Kolokazja jadalna

Kolokazja jadalna
	; Colocasia esculenta
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	żabieńcowce
Rodzina	obrazkowate
Rodzaj	kolokazja
Gatunek	kolokazja jadalna
	Nazwa systematyczna
	Colocasia esculenta (L.) Schott; Melet. Bot. 18 1832
Synonimy
	Colocasia antiquorum Schott.; Arum colocasia L.; A. esculentum L.; A. peltatum Lam.; Caldium esculentum Vent.;
	Colocasia antiquorum Schott.; Arum colocasia L.; A. esculentum L.; A. peltatum Lam.; Caldium esculentum Vent.;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Kolokazja jadalna, taro (Colocasia esculenta) – gatunek rośliny z rodziny obrazkowatych (Araceae). Ma liczne synonimy: eddo, taro, kolokazja, kleśnica, kleśniec jadalny, kleśnica jadalna. Preferuje tereny podmokłe. Wywodzi się zapewne z Azji Południowo-Wschodniej (Wielkie Wyspy Sundajskie)^[5], rozprzestrzeniona w Polinezji i na Wyspach Hawajskich, a w czasach współczesnych także w Afryce i Amerykach.

Morfologia

Pokrój: Bylina o wysokości do 1,5 m, z mocno skróconą łodygą, zgrubiałą w części podziemnej, tworząc dużą podziemną bulwę o wyraźnie widocznych pierścieniowato ułożonych bliznach poliściowych, kłącza o zróżnicowanej barwie, od białej lub żółtawej po fioletową i ciemnoszarą. Nad ziemią widoczne jedynie liście.
Liście: Odziomkowe, z mocnym ogonkiem do 150 cm długości, jajowate do szerokostrzałkowatych, wcięte u nasady, blaszka liściowa do 60 cm długości, nieco pofalowana na brzegu. Wierzchołek liścia zwykle zaokrąglony.
Kwiaty: Drobne, zebrane w kolby o długości do 20 cm, w pochwie kwiatostanowej o długości do 40 cm. Rzadko kwitnie w uprawie.
Owoc: Zielone jagody do 5 mm, gęsto upakowane w kolbie.

Zastosowanie

Uprawiana w Azji od tysięcy lat^[6], obecnie w całej w strefie tropikalnej i subtropikalnej. Dostarcza w skali światowej ok. 9 mln t bulwiastych kłączy, które są surowcem spożywczym. W Polinezji jest podstawowym środkiem spożywczym. Często przerabiane na mąkę, wykorzystywaną przy produkcji żywności dla niemowląt oraz dla osób cierpiących na celiakię. Ze sfermentowanej masy skrobiowej sporządza się poi, narodową potrawę hawajską.

Bulwy osiągające wagę do 6 kg^[5] zawierają dużo skrobi (nawet do 98%)^[7] oraz witamin z grupy B, lecz przed spożyciem należy je długo gotować lub piec, aby wyeliminować igiełkowate kryształki szczawianu wapnia, które działają drażniąco na układ pokarmowy. Mylone niekiedy z bulwami jamsu (Dioscorea batatas).
Młode liście oraz kolby kwiatostanowe wykorzystywane bywają jako warzywo (kapusta karaibska).
Różne części rośliny stosowane są w tradycyjnej medycynie, jako maść na skaleczenia, owrzodzenia, do hamowania krwawienia, na zapalenie spojówek itd.^[5]

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-07-28] (ang.).
↑ Colocasia esculenta. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-03-16].
↑ Colocasia esculenta, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b ^c Jolanta i Karol Węglarscy: Użyteczne rośliny tropików. Szkice etnobotaniczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo naukowe, 2008, s. 459. ISBN 978-83-61320-17-3.
↑ Rohwer, Jens: Atlas roślin tropikalnych. Warszawa: Horyzont, 2002, s. 270. ISBN 83-7311-378-9.
↑ Jolanta i Karol Węglarscy: Rośliny dalekiej Azji. Szkice etnobotaniczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo naukowe, 2006, s. 352. ISBN 83-60247-27-7.

Bibliografia

Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
Jens Rohwer: Atlas roślin tropikalnych. Warszawa: Horyzont, 2002. ISBN 83-7311-378-9.
Jolanta i Karol Węglarscy: Użyteczne rośliny tropików. Szkice etnobotaniczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo naukowe, 2008. ISBN 978-83-61320-17-3.
Jolanta i Karol Węglarscy: Rośliny dalekiej Azji. Szkice etnobotaniczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo naukowe, 2006. ISBN 83-60247-27-7.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-07-28] (ang.).

[3] Colocasia esculenta. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-03-16].

[iucn-4] Colocasia esculenta, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[weglarscyuz-5] Jolanta i Karol Węglarscy: Użyteczne rośliny tropików. Szkice etnobotaniczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo naukowe, 2008, s. 459. ISBN 978-83-61320-17-3.

[6] Rohwer, Jens: Atlas roślin tropikalnych. Warszawa: Horyzont, 2002, s. 270. ISBN 83-7311-378-9.

[weglarscy-7] Jolanta i Karol Węglarscy: Rośliny dalekiej Azji. Szkice etnobotaniczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo naukowe, 2006, s. 352. ISBN 83-60247-27-7.

[5]

[1]

[2]

[3]

[4]

[6]

[7]