Piotr Biron
Piotr Biron (niem. Peter von Biron, ur. 15 lutego 1724 w Mitawie, zm. 13 stycznia 1800 w Jeleniowie) – hrabia Świętego Cesarstwa Rzymskiego, książę Kurlandii i Semigalii w latach 1769–1795, książę Żagania w latach 1786–1800.
| |
| |
| książę Kurlandii i Semigalii | |
| Okres |
od 1769 |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data urodzenia |
15 lutego 1724 |
| Data śmierci |
13 stycznia 1800 |
| Ojciec | |
| Matka |
Benigna Gottlieba von Trotha |
| Żona |
Karolina Waldeck-Pyrmont |
| Dzieci |
Wilhelmina Żagańska |
Młodość
edytujBył synem Ernesta Jana Birona i Benigny Gottlieby von Trotha oraz starszym bratem Karola Ernesta Birona. Młodość spędził w Sankt Petersburgu, gdzie jego ojciec był głównym doradcą i faworytem cesarzowej Anny Iwanowny. W 1735 roku typowany był na męża jej siostrzenicy Anny Leopoldowny. Plany dynastyczne przekreśliła jednak intryga dworska ministra Artemija Wołynskiego wymierzona przeciwko Ernestowi Bironowi.
W 1740 roku po spisku dworskim Anny Leopoldowny, Piotr Biron został zesłany wraz z rodzicami na Syberię. Na zesłaniu przebywał do czasów objęcia rządów przez Piotra III. W 1762 roku został zrehabilitowany i mianowany generałem jazdy rosyjskiej.
Książę Kurlandii i Semigalii
edytujPo powrocie Ernesta Jana Birona na tron Księstwa Kurlandii i Semigalii w 1763 roku, Piotr Biron został wyznaczony jego następcą i objął regencję w księstwie. W 1764 roku złożył hołd lenny Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu.
Formalnie władzę przejął w 1769 roku po abdykacji ojca. Zaczął gromadzić dobra ziemskie. Oprócz odziedziczonego Sycowa stał się także właścicielem wielu posiadłości na Śląsku i w Czechach m.in. Żagania (od 1786) i Náchodu (od 1792). Był mecenasem sztuki. Kolekcjonował obrazy, utrzymywał dworską kapelę i teatr.
W okresie rozbiorów Rzeczypospolitej zachowywał neutralność wobec wydarzeń, był posłuszny poleceniom i woli cesarzowej Katarzyny II. W 1791 roku stał się formalnie suwerennym władcą, jednak faktycznie znalazł się pod ścisłą zależnością Imperium Rosyjskiego. 30 maja 1794 roku wydał patent potępiający insurekcję kościuszkowską. W 1795 roku po III rozbiorze podjął decyzję o przekazaniu Kurlandii i Semigalii Rosji. W zamian za abdykację otrzymał wysoką dożywotnią rentę państwową w wysokości 60 000 talarów oraz rekompensatę finansową za utracone posiadłości w wysokości 2 000 000 talarów.
Książę Żagania
edytujPo zrzeczeniu się tronu ostatnie lata życia spędził w swoich dobrach na Śląsku i w Czechach. Rezydował głównie w Żaganiu, który uczynił wspaniałą rezydencją dorównującą dworom innych niemieckich książąt.
Piotr Biron pochowany został w krypcie pod wieżą Kościoła Łaski w Żaganiu.
Życie prywatne
edytujBył trzykrotnie żonaty. Z trzeciego małżeństwa z Dorotą von Medem miał sześcioro dzieci. Pierworodny syn Piotr zmarł w wieku 3 lat, a czwarta córka Karolina w wieku 2 lat. Dorosłego życia dożyły cztery córki:
- Wilhelmina – żona księcia Juliusza Armanda de Rohan-Guéméné, a później księcia Wasylego Trubeckiego i hrabiego Karola von Schulenburg-Vitzenburga
- Paulina – żona księcia Fryderyka Hermana von Hohenzollern-Hechingen
- Joanna – żona księcia Acarenza, Franciszka Pignatelliego de Bellmonte
- Dorota – żona księcia Dino, Aleksandra Edmunda de Talleyrand-Périgord
Zobacz też
edytujBibliografia
edytuj- Andrzej Andrusiewicz, Carowie i cesarze Rosji. Szkice biograficzne, Warszawa: Fakty, 2001, ISBN 83-7311-126-3, OCLC 830302126.
- Marek Arpad Kowalski, Kolonie Rzeczypospolitej, Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 2005, ISBN 83-11-10285-6, OCLC 69278111.
- Katarzyna Adamek. Piotr Biron, Żagańskie Portrety. „Goniec Żagański”. Żagań. maj 1999 r.
Linki zewnętrzne
edytuj- Historia domu Biron. gross-wartenberg-sycow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-08)].