Grzeszny żywot Franciszka Buły

Grzeszny żywot Franciszka Buły – film polski w reżyserii Janusza Kidawy, zrealizowany w 1980, w którym twórca próbuje utrwalić w fabularnej fikcji obyczajowość polskiego Śląska.

Grzeszny żywot Franciszka Buły

Gatunek	obyczajowy, poetycki
Rok produkcji	1980
Data premiery	5 września 1980
Kraj produkcji	Polska
Czas trwania	98 min
Reżyseria	Janusz Kidawa
Scenariusz	Janusz Kidawa
Główne role	Andrzej Grabarczyk Mirosław Krawczyk Adam Baumann Urszula Benkartek
Muzyka	Zygmunt Zgraja
Zdjęcia	Zdzisław Kaczmarek
Scenografia	Jerzy Muller
Kostiumy	Elżbieta Krywsza, Krystyna Wiśniewska
Montaż	Agnieszka Bojanowska, Eugeniusz Dmitroca
Produkcja	Zespół Filmowy „Silesia”
Nagrody
1980: FPFF Nagroda Główna Jury – Srebrne Lwy Gdańskie

Fabuła

Film opowiada o losach mieszkańców Górnego Śląska w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Przedstawia realia tamtych lat – podział Górnego Śląska granicą polsko-niemiecką, problemy górnośląskich górników, strajki i kryzys gospodarczy. Tytułowy bohater, Franciszek Buła, z powodu panującej w rodzinie biedy, po śmierci ojca w wieku 15 lat podejmuje pracę w kopalni. Tam styka się z komunistycznym agitatorem, a zaproszony przez niego na spotkanie z delegatem z Warszawy, zostaje aresztowany za związki z komunistami i posądzenie o kradzież. Trafia do więzienia, w międzyczasie umiera jego matka. Po wyjściu na wolność trudni się przemytem, nielegalnym wydobyciem węgla z biedaszybów, w końcu postanawia zostać elwrem – członkiem trupy wędrownych artystów (połączenia cyrku, kabaretu i kapeli miejskiej), utrzymujących się z datków za występy na górnośląskich podwórkach. W obliczu zbliżającej się wojny trupa Franciszka Buły postanawia przeznaczyć zarobione pieniądze na zakup karabinu maszynowego dla polskiej armii. W ostatnim geście protestu Franciszek i jego kamraci oddają mocz na witające Niemców graniczne hasło.

W filmie wystąpiło wielu naturszczyków.

Obsada

• Andrzej Grabarczyk – Franciszek Buła
• Jarosław Antonik – Franciszek Buła w dzieciństwie
• Jerzy Cnota – Wilek Lizoń, konferansjer „elwrów”
• Mirosław Krawczyk – Stanik
• Adam Baumann – „Zagłębiak”
• Henryk Stanek – Gajda
• Henryk Skolik – brat Gajdy
• Tadeusz Chrostek – żongler
• Ginter Benkartek – fakir
• Urszula Benkartek – Hejdla, córka fakira
• Irena Moczygęba – Pina
• Dorota Wdowik – Marika
• Halina Wyrodek – matka Buły
• Marian Dziędziel – ojciec Buły
• Jerzy Kuczera – Edik Grossbaum
• Grażyna Szapołowska – (podwójna rola) matka Kariny, dorosła Karina
• Andrzej Mrożewski – pan de Berg
• Janina Pustówka – Starka
• Magdalena Scholl – Karina w dzieciństwie
• Andrzej Skupiński – górnik Brzuska
• Bolesław Abart – oficer niemiecki
• Michał Leśniak – szynkarz Onderka
• Marian Łącz – Ficek
• Tadeusz Madeja – nauczyciel
• Beata Maj – nauczycielka
• Wiesław Wójcik – mężczyzna na pogrzebie ojca Buły
• Jan Bógdoł – celnik
• Czesław Magnowski – widz
• Jacek Bryniarski
• Lucjan Czerny
• Bożena Gazewska
• Władysław Gluch
• Antoni Gryzik
• Jan Klemens
• Ambroży Klimczak
• Elżbieta Laskiewicz
• Marta Ławińska
• Jan Mayzel
• Henryk Maruszczyk
• Jerzy Siwy
• Bogdan Zieliński

Linki zewnętrzne

• Grzeszny żywot Franciszka Buły w bazie IMDb (ang.)
• Grzeszny żywot Franciszka Buły w bazie filmpolski.pl
• Grzeszny żywot Franciszka Buły w bazie Filmweb
• Zdjęcia z filmu Grzeszny żywot Franciszka Buły w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”