu słubickiego i częściowo sulęcińskiego (województwo lubuskie).
| powiat | |||||
| 1945–1958 | |||||
.jpg)
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Data powstania |
1945 | ||||
| Data likwidacji |
1 stycznia 1959[1] | ||||
| Siedziba | |||||
| Powierzchnia |
1035 km² | ||||
| Populacja (1956) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość |
27 os./km² | ||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||
| |||||
Historia
edytujPrzed II wojną światową ziemia rzepińska podlegała pod administrację powiatu zachodniotorzymskiego (Weststernberg) z siedzibą (od 1904) w Rzepinie, a wcześniej w Ośnie Lubuskim. Po zakończeniu wojny, na mocy porozumień pomiędzy zwycięskimi mocarstwami, powiat zachodniotorzymski, miasto Słubice (do 1945 Dammvorstadt, prawobrzeżna część Frankfurtu nad Odrą, miasta na prawach powiatu) oraz niewielki prawobrzeżny skrawek powiatu lubuskiego (Lebus) z Nowym Lubuszem i Pławidłem[2] zostały przyłączone do Polski jako część tzw. Ziem Odzyskanych.
Zarządzeniem z 22 maja 1945 obszary te połączono w jeden powiat – rzepiński – i przyłączono do województwa poznańskiego. Jednostka figurowała początkowo jako powiat rypiński, od obocznej nazwy Rzepina – Rypin. Jako efekt sporu władz powiat zmieniał kilkakrotnie siedzibę, jednak na skutek zniszczeń Rzepina siedzibą zostały większe, mniej zniszczone i bardziej prestiżowe Słubice.
Powiat liczył początkowo trzy samodzielne miasta: Rzepin, Ośno i Górzyca. W 1945 roku prawa miejskie otrzymała także wysoce zurbanizowana Cybinka oraz jako miasto usamodzielniły się Słubice (do 1945 były częścią Frankfurtu nad Odrą, który prawa miejskie otrzymał już w 1253). W 1946 roku w powiecie było zatem pięć miast, lecz w 1947 roku utraciła je mała Górzyca[3].
W związku z reformą administracyjną w 1950 roku, powiat rzepiński wszedł w skład nowego województwa zielonogórskiego z dniem 6 lipca 1950 roku. Według podziału administracyjnego z 1 lipca 1952 r. powiat rzepiński składał się z 4 miast, 8 gmin i 65 gromad (wsi):
- miasta: Cybinka, Ośno Lubuskie, Rzepin i Słubice
- gminy: Boczów (10 gromad), Cybinka (10), Gądków Wielki (6), Górzyca (8), Kowalów (8), Ośno (9), Rzepin (6) i Słubice (8).
25 września 1956 do Słubic przeniesiono również Sąd Powiatowy w Rzepinie. Powiat rzepiński istniał do końca 1958 r. Na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z 15 grudnia 1958 powiat rzepiński przemianowano na powiat słubicki z dniem 1 stycznia 1959. Powiat słubicki funkcjonował aż do kolejnej reformy administracyjnej w 1975 r.
Współczesny powiat słubicki (o bardzo podobnych granicach do ówczesnego powiatu rzepińskiego) reaktywowano z dniem 1 stycznia 1999.
Przypisy
edytuj- ↑ Dz.U. z 1958 r. nr 76, poz. 393
- ↑ Fragment ten stał się zeksklawizowaną częścią gminy Słubice
- ↑ Rocznik Statystyczny (stan na 1 kwietnia 1947) wylicza Górzycę jako jedno ze 131 miast woj. poznańskiego (także mapa Polski WIG z 1945 podaje Górzycę jako miasto). Liczba miast woj. poznańskiego spada do 129 w 1948 (Rocznik Statystyczny), co jest przesłanką o zniesieniu statusu miejskiego Brójców i Górzycy (brak odpowiedniego Dziennika Ustaw)
Bibliografia
edytuj- Rocznik Lubuski, Tom 31, część 2 – Pogranicze Lubusko-Brandenburskie po II wojnie światowej, Cz. Osękowski & R. Skobelski, Zielona Góra, 2005.
- Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., Polska Rzeczpospolita Ludowa, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 1952.
- Marian Eckert/ Tadeusz Umiński: Ziemia słubicko-rzepińska, Lubuskie Towarzystwo Kultury, Zielona Góra 1965.
- Serwis powiatu słubickiego
- Serwis miasta Rzepina
- Serwis miasta Ośna Lubuskiego