Order Domowy Nassauski Lwa Złotego
Order Domowy Nassauski Lwa Złotego[1][2] (niderl. Huisorde van de Gouden Leeuw van Nassau, fr. Ordre du Lion d'Or de la Maison de Nassau) – wspólne odznaczenie dwóch gałęzi dynastii Nassau, panujących w Królestwie Niderlandów i Wielkim Księstwie Luksemburga, nadawane od 1858 i pozostające do wyłącznej dyspozycji monarchy[3].
 Awers orderu i gwiazdy | |
 Awers Krzyża Komandorskiego (wersja przed 1902) | |
 Baretka | |
| Ustanowiono |
29 stycznia 1858 |
|---|---|
| Powyżej |
w hol. Order Oranje-Nassau |
| Poniżej |
w hol. Order Domowy Orański |
| Powiązane |
heski Order Lwa Złotego |
Historia
edytujOdznaczenie zostało ustanowione 29 stycznia 1858 przez króla Niderlandów (w unii personalnej także wielkiego księcia Luksemburga) Wilhelma III Orańskiego-Nassau oraz jego krewnego Adolfa Nassau-Weilburg, następcy tronu w Luksemburgu, wówczas jeszcze panującego księcia w niemieckim księstwie Nassau[4], anektowanym w 1866 przez Prusy.
Posiadało od początku bardzo ekskluzywny charakter i tylko jedną klasę kawalera i nadawane być mogło tylko członkom rodów panujących, dygnitarzom z tytułem „ekscelencji” na stanowisku co najmniej ambasadora, premiera, generała dywizji lub arcybiskupa oraz wysokim dostojnikom dworskim[3].
13 marca 1873 król Wilhelm III, pragnąc nadać orderowi charakter ogólnego odznaczenia za zasługi, rozszerzył go o trzy nowe klasy (piątą klasę dodał 29 marca 1882) według znanego schematu Legii Honorowej, dodając stopnie Wielkiego Oficera, Komandora, Oficera i Kawalera[4], na co książę Adolf się nie zgodził, pozostając przy I klasie nadawanej przez siebie jako prywatny order domowy. W 1892, dwa lata po objęciu tronu Luksemburga, Adolf odwołał reformy Wilhelma III i przywrócił order do pierwotnej formy ekskluzywnego jednoklasowego odznaczenia.
W wyniku umowy z 1905 między wielkim księciem Adolfem Luksemburskim a królową Wilhelminą Holenderską[5] odznaczenie zostało odnowione 20 maja 1906[3] i odtąd ma podwójny charakter – w Holandii jest orderem domowym, nadawanym przez monarchę według własnego uznania za szczególne zasługi wobec dynastii (ósmym w kolejności odznaczeń państwowych[6]), a w Luksemburgu najwyższym orderem państwowym[5]. Wielkim mistrzem są wspólnie monarchowie obu krajów. Książęta, bracia i synowie obu tych głów państw są od urodzenia kawalerami orderu, a od 1984 holenderskie księżniczki są odznaczane w momencie uzyskania pełnoletniości[7].
Insygnia
edytujInsygnia orderu to oznaka na wielkiej wstędze orderowej i gwiazda orderowa. Oznaką jest emaliowany obustronnie na biało krzyż maltański ze złotym obramowaniem. W medalionie awersu znajduje się herb dynastii Nassau, złoty lew w niebieskim polu, a w medalionie rewersu dewiza domu Nassau i orderu "Je maintiendrai" (Zachowam). Między ramionami krzyża znajdują się złote stylizowane monogramy „N” (od Nassau).
Order noszony jest na żółtej wstędze z obustronnymi niebieskimi bordiurami, z prawego ramienia na lewy bok.
Gwiazda orderu jest srebrna, ośmiopromienna i nosi na sobie medalion awersu oznaki, otoczony napisem Je maintiendrai.
Odznaczeni
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Stanisław Łoza, Stanisław Bieńkowski: Ordery i odznaczenia krajowe i zagraniczne. Co wiedziec o nich należy. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1928, s. 54.
- ↑ Wiesław Bończa-Tomaszewski: Kodeks orderowy. Przepisy obowiązujące posiadaczy orderów, odznaczeń, medali i odznak. Warszawa-Kraków: 1939, s. 486
- ↑ a b c Paul Hieronymussen: Orders and Decorations of Europe in Colour, Nowy Jork: MacMillan, 1967. s. 155 i 156
- ↑ a b Maximilian Gritzner: Handbuch der Ritter- und Verdienstorden aller Kulturstaaten der Welt. Lipsk: 1893, s. 215–217
- ↑ a b Honorary distinctions of the Grand Duchy of Luxembourg. Luksemburg: Service information et presse du gouvernement, 2007. ISBN 978-2-87999-162-7.
- ↑ Besluit draagvolgorde onderscheidingen. officielebekendmakingen.nl, 2013-07-25. [dostęp 2015-11-26]. (niderl.).
- ↑ Huisorden. [w:] Onderscheidingen [on-line]. koninklijkhuis.nl. [dostęp 2015-11-26]. (niderl.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Luxembourg Orders and Honours. unofficialroyalty.com