Montmorylonit
Montmorylonit, montmorillonit – szeroko rozpowszechniony minerał z gromady krzemianów, zaliczany do minerałów ilastych (grupa smektytów). Nazwa pochodzi od miejscowości Montmorillon we Francji.
| |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Inne nazwy |
montmorillonit |
|---|---|
| Skład chemiczny |
uwodniony krzemian glinu, magnezu i sodu (Al2O3·SiO2·nH2O) |
| Twardość w skali Mohsa |
1,5 |
| Przełam |
nierówny |
| Łupliwość |
doskonała, jednokierunkowa |
| Pokrój kryształu |
łuseczkowy, płytkowy, kulisty |
| Układ krystalograficzny |
jednoskośny |
| Gęstość minerału |
1,9–2,7 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
biały, zielonkawy, żółtawy, brunatny, niekiedy różowy lub niebieskawy |
| Rysa |
biała lub szara |
| Połysk |
matowy w stanie suchym |
| Współczynnik załamania |
nα = 1,48–1,61 |
| Inne |
(-) |
Właściwości
edytujTworzy bardzo drobne, łuskowate kryształy o średnicy nie przekraczającej 1 mikrometra. Występuje w skupieniach zbitych, woskowych lub ziemistych i proszkowych. Niekiedy tworzy drobnoziarniste agregaty, przyjmujące formy „robakowate” lub sferolityczne.
Typ pakietu który tworzy to 2:1 (dwie warstwy tetraedryczne i jedna oktaedryczna).
Dobrze pochłania wodę (ośmiokrotna objętość), odbarwia się.
Występowanie
edytujWystępuje w grupach minerałów ilastych. Powstaje wskutek wietrzenia różnych skał krystalicznych. Stanowi podstawowy składnik bentonitu. Bywa spotykany w osadach morskich i jeziornych, zwykle w towarzystwie illitu, kaolinitu, haloizytu, kwarcu, kalcytu.
Na świecie: Stany Zjednoczone (Nowy Meksyk, Arizona, Kolorado, Kalifornia, Alabama), Rosja i Gruzja (Kaukaz), Węgry, Rumunia, Niemcy, Francja, Czechy.
W Polsce: w okolicach Tarnobrzega, na Kujawach, na Dolnym Śląsku.
Zastosowanie
edytujStanowi ważny surowiec przemysłu ceramicznego, gumowego, papierniczego, farmaceutycznego, chemicznego, metalurgicznego i spożywczego. Jest składnikiem nawozów mineralnych oraz płuczki wiertniczej. Montmorylonitu używa się także przy rekultywacji terenów skażonych metalami ciężkimi.
Bibliografia
edytuj- Praca zbiorowa pod redakcją A. Maneckiego i M. Muszyńskiego: Przewodnik do petrografii. Kraków: AGH Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne, 2008, s. 160.
- A. Bolewski, A. Manecki: Mineralogia szczegółowa. Warszawa: PAE, 1993. ISBN 83-85636-03-X.
- R. Ďuďa, L. Rejl: Wielka encyklopedia minerałów. Warszawa: Elipsa 2, 1994. ISBN 83-86013-00-1.
- R. Hochleitner: Minerały i kryształy.
- W. Heflik, L. Natkaniec-Nowak: Minerały Polski.
- J. Bauer: Przewodnik. Skały i minerały.