Wikipedia

Dolary prezydenckie (seria monet)

Dolary prezydenckie – seria monet jednodolarowych emitowana przez Mennicę Stanów Zjednoczonych. O emisji podjął decyzję Kongres Stanów Zjednoczonych ustawą z 22 grudnia 2005. Na rewersie przedstawieni mają być wszyscy amerykańscy prezydenci[1].

Stos jednodolarówek prezydenckich z widocznym napisem na rancie

Prace nad ustawą

edytuj

Senacki projekt dotyczący ustawy emisyjnej został przedłożony przez senatora Johna Edwarda Sununu z New Hampshire przy poparciu siedemdziesięciu innych senatorów 17 maja 2005. Senacka Komisja Bankowości, Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast oceniła go pozytywnie wydając stosowne oświadczenie 29 lipca 2005. Ustawa została zaaprobowana przez senat z niewielkimi zmianami 18 listopada 2005. Kongres zaaprobował projekt 13 grudnia 2005, który 15 grudnia 2005 trafił do Białego Domu. Prezydent George W. Bush podpisał ją 22 grudnia 2005[2].

Charakterystyka monet

edytuj
 
Rewers jednodolarówki ze Statuą Wolności

Każda z monet posiada wartość 1 dolara amerykańskiego. Charakteryzuje się masą 8,1 g, średnicą 26,5 mm i grubością 2 mm. Monety bite są w miedzi platerowanej mosiądzem (Cu 88,5%, Zn 6%, Mn 3,5%, Ni 2%).

Program emisji

edytuj

Emisję rozpoczęto 1 stycznia 2007. Założono, iż emisja nie zostanie zakończona, dopóki nie zostaną uczczeni wszyscy sprawujący władzę prezydenci. Zaplanowano emisję czterech monet każdego roku, z czterema podobiznami prezydentów na awersie w kolejności chronologicznej, biorąc pod uwagę daty sprawowania urzędu. Na potrzeby mennicy program zyskał oficjalną nazwę: The Presidential $1 Coin Program[3]. Pierwszą monetę z serii, przedstawiającą prezydenta George’a Washingtona, puszczono w obieg 15 lutego 2007 z okazji Dnia Prezydenta, który obchodzono cztery dni później.

Na rewersie każdej z monet znajduje się przedstawienie nowojorskiej Statuy Wolności oraz napisy „$1” i „United States of America”. Na rancie umieszcza się rok emisji, znak menniczy, 13 gwiazdek oraz wezwanie E pluribus unum z Wielkiej Pieczęci Stanów Zjednoczonych. Napis układa się w następujący sposób: ★★★★★★★★★★ 2009 D ★★★ E PLURIBUS UNUM.

Przed rokiem 2009 motto In God we trust było częścią napisu na rancie monety. Tekst ustawy nie wymienia zalecanego koloru monety, mennica bije jednodolarówki prezydenckie w tym samym kolorze co typową złotą jednodolarówkę (ang. golden dollar). Jednodolarówki prezydenckie są pierwszymi od czasów złotej dwudziestodolarówki St. Gaudens Double Eagle obiegowymi monetami amerykańskimi posiadającymi napisy na rancie. Monet takich nie bito w Stanach Zjednoczonych od lat 90. XVIII wieku. Zaniechanie spowodowane było działaniem zapobiegawczym. Chciano uniemożliwić ścieranie rantów monet, poprzez które oszukiwano prowadzących transakcje. W grudniu 2007 Kongres uchwalił, iż napis „In God we trust” będzie bity na rewersie lub awersie monety[4][5][6]. Tym samym prawem objęto bicie monet ćwierćdolarowych dla terytoriów zależnych: Waszyngtonu, Portoryko, Marianów Północnych, Guamu, Wysp Dziewiczych Stanów Zjednoczonych oraz Samoa Amerykańskiego.

Centralny program emisji jednodolarówek prezydenckich został wprowadzony w celu zapobieżenia nieszczęśliwego przyjęcia tzw. Sacagawea dollar, który miał problemy z powszechnym wejściem w użycie na terenie Stanów Zjednoczonych. Ustawa wyszła naprzeciw sektorowi prywatnemu, który oczekiwał bicia monet jednodolarowych. Społeczeństwo amerykańskie raczej dobrze przyjmowało podobne projekty, odpowiadając pozytywnie na program emisji ćwierćdolarówek z serią stanów – the State Quarter program. Projekt prezydencki sprzyjał edukacji obywatelskiej, faworyzując poznanie historii urzędu prezydenckiego. W przypadku złego przyjęcia przez przeciętnych konsumentów, jednodolarówki, jak spodziewał się zarząd mennicy państwowej, trafiłyby w ręce kolekcjonerów.

Monety serii

edytuj

Jednodolarówki prezydenckie są emitowane według następującej chronologii:

Nr w serii Kolejność prezydentów Prezydent Data emisji Mennica w Denver Mennica w Filadelfii Emisja całkowita[7] Wygląd Daty urzędowania
1 1 George Washington 15 lutego 2007[8] 163 680 000 176 680 000 340 360 000[9]   1789–1797
2 2 John Adams 17 maja 2007[8] 112 140 000 112 420 000 224 560 000[9]   1797–1801
3 3 Thomas Jefferson 16 sierpnia 2007[8] 102 810 000 100 800 000 203 610 000[9]   1801–1809
4 4 James Madison 15 listopada 2007[8] 87 780 000 84 560 000 172 340 000[9]   1809–1817
5 5 James Monroe 14 lutego 2008[8] 60 230 000 64 260 000 124 490 000[9]   1817–1825
6 6 John Quincy Adams 15 maja 2008[8] 57 720 000 57 540 000 115 260 000[9]   1825–1829
7 7 Andrew Jackson 14 sierpnia 2008[8] 61 070 000 61 180 000 122 250 000[9]   1829–1837
8 8 Martin Van Buren 13 listopada 2008[8] 51 520 000 50 960 000 102 480 000[9]   1837–1841
9 9 William Henry Harrison 19 lutego 2009[8] 43 260 000 55 160 000 98 420 000[9]   1841
10 10 John Tyler 21 maja 2009[8] 43 540 000 43 540 000 87 080 000[9]   1841–1845
11 11 James K. Polk 20 sierpnia 2009[8] 41 720 000 46 620 000 88 340 000[9]   1845–1849
12 12 Zachary Taylor 19 listopada 2009[8] 36 680 000 41 580 000 78 260 000[9]   1849–1850
13 13 Millard Fillmore 18 lutego 2010[8] 36 960 000 37 520 000 74 480 000[9]   1850–1853
14 14 Franklin Pierce 20 maja 2010[8] 38 220 000 38 360 000 76 580 000[9]   1853–1857
15 15 James Buchanan 19 sierpnia 2010[8] 36 540 000 36 820 000 73 360 000[9]   1857–1861
16 16 Abraham Lincoln 18 listopada 2010[8] 48 020 000 49 000 000 97 020 000[9]   1861–1865
17 17 Andrew Johnson 17 lutego 2011[10] 37 100 000 35 560 000 72 660 000[9]   1865–1869
18 18 Ulysses S. Grant 19 maja 2011[10] 37 940 000 38 080 000 76 020 000[9]   1869–1877
19 19 Rutherford Hayes 18 sierpnia 2011[10] 36 820 000 37 660 000 74 480 000[9]   1877–1881
20 20 James A. Garfield 17 listopada 2011[10] 37 100 000 37 100 000 74 200 000[9]   1881
21 21 Chester A. Arthur 5 lutego 2012[10] 2 800 000 6 020 000 8 820 000[9]   1881–1885
22 22 Grover Cleveland 25 maja 2012[10] 2 660 000 5 460 000 8 120 000[9]   1885–1889
23 23 Benjamin Harrison 16 sierpnia 2012[10] 4 200 000 5 682 000 9 882 000[9]   1889–1893
24 24 Grover Cleveland 15 listopada 2012[10] 3 220 000 10 722 000 13 942 000[9]   1893–1897
25 25 William McKinley 19 lutego 2013 3 365 100 4 760 000 8 125 100
 
 1897–1901
26 26 Theodore Roosevelt 11 kwietnia 2013 3 920 000 5 310 700 9 230 700
 
 1901–1909
27 27 William Howard Taft 9 lipca 2013 3 360 000 4 760 000 8 120 000
 
 1909–1913
28 28 Woodrow Wilson 17 października 2013 3 360 000 4 620 000 7 980 000
 
 1913–1921
29 29 Warren G. Harding 6 lutego 2014 3 780 000 6 160 000 9 940 000[11]   1921–1923
30 30 Calvin Coolidge 2014 3 780 000 4 480 000 8 260 000[11]   1923–1929
31 31 Herbert Hoover 2014 3 780 000 4 480 000 8 260 000[11]   1929–1933
32 32 Franklin D. Roosevelt 2014 3 920 000 4 760 000 8 680 000[11]   1933–1945
33 33 Harry S. Truman 2015 3 500 000 4 900 000 8 400 000   1945–1953
34 34 Dwight D. Eisenhower 2015 3 645 998 4 900 000 8 545 998   1953–1961
35 35 John F. Kennedy 2015 5 180 000 6 160 000 11 340 000   1961–1963
36 36 Lyndon B. Johnson 2015 4 200 000 7 840 000 12 040 000   1963–1969
37 37 Richard Nixon 2016 4 340 000 5 460 000 10 000 000   1969–1974
38 38 Gerald Ford 2016 5 040 000 5 460 000 10 500 000   1974–1977
† 39 Jimmy Carter 1977–1981
39 40 Ronald Reagan 2016 5 880 000 7 140 000 13 020 000
 
 1981–1989
40 41 George H.W. Bush 2020 1 502 425 1 242 275 2 744 700
 
 1989–1993
† 42 Bill Clinton 1993–2001
† 43 George W. Bush 2001–2009
† 44 Barack Obama 2009-2017
† 45 Donald Trump 2017-2021

† – Ustawa określa, że prezydent może być uhonorowany jednodolarówką dopiero w dwa lata po jego śmierci.

Seria z pierwszymi damami

edytuj
 
Dyrektor mennicy oraz pierwsza dama Laura Bush podczas pokazu pierwszej złotej dziesięciodolarówki w listopadzie 2007

Obok programu emisji jednodolarówek prezydenckich, Stany Zjednoczone rozpoczęły emisję złotych dziesięciodolarówek z podobiznami pierwszych dam (ang. First Ladies, First Spouses).

Mennica państwowa emituje dziesięciodolarówki według tego samego klucza co w przypadku jednodolarówek prezydenckich. Na awersie monet w tej serii znajduje się podobizna pierwszej damy, jej imię i nazwisko, daty jej „urzędowania”, rok emisji oraz słowa „In God We Trust” i „Liberty”. Na rewersie znajdzie się przedstawienie pierwszej damy w charakterystycznej dla niej pozie oraz napisy „The United States of America”, „E Pluribus Unum”, „$10”, „1/2 oz.”, oraz „9999 Fine Gold”.

Jeśli w czasie sprawowania urzędu prezydenta nie było pierwszej damy, jak w przypadku Thomasa Jeffersona, mennica wyemituje złotą monetę z przedstawieniem wolności, charakterystycznym dla obiegowych monet ówczesnej epoki. Na rewersie znajdzie się wówczas scena przedstawiająca charakterystykę prezydenta. Jedynym wyjątkiem będzie moneta z sufrażystką Alice Paul, związaną z czasami prezydenta Chestera A. Arthura, ponieważ prezydent ten był wdowcem w czasie pełnienia urzędu.

Ustawa nakazywała, by pierwsza złota moneta z pierwszą damą została wybita w tym samym czasie, co odpowiadająca jej jednodolarówka prezydencka, nawet jeśli kobieta ta jeszcze żyje[12]. Nie obowiązuje tu więc zasada, iż wolno bić konkretną monetę dopiero w dwa lata po śmierci osoby przedstawianej. Obecnie żyją dwie pierwsze damy, które mogą jeszcze za życia znaleźć się na monetach w tej serii: Betty Ford i Nancy Reagan.

Mennica Stanów Zjednoczonych wyemitowała oficjalnie pierwszą monetę z serii „Żon Prezydenckich” 19 czerwca 2007. Moneta ta ma dwie formy: wersję lustrzaną (ang. „proof coinage”) o wartości 429,95  USD oraz wersję zwykła (ang. „uncirculated”), o wartości 410,95 USD. Mennica wybija także za każdym razem brązowy medal z tymi samymi co na złotej monecie wizerunkami, który nie jest środkiem płatniczym[13]. W lutym 2009 amerykański magazyn numizmatyczny Coin World doniósł, iż jakaś część medali z Abigail Adams została wybita przy użyciu rewersu medalu z Louisą Adams z 2008[14].

Dziesięciodolarówki z pierwszymi damami są emitowane według następującej chronologii:

Nr w serii Imię i nazwisko Data emisji Wartość emisyjna Awers Rewers Awers medalu Rewers medalu Czas urzędowania
1 Martha Washington 19 czerwca 2007[15] $429.95     1789–1797
2 Abigail Adams 19 czerwca 2007[15] $429.95     1797–1801
3 Wolność (Thomas Jefferson) 30 sierpnia 2007[16] $429.95         1801–1809
4 Dolley Madison 19 listopada 2007[17] $529.95     1809–1817
5 Elizabeth Monroe 28 lutego 2008[18] $619.95* 1817–1825
6 Louisa Adams 29 maja 2008[19] $619.95* 1825–1829
7 Wolność (Andrew Jackson) 28 sierpnia 2008[20] $619.95*     1829–1837
8 Wolność (Martin Van Buren) 25 listopada 2008[21] $549.95     1837–1841
9 Anna Harrison 5 marca 2009[22] $629.00 1841
10 Letitia Tyler 2 lipca 2009[23] –     1841–1842
10A Julia Tyler 6 sierpnia 2009[24] – 1844–1845
11 Sarah Polk 3 września 2009[25] –     1845–1849
12 Margaret Taylor 3 grudnia 2009[26] –     1849–1850
13 Abigail Fillmore 18 marca 2010[27] –     1850–1853
14 Jane Pierce 3 czerwca 2010[28] – 1853–1857
15 Wolność (James Buchanan) 2 września 2010[29] –     1857–1861
16 Mary Todd Lincoln 2 grudnia 2010[30] –     1861–1865
17 Eliza Johnson maj 2011 – 1865–1869
18 Julia Grant czerwiec 2011 – 1869–1877
19 Lucy Hayes 1 września 2011 – 1877–1881
20 Lucretia Garfield 1 grudnia 2011 –     1881
21 Alice Paul[31] 12 października 2012 –   – – – †
22 Frances Cleveland 15 listopada 2012 – – – 1886–1889
23 Caroline Harrison 6 grudnia 2012 – – – 1889–1893
24 Frances Cleveland 20 grudnia 2012 –   – – 1893–1897
25 Ida McKinley 14 listopada 2013 – – – 1897–1901
26 Edith Roosevelt 21 listopada 2013 – – – 1901–1909
27 Helen Taft 2 grudnia 2013 – – – 1909–1913
28 Ellen Wilson 9 grudnia 2013 – – – 1913–1914
28A Edith Wilson 16 grudnia 2013 – – – 1915–1921
29 Florence Harding 10 lipca 2014 – – – 1921–1923
30 Grace Coolidge 17 lipca 2014 – – – 1923–1929
31 Lou Hoover 14 sierpnia 2014 – – – 1929–1933
32 Eleanor Roosevelt 4 września 2014 – – – 1933–1945
33 Bess Truman 2015 – – – 1945–1953
34 Mamie Eisenhower 2015 – – – 1953–1961
35 Jacqueline Kennedy 2015 – – – 1961–1963
36 Lady Bird Johnson 2015 – – – 1963–1969
37 Pat Nixon 2016 – – – 1969–1974
38 Elizabeth Ford 2016 – – – 1974–1977
‡ Rosalynn Carter ‡ 1977–1981
39 Nancy Reagan 2016 – – – 1981–1989
‡ Barbara Bush ‡ 1989–1993
‡ Hillary Clinton ‡ 1993–2001
‡ Laura Bush ‡ 2001–2009
‡ Michelle Obama ‡ 2009–2017
‡ Melania Trump ‡ 2017–2021

* Ze względu na zmienność cen na rynku złota, Mennica Stanów Zjednoczonych obniżyła wartość monet do 549,95 $ 12 listopada 2008, tak by odpowiadała on aktualnej sytuacji na rynku.

† Żona Chester A. Arthur zmarła, zanim został on prezydentem. Podczas prezydentury nie było więc pierwszej damy. Ustawa reguluje, iż wybita zostanie moneta z podobizną Alice Paul, która urodziła się podczas tej kadencji[31].

‡ Dla tej pierwszej damy nie zostały jeszcze spełnione kwalifikacje edycyjne.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ United States Mint: A Coordinated Effort by the United States Mint and Federal Reserve. www.usmint.gov. [dostęp 2010-12-09]. (ang.).
  2. ↑ Presidential $1 Coin Act of 2005. frwebgate.access.gpo.gov. [dostęp 2010-12-09]. (ang.).
  3. ↑ United States Mint: The Presidential $1 Coins. www.usmint.gov. [dostęp 2010-12-09]. (ang.).
  4. ↑ Bill Summary & Status 110th Congress (2007–2008) H.R.2764. thomas.loc.gov. [dostęp 2010-12-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-07)]. (ang.).
  5. ↑ Public Law 110-161 – Consolidated Appropriations Act, 2008. www.gpo.gov. [dostęp 2010-12-09]. (ang.).
  6. ↑ § 5112. Denominations, specifications, and design of coins. www.law.cornell.edu. [dostęp 2010-12-09]. (ang.).
  7. ↑ Circulating Coins Production | U.S. Mint [online], www.usmint.gov [dostęp 2019-07-16].
  8. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Presidential Dollar Coin Release Schedule. United States Mint, 1998–2010. [dostęp 2013-01-03].
  9. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x US Mint Circulating Presidential $1 Coin Production Figures. www.usmint.gov. [dostęp 2013-01-03]. (ang.).
  10. ↑ a b c d e f g h Presidential $1 Coin Information. Federal Reserve Financial Services, 2010. [dostęp 2010-12-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-04)].(Zarchiwizowana przez WebCite pod adresem ).
  11. ↑ a b c d 2014 Presidential $1 Coin Production. www.usmint.gov. [dostęp 2014-12-20]. (ang.).
  12. ↑ § 5112. Denominations, specifications, and design of coins. www.law.cornell.edu. [dostęp 2010-12-09]. (ang.).
  13. ↑ The First Spouse Gold Coins. www.usmint.gov. [dostęp 2010-12-09]. (ang.).
  14. ↑ Paul Gilkes. First Spouse medals set holds Adams mule. „Coin World”. 50 (2549). s. 1. 
  15. ↑ a b United States Mint Offers First Spouse Coins, United States Mint, 10 maja 2007 [dostęp 2010-12-04].
  16. ↑ Thomas Jefferson’s Liberty First Spouse Gold Coin Available August 30, United States Mint, 13 sierpnia 2007 [dostęp 2010-12-04].
  17. ↑ United States Mint Offers Dolley Madison First Spouse Gold Coins November 19, United States Mint, 15 listopada 2007 [dostęp 2010-12-04].
  18. ↑ Elizabeth Monroe First Spouse Gold Coin Available February 28, United States Mint, 27 lutego 2008 [dostęp 2010-12-04].
  19. ↑ Louisa Adams First Spouse Coin and Medal Available May 29, United States Mint, 27 maja 2008 [dostęp 2010-12-04].
  20. ↑ Andrew Jackson’s Liberty First Spouse Gold Coin and Medal Available August 28, United States Mint, 21 sierpnia 2008 [dostęp 2010-12-04].
  21. ↑ Martin Van Buren’s Liberty First Spouse Gold Coin Available November 25, United States Mint, 26 listopada 2008 [dostęp 2010-12-04].
  22. ↑ United States Mint Releases Anna Harrison First Spouse Gold Coin March 5, United States Mint, 25 lutego 2009 [dostęp 2010-12-04].
  23. ↑ Letitia Tyler First Spouse Gold Coin and Medal Available July 2, United States Mint, 2 lipca 2009 [dostęp 2010-12-04].
  24. ↑ Julia Tyler First Spouse Gold Coin and Medal Available August 6, United States Mint, 28 lipca 2009 [dostęp 2010-12-04].
  25. ↑ Sarah Polk First Spouse Gold Coin Available September 3, United States Mint, 1 września 2009 [dostęp 2010-12-04].
  26. ↑ Numismatic Products Featuring First Spouse Margaret Taylor Available December 3 and December 17, United States Mint, 1 września 2009 [dostęp 2010-12-04].
  27. ↑ Abigail Fillmore First Spouse Gold Coin and Medal Available March 18, United States Mint, 15 marca 2010 [dostęp 2010-12-04].
  28. ↑ United States Mint to Release Jane Pierce First Spouse Bronze Medal Gold Coin and Bronze Medal on June 3, United States Mint, 28 maja 2010 [dostęp 2010-12-04].
  29. ↑ James Buchanan’s Liberty First Spouse Gold Coin and Medal Available September 2, United States Mint, 30 sierpnia 2010 [dostęp 2010-12-04].
  30. ↑ United States Mint Releases Final 2010 First Spouse Gold Coin and Bronze Medal December 2 [online], 24 listopada 2010 [dostęp 2010-12-04].
  31. ↑ a b § 5112. Denominations, specifications, and design of coins. www.law.cornell.edu. [dostęp 2010-12-09]. (ang.).

Zobacz też

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dolary_prezydenckie_(seria_monet)&oldid=73942228”