Ekwici
Ekwici (łac. equites, l.poj. eques) – średnio zamożna rzymska klasa społeczna, w skład której wchodzili kupcy, przedsiębiorcy, bankierzy, posiadający majątki o wartości minimum 400 000 sesterców (III w. p.n.e.). Symbolami przynależności do stanu ekwickiego było posiadanie konia (stąd nazwa ekwitów znacząca "jeźdźcy": łac. equus oznacza konia), noszenie stroju wojskowego zwanego trabea, złotego pierścienia oraz wąskiego purpurowego szlaku zdobiącego tunikę[1] (szeroki nosili senatorowie).
Początkowo terminem tym określano obywateli rzymskich, których było stać na zakupienie i utrzymanie konia oraz ekwipunku żołnierza jazdy rzymskiej[a]. (dużo droższego od ekwipunku piechura). Rekrutowali się oni z 3 tribus: Tities, Ramnes i Luceres, a przewodził im tribunus celerum. Setka ekwitów stanowiła centurię, dzielącą się na pododdziały zwane decuriae, składające się z dziesięciu osób, każda pod dowództwem dziesiętnika (łac. decurio).
Ekwici stanowili swego rodzaju stan rycerski (łac. ordo equestris) i brali udział w corocznej, odbywającej się 15 lipca paradzie jeźdźców.
W III wieku p.n.e. ta militarna funkcja ekwitów uległa zatarciu, ale pozostali oni wpływową i zamożną grupą właścicieli ziemskich i przedsiębiorców. Stanowili trzon biurokracji rzymskiej. Grupa ta stała w hierarchii społecznej poniżej senatorów, jednak ostro rywalizowała z nimi o wpływy.
W 67 r. p.n.e. senat wydał tzw. ustawę Roscjusza, nadającą ekwitom prawo do zasiadania w teatrze w wydzielonych rzędach, ustawionych tuż za ławami senatorskimi i oddzielonych od pozostałej części miejsc wydzielonych dla plebsu[2].
Ateńskim odpowiednikiem ekwitów byli hippeis.
Zobacz też
edytuj
Uwagi
edytuj- ↑ "Warstwę wyższą społeczeństwa rzymskiego w okresie królewskim i w pierwszym wieku republiki tworzyli patrycjusze, czyli arystokracja rodowa i ziemiańska, posiadająca jasno określone przywileje, wynikające z jej przynależności stanowej. Trudno wytłumaczyć powstanie patrycjatu czym innym, jak tylko wykształceniem się arystokracji, tworzącej pod panowaniem królów etruskich elitarne formacje jeźdźców, co było skutkiem dominacji jazdy w archaicznej formie prowadzenia walki. Członkowie tej arystokracji stanowili konny orszak króla. O takim rodowodzie patrycjatu wnioskować można przede wszystkim na podstawie oznak przynależności stanowej, przysługujących patrycjuszom, które przynajmniej po części wiązać można ze strojem i insygniami wczesnorzymskiej jazdy. Elita starorzymskich sił bojowych, czyli "rycerze" (equites, pierwotnie celeres = "szybcy") byli najprawdopodobniej tożsami z patrycjuszami. Przypuszczenie, że wczesnorzymska elita militarna była jednocześnie ziemiańską elitą społeczno-ekonomiczną, przekonuje bardziej, niż założenie, jakoby patrycjusze jako arystokracja ziemiańska już w najstarszym okresie rzymskiej historii zobowiązani byli do wystawiania ciężkozbrojnej piechoty i niewiele mieli wspólnego z jeźdźcami w orszaku królewskim. "Rządy jeźdźców" znane nam z wczesnej historii Grecji, odpowiadały najwyraźniej warunkom archaicznego ustroju społecznego. Rzeczą znamienną jest, że jeszcze przed tzw. reformą serwiańską z V wieku p.n.e. equites traktowani byli jako grupa przywódcza, stojąca ponad zwykłymi "klasami". Ich pozycję przyrównać można mniej więcej do pozycji jeźdźców, czyli "rycerzy" (hippeis) w Atenach przed reformami Solona." (Géza Alföldy, Historia społeczna starożytnego Rzymu, Poznań: SAWW, 1991, ISBN 83-85-06665-9, rozdz. 1).
Przypisy
edytuj- ↑ Wielka Historia Świata, T. 10, Poznań: Polskie Media AmerCom, 2006, s. 129-130, ISBN 83-7425-365-7
- ↑ Tadeusz Łoposzko, Historia społeczna republikańskiego Rzymu, Warszawa: PWN, 1987, s. 81, ISBN 83-01-07158-3, OCLC 835862381.