Wikipedia

Amerykańskie monety obiegowe

monety obiegowe Stanów Zjednoczonych Ameryki
(Przekierowano z Monety amerykańskie)

Amerykańskie monety obiegowe – monety obiegowe wybijane przez U.S. Mint i emitowane przez Departament Skarbu od 1792 roku, kiedy na mocy Coinage Act of 1792(inne języki) ustanowiono pierwsze nominały monet oraz metale, z których miały zostać wykonane.

Nominały obiegowych monet amerykańskich to: ½ centa; 1 cent; 2 centy; 3 centy (trime); 5 centów (half dime, nickel); 10 centów (dime); 25 centów (quarter); 50 centów (half dollar); 1 dolar; 2½ dolara (Quarter Eagle); 3 dolary; 5 dolarów (Half Eagle); 10 dolarów (Eagle); 20 dolarów (Double Eagle).

Obecnie (2022) w obiegu występują następujące nominały: 1 cent, 5, 10, 25, 50 centów, 1 dolar.

½ centa

edytuj

Wprowadzenie monet półcentowych na mocy Coinage Act of 1792 było podyktowane potrzebą wydawania reszty z płatności dokonywanych przy użyciu będących wówczas w obiegu w Stanach Zjednoczonych hiszpańskich reali, których kurs ustalono na 12,5 centa[1].

Lista wszystkich monet o nominale ½ centa[2]:

Typy Lata emisji Wizerunek Charakterystyka
awers rewers waga (g) średnica (mm) krawędź stop
Liberty Cap 1793–1797     6,74 ~ 23,5 gładka miedź
1794–1797    
Draped Bust 1800–1808     5,44 23,5 gładka miedź
Classic Head 1809–1836     5,44 23,5 gładka miedź
Braided Hair 1840–1857     5,44 23 gładka miedź

1 cent

edytuj

Monety o nominale jednego centa zaczęto wybijać i emitować już w 1793 roku. Ówczesne prawo stanowiło, że waga centa powinna być dwukrotnością wagi monety o nominale ½ centa. Jednocentówki zwane large cents były emitowane co roku do 1857 roku, prócz roku 1815, kiedy braki miedzi na rynku uniemożliwiły emisję tej monety[3]. W latach 50. XIX wieku koszty produkcji i dystrybucji monet miedzianych zaczęły rosnąć. Ponadto monety te cieszyły się popularnością wyłącznie w dużych ośrodkach miejskich. W 1857 roku wraz ze zniesieniem monety o nominale ½ centa wprowadzono tzw. małego centa, którego waga miała wynosić od teraz 72 grany (4,66 g), a stop miał składać się w 88% z miedzi i 12% z niklu. Nowe prawo pozwoliło także amerykańskiej mennicy i Departamentowi Skarbu wykupować stare monety centowe i półcentowe, a także monety hiszpańskie za nowe centy[4][5].

W trakcie wojny secesyjnej monety srebrne i złote zniknęły z obiegu. Również miedzioniklowe monety stanowiły rzadkość. W 1864 roku amerykański rząd ogłosił emisję centów wykonanych z brązu[6].

W 1943 roku, w związku z niedoborem miedzi na rynku spowodowanym wojną, Departament Skarbu rozpoczął emisję monet wykonanych ze stali pokrytych cynkiem. W 1944 roku powrócono do bicia monet z brązu aż do 1958 roku[7]. W latach 1959–1982 powrócono do stopu miedzi przy wybijaniu jednocentówek[8]. Od 1982 roku monety jednocentowe wybijane są na krążkach z cynku pokrytych miedzią[9].

Miedziane

edytuj

Lista wszystkich miedzianych monet o nominale 1 centa[10]:

Typy Lata emisji Wizerunek Charakterystyka
awers rewers waga (g) średnica (mm) krawędź stop
Flowing Hair 1793     13,48 26–27 z motywem winorośli i ząbkowana miedź
1793     26–28 z motywem winorośli i ząbkowana
lub z napisem
„ONE HUNDRED FOR A DOLLAR”
Liberty Cap 1793–1796     13,48 ~ 29 ząbkowana
lub z napisem
„ONE HUNDRED FOR A DOLLAR” i liściem 		miedź
Draped Bust 1796–1807     10,89 ~ 29 płaska miedź
Classic Head 1808–1814     10,89 ~ 29 płaska miedź
Coronet Head[a] 1816–1857     10,89 28–29 płaska miedź

Miedzioniklowe

edytuj

Lista wszystkich miedzioniklowych monet o nominale 1 centa[11]:

Typy Lata emisji Wizerunek Charakterystyka
awers rewers waga (g) średnica (mm) krawędź stop
Flying Eagle 1856–1858     4,67 19 płaska 88% miedź, 12% nikiel
Indian Head 1859     4,67 19 płaska 88% miedź, 12% nikiel
1860–1864    

Brązowe

edytuj

Lista wszystkich monet o nominale 1 centa wybitych w brązie[12]:

Typy Lata emisji Wizerunek Charakterystyka
awers rewers waga (g) średnica (mm) krawędź stop
Indian Head 1864–1909     3,11 19 płaska 95% miedź, 5% cyna i cynk
Lincoln 1909-1942
1944-1982 		    3,11 19 płaska 95% miedź, 5% cyna i cynk
95% miedź, 5% cynk
(1944–1946)

Stal pokryta cynkiem

edytuj

Lista wszystkich monet o nominale 1 centa wybitych w stali pokrytej cynkiem[7]:

Typy Lata emisji Wizerunek Charakterystyka
awers rewers waga (g) średnica (mm) krawędź stop
Lincoln 1943     2,7 19 płaska stal pokryta cynkiem

Cynk pokryty miedzią

edytuj

Lista wszystkich monet o nominale 1 centa wybitych w cynku pokrytym miedzią[13][14]:

Typy Lata emisji Wizerunek Charakterystyka
awers rewers waga (g) średnica (mm) krawędź stop
Lincoln 1982–2008  
 
 2,5 19 płaska cynk pokryty miedzią
2009[b] cztery najważniejsze wydarzenia z życia Lincolna
od 2010
 

2 centy

edytuj

Wprowadzenie dwucentówek na mocy Coinage Act of 1864(inne języki) miało na celu przeciwdziałanie niedoborowi gotówki w obiegu, który pojawił się wskutek tezauryzacji pieniądza podczas wojny secesyjnej[15].

Lista wszystkich monet o nominale 2 centów[16]:

Typy Lata emisji Wizerunek Charakterystyka
awers rewers waga (g) średnica (mm) krawędź stop
Shield Two Cents 1864–1873     6,22 23 gładka 95% miedź, 5% cyna i cynk

3 centy

edytuj

Srebrne

edytuj

Kalifornijska gorączka złota doprowadziła do pojawienia się na rynku dużych ilości złota. Doprowadziło to do obniżenia wartości tego kruszcu w stosunku do srebra, które okazało się znaczniej bardziej wartościowe jako kruszec niż jako monety. W związku z tym wiele monet było ściąganych z obiegu i przetapianych. Politycy nie chcieli wprowadzać na rynek pieniądza fiducjarnego. Dlatego postanowiono wprowadzić do obiegu monetę, która zawierałaby wystarczającą ilość srebra, aby uznać ją za kruszcową, natomiast domieszka miedzi miała zniechęcić do przetopu. W ten sposób Kongres wprowadził w 1851 roku srebrną trzycentówkę[17].

Lista wszystkich monet o nominale 3 centów wybitych w srebrze[18]:

Typy Lata emisji Wizerunek Charakterystyka
awers rewers waga (g) średnica (mm) krawędź stop
Silver Three Cents/Trime 1851–1853     0,8
(1851–1853) 		14 gładka 75% srebro, 25% miedź
(1851–1853)
1854–1858     0,75
(1853–1873) 		90% srebro, 10% miedź
(1853–1873)
1859–1873  

Miedzioniklowe

edytuj

W związku z gromadzeniem monet z metali szlachetnych przez ludność w okresie wojny secesyjnej i koniecznością wymiany bonów zdawkowych (ang. fractional currency), wprowadzono miedzioniklowe trzycentówki. Początkowo były one bite równocześnie ze srebrnymi monetami o tym nominale. Jednakże z czasem monety srebrne zaczęły ponownie pojawiać się w obiegu, liczba wymienianych bonów zdawkowych malała, a w 1883 roku stawka podstawowej opłaty pocztowej została obniżona do 2 centów. Czynniki te, wraz z dużymi zapasami monet jedno- i pięciocentowych doprowadziły do zakończenia bicia monet o tym nominale[19]. Miedzioniklowe trzycentówki popularnie zwane są niklowymi jedynie ze względu na swój kolor[20].

Lista wszystkich monet o nominale 3 centów wybitych w miedzioniklu[21]:

Typy Lata emisji Wizerunek Charakterystyka
awers rewers waga (g) średnica (mm) krawędź stop
Nickel Three Cents 1865–1889     1,94 17,9 gładka 75% miedź, 25% nikiel

5 centów

edytuj

Pomimo że monety 5-centowe zostały ustanowione na mocy Coinage Act of 1792, to ich bicie i emisję rozpoczęto w 1795 roku (niektóre z monet wówczas wybitych miały wsteczną datę 1794[22]). Do 1837 roku monety o tym nominale ważyły 20,8 granów (1,347 g) i były wybijane na krążkach ze srebra próby 892. W 1837 roku zmieniono wagę monet na 20⅝ grana (1,336 g), a próbę srebra zwiększono do 900. W 1853 roku wagę monety zmniejszono do 19,2 granów (1,24 g)[23]. W trakcie wojny secesyjnej monety srebrne i złote były gromadzone przez Amerykanów w ramach zabezpieczenia. Władze federalne zmuszone były do uzupełnienia braków monety na rynku poprzez emisję miedzioniklowych (zwanych niklowymi ze względu na kolor) monet zastępczych. Skłoniło to dyrektora U.S. Mint Jamesa Pollocka do zmiany metalu, z którego wybijano monety. Pięciocentówka Shield była pierwszą wybitą w miedzioniklu[24].

Monety pięciocentowe z 1883 roku, które nie miały nominału na rewersie, tzw. racketeer nickels (pięciocentówki oszustów), miały być pokrywane złotem. Ze względu na podobny projekt awersu i rozmiar miano je rzekomo wypuszczać do obiegu jako pięciodolarówki. Historia ta nie została jednak potwierdzona[25].

W trakcie wojny nikiel był szeroko wykorzystywany w przemyśle zbrojeniowym. W 1942 roku Kongres zakazał używania tego metalu w mennictwie. W zamian za to postanowiono użyć stopu srebra, miedzi i manganu. Uważano, że zaraz po wojnie zostaną wycofane z obiegu. Moneta ta jednak cieszyła się dużą popularnością, a w latach 60. XX wieku zaczęły znikać z obiegu ze względu na rosnące ceny srebra[26].

Srebrne

edytuj

Lista wszystkich srebrnych monet o nominale 5 centów[27]:

Typy Lata emisji Wizerunek Charakterystyka
awers rewers waga (g) średnica (mm) krawędź stop
Flowing Hair 1794–1795     1,35 ~ 16,5 ząbkowana 89,24% srebro, 10,76% miedź
Draped Bust 1796–1797     1,35 ~ 16,5 ząbkowana 89,24% srebro, 10,76% miedź
1800–1805  
Capped Bust 1829–1837     1,35 ~ 15,5 ząbkowana 89,24% srebro, 10,76% miedź
(do 1837)
90% srebro, 10% miedź
(w 1837)
Seated Liberty 1837–1838     1,34 15,5 ząbkowana 90% srebro, 10% miedź
1838–1853
1856–1859 		   
1853–1855     1,24
1860–1873    

Miedzioniklowe

edytuj

Lista wszystkich miedzioniklowych monet o nominale 5 centów[28]:

Typy Lata emisji Wizerunek Charakterystyka
awers rewers waga (g) średnica (mm) krawędź stop
Shield 1866–1867     5 20,5 płaska 75% miedź, 25% nikiel
1867–1883  
Liberty Head 1883     5 21,2 płaska 75% miedź, 25% nikiel
1883–1913  
Buffalo 1913     5 21,2 płaska 75% miedź, 25% nikiel
1913–1938  
Jefferson 1938–1942
1946–2003 		    5 21,2 płaska 75% miedź, 25% nikiel
2004–2005[c] Awers niezmieniony,
4 różne rewersy związane z wyprawą Lewisa i Clarka[d]
od 2006 Zmieniony awers monety, pozostawiony rewers Monticello[e]

Stop srebra, miedzi i manganu

edytuj

Moneta o nominale 5 centów wybitych w stopie srebra, miedzi i manganu[29]:

Typy Lata emisji Wizerunek Charakterystyka
awers rewers waga (g) średnica (mm) krawędź stop
Jefferson 1942–1945     5 21,2 płaska 56% miedź, 35% srebro, 9% mangan

10 centów

edytuj
Osobny artykuł: Dime.

Moneta dziesięciocentowa stanowiła istotną część systemu monetarnego Stanów Zjednoczonych. Spośród wszystkich nominałów wprowadzonych na mocy Coinage Act of 1792, nominał ten został najpóźniej wyemitowany, ponieważ dopiero w 1796 roku. Monety dziesięciocentowe były wybijane w srebrze aż do 1965 roku[30][31]. Wtedy też rozpoczęto emisję monet miedzioniklowych ze względu na wycofanie srebra z mennictwa obiegowego przez Kongres w 1964 roku[31][32].

Srebrne

edytuj

Lista wszystkich monet o nominale 10 centów wybitych w srebrze[33]:

Typy Lata emisji Wizerunek Charakterystyka
awers rewers waga (g) średnica (mm) krawędź stop
Draped Bust 1796–1797     2,7 ~ 19 ząbkowana 89,24% srebro, 10,76 miedź
1798–1807  
Capped Bust 1809–1837     2,7 18,8
(1809–1827)
18,5
(1828–1837) 		ząbkowana 89,24% srebro, 10,76 miedź
Seated Liberty 1837–1838     2,67 17,9 ząbkowana 90% srebro, 10% miedź
1838–1853    
1853–1855     2,49
1860–1873
1875–1891 		   
1873–1874   2,5
Barber 1892–1916     2,5 17,9 ząbkowana 90% srebro, 10% miedź
Mercury[f] 1916–1945     2,5 17,9 ząbkowana 90% srebro, 10% miedź
Roosevelt 1946–1965     2,5 17,9 ząbkowana 90% srebro, 10% miedź

Miedzioniklowe

edytuj

Lista wszystkich monet o nominale 10 centów wybitych w miedzioniklu[34]:

Typy Lata emisji Wizerunek Charakterystyka
awers rewers waga (g) średnica (mm) krawędź stop
Roosevelt od 1965     2,27 17,9 ząbkowana miedź pokryta miedzioniklem

20 centów

edytuj

Celem ochrony interesów właścicieli kopalni srebra, którzy skarżyli się na spadek popytu na wydobywany przez siebie kruszec w następstwie zakończenia emisji srebrnych trzycentówek, pięciocentówek oraz dolarów, podjęto decyzję o rozpoczęciu bicia monet dwudziestocentowych w srebrze. Była to decyzja o charakterze politycznym, która miała być odpowiedzią na niedobór drobnej monety, występujący wówczas głównie na zachodzie Stanów Zjednoczonych. Monety tego nominału nie cieszyły się popularnością wśród ludności ze względu na fakt, że łatwo było pomylić je z ćwierćdolarówkami, jako że miały podobną wielkość i stylistykę[35].

Lista wszystkich monet o nominale 20 centów[36]:

Typy Lata emisji Wizerunek Charakterystyka
awers rewers waga (g) średnica (mm) krawędź stop
Liberty Seated 1875–1878     5 22 gładka 90% srebro, 10 miedź

25 centów

edytuj

Mimo ustanowienia monet o nominale 25 centów (quarter dollar) w 1792 roku, pierwsza ćwierćdolarówka zostało wyemitowana w 1796 roku. W 1804 roku na rewersie wprowadzono nominał zapisany jako „25c”. Do 1837 roku jedna moneta o tym nominale miała wagę równą 104 granów (6,73 g). Od 1837 roku waga monety została zredukowana do 103⅛ grana (6,68 g). W 1873 roku zwiększono masę monety[37].

W 1964 roku Kongres wycofał srebro z obiegowego mennictwa w Stanach Zjednoczonych. Od tej pory ćwierćdolarówki wybijane są w miedzioniklu[32].

Srebrne

edytuj

Lista wszystkich srebrnych monet o nominale 25 centów[38]:

Typy Lata emisji Wizerunek Charakterystyka
awers rewers waga (g) średnica (mm) krawędź stop
Draped Bust 1796     6,74 ~ 27,5 ząbkowana 89,24% srebro, 10,76 miedź
1804–1807  
Capped Bust[g] 1815–1838     6,74 ~ 27 ząbkowana 89,24% srebro, 10,76 miedź
Seated Liberty 1838–1853
1856–1865 		    6,68 24,3 ząbkowana 90% srebro, 10 miedź
1853     6,22
1854–1855    
1866–1873
1875–1891 		   
1873–1874   6,25
Barber[h] 1892–1916     6,25 24,3 ząbkowana 90% srebro, 10 miedź
Standing Liberty 1916–1917     6,25 24,3 ząbkowana 90% srebro, 10 miedź
1917–1930    
Washington 1932–1964     6,25 24,3 ząbkowana 90% srebro, 10 miedź

Miedź pokryta miedzioniklem

edytuj

Lista wszystkich miedzioniklowych monet o nominale 25 centów[39]:

Typy Lata emisji Wizerunek Charakterystyka
awers rewers waga (g) średnica (mm) krawędź stop
Washington 1965–1974
1977–1998 		 
 
 5,67 24,3 ząbkowana miedź pokryta miedzioniklem
Bicentennial quarter 1976  
 
 5,67 24,3 ząbkowana miedź pokryta miedzioniklem
50 State Quarters 1999–2008   odniesienia do poszczególnych stanów 5,67 24,3 ząbkowana miedź pokryta miedzioniklem
District of Columbia and United States Territories Quarters 2009   6 różnych rewersów 5,67 24,3 ząbkowana miedź pokryta miedzioniklem
America the Beautiful Quarters od 2010   amerykańskie parki narodowe i miejsca związane z historią i dziedzictwem narodu 5,67 24,3 ząbkowana miedź pokryta miedzioniklem

50 centów

edytuj

Monety o nominale 50 centów ustanowiono na mocy Coinage Act of 1792. Pierwszą pięćdziesięciocentówkę wyemitowano w 1794 roku. Do 1837 roku monety te miały wagę 208 granów (13,47 g), a srebro próbę 892. W 1837 roku wagę zredukowano do 206¼ grana, a próbę srebra podniesiono do 900, którą utrzymano aż do 1965 roku. W 1853 roku ze względu na to, iż monety o nominale 50 centów były warte mniej niż kruszec, z którego je wybijano, to postanowiono zredukować wagę monet do 192 granów (12,44 g). W 1873 roku, na mocy Coinage Act of 1873, wstrzymano bicie monet jednodolarowych jako monety obiegowej na terenie Stanów Zjednoczonych, a także zniesiono bimetalizm. 50 centów stało się najwyższym nominałem, a masę zwiększono do 192,9 granów (12,49 g)[40][41]. W 1964 roku Kongres wycofał srebro z mennictwa obiegowego[32]. Jednak w przypadku monet o nominale 50 centów z wizerunkiem prezydenta Johna F. Kennedy’ego osiągnięto porozumienie i do 1970 roku wybijano monety o miedzianym wnętrzu otoczonym srebrem[42].

Srebrne

edytuj

Lista wszystkich srebrnych monet o nominale 50 centów[43]:

Typy Lata emisji Wizerunek Charakterystyka
awers rewers waga (g) średnica (mm) krawędź stop
Flowing Hair 1794–1795     13,47 32,5 z napisem
„FIFTY CENTS OR A HALF DOLLAR” 		89,24% srebro, 10,76% miedź
Draped Bust 1796–1797     13,47 32,5 z napisem
„FIFTY CENTS OR A HALF DOLLAR” 		89,24% srebro, 10,76% miedź
1801–1807  
Capped Bust 1807–1836     13,47 32,5 z napisem
„FIFTY CENTS OR A HALF DOLLAR”
(1807–1814)
dodano ★ pomiędzy DOLLAR i FIFTY
(1814–1831)
pionowe linie pomiędzy słowami
(1832–1836) 		89,24% srebro, 10,76% miedź
1836–1837 nominał „50 CENTS”[i] 13,36 30 ząbkowana 90% srebro, 10% miedź
1838–1839 nominał „HALF DOL.”[j]
Seated Liberty 1839–1853     13,36 30,6 ząbkowana 90% srebro, 10% miedź
1853 Strzałki przy dacie[k] Promienie wokół orła[l] 12,44
1854–1855 Bez strzałek przy dacie Bez promieni wokół orła
1856–1866    
1866–1874
1875–1891 		   
1873–1874     12,49
Barber[m] 1892–1915     12,49 30,6 ząbkowana 90% srebro, 10% miedź
Walking Liberty 1916–1947     12,49 30,6 ząbkowana 90% srebro, 10% miedź
Franklin 1948–1963     12,49 30,6 ząbkowana 90% srebro, 10% miedź
Kennedy 1964     12,49 30,6 ząbkowana 90% srebro, 10% miedź
1965–1970 11,50 80% srebro, 20% miedź
(zewnętrzna powłoka)
20,9% srebro, 79,1% miedź
(wnętrze monety)

Miedzioniklowe

edytuj

Lista wszystkich miedzioniklowych monet o nominale 50 centów[44]:

Typy Lata emisji Wizerunek Charakterystyka
awers rewers waga (g) średnica (mm) krawędź stop
Kennedy od 1971     11,34 30,6 ząbkowana miedź pokryta miedzioniklem
1975–1976  

1 dolar

edytuj

Złote dolary

edytuj

Bicie złotych dolarów ustanowiono na mocy Coinage Act of 1792. Od 1935 roku do 31 grudnia 1974 roku posiadanie złota przez obywateli amerykańskich było zabronione[45].

Lista wszystkich złotych dolarów[46]:

Typy Lata emisji Wizerunek Charakterystyka
waga (g) średnica (mm) krawędź stop
Dolar Liberty Head 1849–1854   1,672 13 ząbkowana 90% złoto, 10% miedź
Dolar Indian Princess Head 1854–1856   1,672 15 ząbkowana 90% złoto, 10% miedź
1856–1889  

Srebrne dolary

edytuj

Bicie srebrnych dolarów ustanowiono na mocy Coinage Act of 1792[47]. W 1964 roku Kongres zadecydował o tym, że wypłata srebrnych dolarów zostaje wstrzymana. Rok później uchwalony Coinage Act of 1965 zawierał zapis o tym, iż obiegowe monety nie będą już wybijane w srebrze. W 1970 roku Kongres uchwalił prawo, które nakazywało wybicie 150 mln posrebrzanych monet, ale już wyłącznie dla kolekcjonerów[48].

Lista wszystkich srebrnych dolarów[49]:

Typy Lata emisji Wizerunek Charakterystyka
awers rewers waga (g) średnica (mm) krawędź stop
Dolar Flowing Hair 1794–1795     26,96 39–40 z napisem
„HUNDRED CENTS ONE DOLLAR OR UNIT” 		89,2% srebro, 10,8% miedź

(zgodnie z prawem)

90% srebro, 10 miedź

(wg decyzji A. Coxa)

Dolar Draped Bust 1795–1803     26,96 39–40 z napisem
„HUNDRED CENTS ONE DOLLAR OR UNIT” 		89,2% srebro, 10,8% miedź
 
Dolar Gobrechta 1836–1839     26,95
(do 1837)

26,72
(po 1837)

39–40 gładka i ząbkowana 89,24% srebro, 10,76% miedź
(do 1837)

90% srebro, 10% miedź
(po 1837)

   
Dolar Seated Liberty 1840–1866     26,73 38,1 ząbkowana 90% srebro, 10% miedź
1866–1873  
Trade Dollar 1873–1885[n]     27,22 38,1 ząbkowana 90% srebro, 10% miedź
Dolar Morgana 1878–1904, 1921     26,73 38,1 ząbkowana 90% srebro, 10% miedź
Dolar Pokoju 1921–1928
1934–1935 		    26,73 38,1 ząbkowana 90% srebro, 10% miedź

Dolary miedzioniklowe

edytuj

Od 1965 roku w Stanach Zjednoczonych nie wybijało się już srebrnych obiegowych monet jednodolarowych. W 1970 roku uchwalono ustawę, która ustanowiła monetę jednodolarową, która miałaby jednocześnie upamiętnić wojskowego i prezydenta Stanów Zjednoczonych Dwighta Eisenhowera oraz misję Apollo 11. W 1975 roku rozpoczęto emisję dolarów Eisenhowera z okazji 200. rocznicy niepodległości Stanów Zjednoczonych[48].

W 1978 roku Kongres uchwalił ustawę, która nakazywałaby emisje monety jednodolarowej różniącej się od wszystkich poprzednich emisji. Decyzja ta poparta była raportem Departamentu Skarbu, który informował, że Amerykanie niechętnie używają monety jednodolarowej ze względu na zbyt duży rozmiar i wagę. Ponadto nowa moneta miała wyprzeć z obiegu banknot o tym samym nominale[50].

Lista wszystkich miedzioniklowych dolarów[51]:

Typy Lata emisji Wizerunek Charakterystyka
awers rewers waga (g) średnica (mm) krawędź stop
Dolar Eisenhowera 1971–1974
1977–1978 		    22,68
 		38,1 ząbkowana miedź pokryta miedzioniklem
1975–1976    
Dolar Susan B. Anthony 1979–1999     8,1 26,5 ząbkowana miedź pokryta miedzioniklem

Tzw. golden dollars

edytuj

Wprowadzenie do obiegu dolara Susan B. Anthony okazało się niepowodzeniem. Władze federalne chciały zastąpić w obiegu banknoty jednodolarowe monetami o tym samym nominale. Jednak podobieństwo monet do ćwierćdolarówek sprawiło, że Amerykanie woleli dalej używać banknotów. W 1997 roku uchwalono prawo nakazujące wybór dla monety jednodolarowej charakterystycznego i wyróżniającego wizerunku. W tym celu na awersie monety postanowiono upamiętnić Indiankę z plemienia Szoszonów, która miała pomagać Meriwetherowi Lewisowi i Williamowi Clarkowi podczas ich wyprawy w latach 1804–1806. Od 2009 roku co rok zmieniany jest wizerunek awersu, aby upamiętnić ważne dla amerykańskich Indian wydarzenia lub podkreślić ich wkład w rozwój Stanów Zjednoczonych[52][53].

W 2005 roku prezydent George W. Bush podpisał Presidential $1 Coin Act of 2005, który miał na celu wprowadzenie do obiegu monet jednodolarowych upamiętniających prezydentów Stanów Zjednoczonych. Założono, że co roku emitowana będzie jedna moneta[54][55].

Typy Lata emisji Wizerunek Charakterystyka
awers rewers waga (g) średnica (mm) krawędź stop
Dolar Sacagawea 2000–2008 Sacagawea z dzieckiem na plecach[o]   8,1 26,5 gładka miedź platerowana mosiądzem
od 2009 różne rewersy honorujące Indian i ich wkład w historię Stanów Zjednoczonych
Dolary prezydenckie 2007–2020 twarze prezydentów   8,1 26,5 z napisami„E PLURIBUS UNUM” i „IN GOD WE TRUST” miedź platerowana mosiądzem

2½ dolara

edytuj

Monety o nominale 2½ dolara amerykańskiego (tzw. Quarter Eagle) zostały ustanowione na mocy Coinage Act of 1792. Początkowo były bite ze złota próby 916, od 1834 roku próbę zmieniono na 899, a od 1837 próbę tą zwiększono do 900[56].

Lista wszystkich monet Quarter Eagle[57]:

Typy Lata emisji Wizerunek Charakterystyka
awers rewers waga (g) średnica (mm) krawędź stop
Draped Bust Quarter Eagle[p] 1796     4,37 20 ząbkowana 91,67% złoto, 8,33% miedź
1796–1807  
Capped Bust Quarter Eagle[q] 1808     4,37 20 ząbkowana 91,67% złoto, 8,33% miedź
1821–1834     4,37 20
(do 1829)
18,5
(w 1829)
18,2
(od 1829) 		ząbkowana 91,67% złoto, 8,33% miedź
Classic Head Quarter Eagle 1834–1839     4,18 18,2 ząbkowana 89,92% złoto, 10,08 miedź
Liberty Head Quarter Eagle 1840–1907     4,18 18 ząbkowana 90% złoto, 10% miedź
Indian Head Quarter Eagle 1908–1929     4,18 18 ząbkowana 90% złoto, 10% miedź

Ponadto istnieją dwie okolicznościowe monety o tym nominale, z lat 1915 (Panama Pacific Expo) i 1926 (600-lecie Filadelfii).

3 dolary

edytuj

Złote monety trzydolarowe zostały wprowadzone do użytku na mocy Coinage Act of 1853(inne języki). Powody ustanowienia tego nominału nie są znane. Według różnych teorii miały w być używane do dokonywania zakupów arkuszy stu znaczków pocztowych (po cenie 3 centów za jeden) lub miały ułatwić zakup większych ilości wprowadzonych trzy lata wcześniej monet trzycentowych[58][59].

Lista wszystkich monet o nominale 3 dolarów[60]:

Typy Lata emisji Wizerunek Charakterystyka
awers rewers waga (g) średnica (mm) krawędź stop
Indian Princess 1854–1855     5,015 20,5 ząbkowana 90% złoto, 10% miedź
1855–1889  

5 dolarów

edytuj
Osobny artykuł: Half Eagle.

2 kwietnia 1792 roku Kongres uchwalił Coinage Act of 1792, który zezwolił na bicie monet kilku denominacji, w tym właśnie monet złotych o nominale pięciu dolarów amerykańskich zwanych Half Eagle. Była to wówczas druga moneta co do wartości w Stanach Zjednoczonych, większy nominał miały tylko monety Eagle[61].

Lista wszystkich monet o nominale 5 dolarów[62]:

1907–1908 Lata emisji Wizerunek Charakterystyka
waga (g) średnica (mm) krawędź stop
Draped Bust Half Eagle[r] 1795–1798   8,75 25 ząbkowana 91,67% złoto, 8,33% miedź
1798–1807  
Capped Bust Half Eagle[s] 1807–1812   8,74 25 ząbkowana 91,67% złoto, 8,33% miedź
1813–1834   25
(1813–1829)
22,5
(1829–1834)
Classic Head Half Eagle 1834–1838   8,35 22,5 ząbkowana 89,9% złoto, 10,1% miedź
Liberty Head Half Eagle[t] 1839–1866   8,35 22,5
(1839–1840) 		ząbkowana 90% złoto, 10% miedź
21,6
(1840–1908)
1866–1908  
Indian Head Half Eagle 1907–1908   8,35 21,6 ząbkowana 90% złoto, 10% miedź

10 dolarów

edytuj
Osobny artykuł: Eagle (moneta amerykańska).

Złote monety zwane Eagle zostały ustanowione przez Kongres na mocy Coinage Act of 1792. Od roku 1804 do 1838 emisja złotych monet dziesięciodolarowych była wstrzymana ze względu na to, że na przełomie XVIII i XIX wieku złote monety były wyprowadzane poza granice Stanów Zjednoczonych lub przetapiane w kraju poza wiedzą mennicy. Złote mennictwo w Stanach Zjednoczonych zostało wstrzymane przez prezydenta Franklina D. Roosevelta 5 kwietnia 1933 roku, kiedy nakazał zwrot złotych monet do Rezerwy Federalnej. Wyjątkiem było posiadanie walorów o wartości kolekcjonerskiej. 30 stycznia 1934 roku wszedł w życie Gold Reserve Act, który ostatecznie wycofał złoto z obiegu, wstrzymał pokrycie dla pieniądza papierowego w tym kruszcu i nakazał przetopienie go w sztaby[63].

Lista wszystkich monet o nominale 10 dolarów[64]:

Typy Lata emisji Wizerunek Charakterystyka
waga (g) średnica (mm) krawędź stop
Capped Bust Eagle 1795–1797   17,49 33 ząbkowana 91,6% złoto, 8,4% miedź
1797–1804  
Liberty Head Eagle 1838–1866   16,71 27 ząbkowana 90% złoto, 10% miedź
1866–1907  
Indian Head Eagle 1907–1908   16,71 27 46 gwiazd
(1907–1911)

48 gwiazd
(1912–1933)

90% złoto, 10% miedź
1908–1933  

20 dolarów

edytuj
Osobny artykuł: Double Eagle.

Istotny wpływ na złote mennictwo w Stanach Zjednoczonych miała kalifornijska gorączka złota. Doprowadziło to do sytuacji, w której srebro sprzedawano na rynku z dużym zyskiem. Napływ złota na rynek sprawił, że srebro, którego ceny były liczone w złocie, stało się niedowartościowane. Srebrne jednodolarówki okazały się być bardziej wartościowe niż ich wartość nominalna. 20 lutego przedstawiono projekt ustawy będącej połączeniem wcześniejszych propozycji reformy systemu monetarnego Jamesa McKaya i Charlesa G. Athertona. Została ona zaakceptowana przez Izbę Reprezentantów. Senat przyjął ustawę pod nazwą Coinage Act of 1849(inne języki) 3 marca 1849 roku, ustanawiając monetę o nominale 20 dolarów. Głównym zamysłem, który stanowił podwaliny pod wprowadzenie monety Double Eagle, była chęć przekształcenia dużych ilości złota na rynku w monety przy jak najmniejszym wysiłku mennic[65].

Lista wszystkich monet o nominale 20 dolarów[66]:

Typy Lata emisji Wizerunek Charakterystyka
waga (g) średnica (mm) krawędź stop
Liberty Head Double Eagle 1850–1866   33,4362 34 ząbkowana 90% złoto, 10% miedź
1866–1876  
1877–1907  
Saint-Gaudens Double Eagle 1907   33,4362 34 z mottem „E PLURIBUS UNUM”

(litery rozdzielone gwiazdami)

90% złoto, 10% miedź
1907–1908  
1908–1933  

Uwagi

edytuj
  1. ↑ Znana także jako Liberty Head.
  2. ↑ Emisja na 200. rocznicę urodzin Lincolna i 100. rocznicę początku emisji centa Lincolna.
  3. ↑ Emisja z okazji 200. rocznicy wyprawy Lewisa i Clarka.
  4. ↑ Zobacz wizerunki monet.
  5. ↑ Zobacz wizerunek monety.
  6. ↑ Znana także jako Winged Liberty.
  7. ↑ Znana także jako Liberty Cap.
  8. ↑ Znana także jako Liberty Head.
  9. ↑ Zobacz wizerunek rewersu.
  10. ↑ Zobacz wizerunek rewersu.
  11. ↑ Zobacz wizerunek awersu.
  12. ↑ Zobacz wizerunek rewersu.
  13. ↑ Znana również jako Liberty Head.
  14. ↑ Prawo ustanawiające monetę w 1873 roku nadało jej status legalnego środka płatniczego w wartości do 5 dolarów amerykańskich. Uczyniono to ze względów wizerunkowych, aby wpłynęło to na renomę monety w Azji. Ustawodawcy nie przewidywali, że moneta może wejść do amerykańskiego obiegu. W 1876 roku z powodu rosnącego napływu tej monety na rynek amerykański zawieszono jej status jako legalnego środka płatniczego na terenie Stanów Zjednoczonych. W 1878 roku Departament Skarbu Stanów Zjednoczonych wstrzymał ostatecznie bicie dolara handlowego na potrzeby rynkowe.
  15. ↑ Zobacz wizerunek awersu.
  16. ↑ Znana również jako Capped Bust to right.
  17. ↑ Znana również jako Capped Bust to left, Turban Head Quarter Eagle.
  18. ↑ Znana również jako Capped Bust to the right lub Turban Head.
  19. ↑ Znana również jako Capped Bust to the left.
  20. ↑ Znana również jako Braided Hair lub Coronet Head.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Liberty Cap Half Cents (1793-1797), „NGC” [dostęp 2022-11-10].
  2. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 87–92.
  3. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 93.
  4. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 108–109.
  5. ↑ Flying Eagle Cents (1856-1858), „NGC” [dostęp 2022-11-24].
  6. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 111.
  7. ↑ a b Yeoman 2009 ↓, s. 116.
  8. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 118.
  9. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 120.
  10. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 93–108, 111, 113.
  11. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 109–110.
  12. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 111, 113, 116, 118.
  13. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 120–121.
  14. ↑ Lincoln Cents, Bicentennial and Shield Reverse (2009-Date), „NGC” [dostęp 2022-11-24].
  15. ↑ Shield Two Cents (1864-1873), „NGC” [dostęp 2022-11-10].
  16. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 122.
  17. ↑ Silver Three Cents (1851-1873), „NGC” [dostęp 2022-11-10].
  18. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 123.
  19. ↑ Nickel Three Cents (1865-1889), „NGC” [dostęp 2022-11-10].
  20. ↑ Three Cent Nickel, „PCGS” [dostęp 2022-11-10].
  21. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 124.
  22. ↑ History of the 1792 Half Disme, „NGC” [dostęp 2022-11-29].
  23. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 136.
  24. ↑ Shield Five Cents (1866-1883), „NGC” [dostęp 2022-11-29].
  25. ↑ Daley 2016 ↓.
  26. ↑ Jefferson Five Cents (1938-Date), „NGC” [dostęp 2022-11-29].
  27. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 136–141.
  28. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 125–135.
  29. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 130.
  30. ↑ Early Dimes (1796-1837), „NGC” [dostęp 2022-11-17].
  31. ↑ a b Roosevelt Dimes (1946-Date), „NGC” [dostęp 2022-11-17].
  32. ↑ a b c Westeyn 2021 ↓.
  33. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 142–154.
  34. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 156.
  35. ↑ Twenty Cents (1875-1878), „NGC” [dostęp 2022-11-10].
  36. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 158.
  37. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 159.
  38. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 159–170.
  39. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 172–182.
  40. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 183.
  41. ↑ Coulson ↓.
  42. ↑ Kennedy Half Dollars (1964-Date), „NGC” [dostęp 2022-11-20].
  43. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 183–203.
  44. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 202–205.
  45. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 230.
  46. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 230–232.
  47. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 206.
  48. ↑ a b Eisenhower Dollars (1971-1978), „NGC” [dostęp 2022-11-16].
  49. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 206–225.
  50. ↑ Anthony Dollars (1979-1999), „NGC” [dostęp 2022-11-17].
  51. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 223–226.
  52. ↑ Sacagawea Dollars (2000-Date), „NGC” [dostęp 2022-11-16].
  53. ↑ Native American & Sacagawea Dollars, „USA Coin Book” [dostęp 2022-11-16].
  54. ↑ Presidential Dollars (2007-2020), „NGC” [dostęp 2022-11-16].
  55. ↑ Presidential Dollars, „USA Coin Book” [dostęp 2022-11-16].
  56. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 233.
  57. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 233–239.
  58. ↑ Three Dollar Gold (1854-1889), „NGC” [dostęp 2022-11-10].
  59. ↑ Bowers 1986 ↓, s. 206.
  60. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 241.
  61. ↑ Bowers 1982 ↓, s. 297.
  62. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 243–254.
  63. ↑ Bowers ↓, s. 29, 32, 273–274.
  64. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 255–262.
  65. ↑ Bowers 1982 ↓, s. 297–298.
  66. ↑ Yeoman 2009 ↓, s. 263–271.

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Amerykańskie_monety_obiegowe&oldid=74803370”