Australian Open

pierwszy w sezonie wielkoszlemowy turniej tenisowy

Australian Open (wym. [ɔ:sˈtɹeɪ̯liən ˈəʊ̯pən]; do 1926 Australasian Championships, do 1968 Australian Championships), Wielki Szlem Azji i Pacyfiku – międzynarodowe tenisowe mistrzostwa Australii, pierwszy z czterech turniejów zaliczanych do Wielkiego Szlema, rozgrywane od 1905 roku. Odbywają się corocznie w drugiej połowie stycznia na kortach Melbourne Park w Melbourne.

Australian Open
Ilustracja
Margaret Court Arena (w tle Rod Laver Arena) – główne korty Australian Open
Miejsce

 Australia
Melbourne

Obiekt

Melbourne Park

Nawierzchnia

Twarda

Pierwsza edycja

1905

ATP Tour
Kategoria

Wielki Szlem

Drabinka

128S/128Q/64D/32X

Dyrektor

Craig Tiley

WTA Tour
Kategoria

Wielki Szlem

Drabinka

128S/128Q/64D/32X

Dyrektor

Craig Tiley

Aktualni mistrzowie
Gra pojedyncza mężczyzn
Włochy Jannik Sinner
Gra podwójna mężczyzn
Indie Rohan Bopanna
Australia Matthew Ebden
Gra pojedyncza kobiet
Aryna Sabalenka
Gra podwójna kobiet
Hsieh Su-wei
Belgia Elise Mertens
Gra mieszana
Hsieh Su-wei
Polska Jan Zieliński
Strona internetowa

Od pierwszej edycji aż do 1987 roku turniej odbywał się na kortach trawiastych, w 1988 dokonano zmiany nawierzchni na korty twarde. Mats Wilander to jedyny tenisista, który zwyciężył w turniejach na obu nawierzchniach.

Podobnie jak podczas pozostałych turniejów Wielkiego Szlema, rozgrywane są turnieje singlowe i deblowe kobiet i mężczyzn, turniej miksta, turnieje zawodników na wózkach oraz zawody juniorskie i turnieje z udziałem dawnych czempionów.

Trzy główne korty podczas Australian Open to Rod Laver Arena, Melbourne Arena i Margaret Court Arena. Posiadają one rozsuwane dachy, które zamykane są w wypadku wystąpienia opadów deszczu lub ekstremalnych upałów.

Rozgrywane w środku australijskiego lata, Australian Open znane jest z niezwykle gorących i dusznych dni. Gdy temperatura oraz wilgotność osiągają niebezpieczne dla graczy poziomy, wprowadza się w życie specjalnie przygotowaną na takie warunki politykę, która umożliwia sędziom tymczasowe przerwanie pojedynków i wznowienie ich, gdy warunki się poprawią.

Tenisowe Mistrzostwa Australii w 2009 roku osiągnęły największą jednodniową frekwencję w historii Wielkiego Szlema przyciągając 66 018 widzów. Turniej przyniósł australijskiej gospodarce zysk w wysokości 38 milionów dolarów australijskich[1].

W 2008 roku nawierzchnię Rebound Ace, na której rozgrywano mecze od 1988, zastąpiono nową, akrylową o nazwie Plexicushion Prestige. Według standardów ITF, nowa nawierzchnia należała do kategorii o średniej szybkości[2]. Zmianie tej towarzyszyły równoczesne zmiany nawierzchni turniejów poprzedzających Australian Open. W 2020 roku nawierzchnia ta została zastąpiona przez GreenSet[3].

W 2023 roku w grze pojedynczej mężczyzn Novak Đoković zdobył trofeum, pokonując w finale 6:3, 7:6(4), 7:6(5) Stefanosa Tsitsipasa. W grze pojedynczej kobiet Aryna Sabalenka triumfowała nad Jeleną Rybakiną, uzyskując w meczu finałowym wynik 4:6, 6:3, 6:4. W deblu mężczyzn tytuł zdobyli Rinky Hijikata i Jason Kubler, którzy triumfowali w finale 6:4, 7:6(4) nad parą Hugo NysJan Zieliński. W grze podwójnej kobiet zwyciężyły Barbora Krejčíková i Kateřina Siniaková, które w finale pokonały Shūko Aoyamę i Enę Shibaharę 6:4, 6:3. W grze mieszanej Luisa Stefani oraz Rafael Matos pokonali w meczu o mistrzostwo Sanię Mirzę wraz z Rohanem Bopanną 7:6(2), 6:2.

Historia

edytuj

Australian Open jest organizowane przez Tennis Australia, dawniej Australijski Związek Tenisa na Trawie (LTAA). Pierwsza edycja została rozegrana w 1905 w Warehouseman’s Cricket Ground przy St Kilda Road w Melbourne w 1905 roku. Obecnie to miejsce znane jest pod nazwą Albert Reserve Tennis Centre.

Początkowo turniej rozgrywano pod nazwą Mistrzostw Australazji (The Australasian Championships), w 1927 został przemianowany na Mistrzostwa Australii (The Australian Championships), a od 1969 odbywa się pod nazwą Australian Open[4]. Od 1905 roku turniej rozgrywano w siedmiu miastach: australijskich Melbourne (53 razy), Sydney (17), Adelaide (14), Brisbane (8), Perth (3) oraz nowozelandzkich Christchurch (w 1906) i Hastings (w 1912)[4]. W 1972 podjęto decyzję o rozgrywaniu AO w tym mieście każdego kolejnego roku, co spowodowało przyznanie organizacji Kooyong Lawn Tennis Club mającemu siedzibę w Melbourne, ponieważ właśnie to miasto przyciągało najwięcej sponsorów.

Obiekt w Melbourne Park (dawniej Flinders Park) został zbudowany na edycję w roku 1988, aby zaspokoić wymagania szybko rozwijającego się turnieju co do liczby miejsc dla widzów, które przerosły pojemność obiektu Kooyong. Przenosiny do Melbourne Park okazały się natychmiastowym sukcesem – z 90 procentowym wzrostem liczby widzów w roku 1988 (266 436) w porównaniu do ostatniej edycji w Kooyong (w 1987 r. pojawiło się 140 000 kibiców).

 
Rod Laver Arena – kort centralny Australian Open

Ze względu na geograficzną odległość Antypodów przez pierwsze lata w turnieju brali udział niemal wyłącznie Australijczycy i Nowozelandczycy. W latach 20. XX w. podróż statkiem z Europy do Australii zajmowała ok. 45 dni. Pierwszymi tenisistami, którzy przylecieli samolotem do Australii byli reprezentanci USA w Pucharze Davisa w listopadzie 1946. Nawet rodzimi tenisiści mieli problemy z dotarciem na miejsce rozgrywek, np. gdy turniej odbywał się w Perth, nie startował w nim nikt ze stanów Nowa Południowa Walia i Wiktoria, ponieważ zawodnicy nie byli w stanie przebyć odległości 3 tysięcy kilometrów dzielącej wschodnie i zachodnie wybrzeża Australii. W rozegranej w 1906 w Christchurch drugiej edycji turnieju wzięło udział zaledwie 10 tenisistów, w tym tylko dwóch Australijczyków[5].

Pierwsze turnieje mistrzostw Australazji cierpiały na rywalizacji z innymi turniejami rozgrywanymi na Antypodach, ponieważ zarówno australijska, jak i nowozelandzka federacja tenisowa już przed 1905 organizowały własne mistrzostwa, z których najbardziej znane były odbywające się od 1880 Mistrzostwa Stanu Wiktorii (Championship of the Colony of Victoria), w następnych latach przemianowane na Mistrzostwa Wiktorii (Championship of Victoria)[6]. W tamtych czasach dwaj najlepsi tenisiści, Australijczyk Norman Brookes (którego nazwisko nosi obecne trofeum dla najlepszego singlisty), oraz Nowozelandczyk Anthony Wilding prawie nie brali udziału w AO. Brookes wystartował i wygrał tylko raz (w 1911), natomiast Wilding zwyciężył w obu swoich startach (w 1906 i 1909). Nawet gdy mistrzostwa rozgrywano w nowozelandzkim Hastings, Wilding zdecydował się nie startować w ojczyźnie. Takie sytuacje były typowe dla wielu tenisistów tamtej epoki. W tenisowych Mistrzostwach Australazji/Australii nigdy nie wzięli udziału m.in.: bracia Doherty, bracia Renshaw, William Larned, Maurice McLoughlin, Beals Wright, Bill Johnston, Bill Tilden, René Lacoste, Henri Cochet, Bobby Riggs, Jack Kramer, Ted Schroeder, Pancho Gonzales, Budge Patty, Manuel Santana czy Jan Kodes, podczas gdy Ellsworth Vines, Jaroslav Drobny, Manuel Orantes, Ilie Năstase, Björn Borg wystartowali tylko raz.

Począwszy od 1969, gdy zawody po raz pierwszy rozegrano na Milton Courts w Brisbane, turniej był otwarty dla wszystkich zawodników, włącznie z zawodowcami, którzy nie byli dopuszczani do udziału w turniejach normalnego cyklu[7]. Mimo tego, z wyjątkiem 1969 i 1971, w turnieju nie startowało wielu czołowych zawodników. Spowodowane to było niedogodnym położeniem Australii, niewygodnym terminem (okolice Bożego Narodzenia i Nowego Roku) oraz niską pulą nagród – w 1970 Narodowa Liga Tenisa (National Tennis League, NTL), do której należeli Rod Laver, Ken Rosewall, Andrés Gimeno, Pancho Gonzáles, Roy Emerson oraz Fred Stolle, zabroniła swoim zawodnikom startu w imprezie ze względu na niską pulę nagród, przez co turniej wygrał Arthur Ashe[8].

W 1983 w turnieju zdecydowali się wziąć udział Ivan Lendl, Mats Wilander i John McEnroe. W finale Wilander pokonał Lendla 6:1, 6:4, 6:4[9]. Od zakończenia AO 1983 ITF naciskało na LTAA aby dokonało zmiany lokalizacji turnieju, ponieważ stadion Kooyong nie nadawał się już do organizacji tak wielkiego wydarzenia. Od 1988 turniej rozgrywano na Flinders Park (przemianowane później na Melbourne Park) na nawierzchni twardej Rebound Ace[10].

Zanim Melbourne Park stał się stałym miejscem rozgrywania Australian Open, doszło do wielu zmian terminu rozgrywania turnieju, np. edycja z 1919 roku odbyła się w styczniu 1920 (edycję z 1920 rozegrano w marcu tego samego roku). Gdy w 1923 roku turniej organizowało Brisbane, odbywał się on w sierpniu, kiedy w Australii nie było duszno i wilgotno. Po tym jak pierwszy turniej z 1977 zorganizowano na przełomie 1976 i 1977, organizatorzy zdecydowali się przenieść datę rozgrywek o kilka dni wcześniej. W ten sposób drugą edycję z 1977 rozegrano w grudniu (finał odbył się 31 grudnia), jednak te zmiany uzyskały aprobaty zawodników. W latach 1982–1985 turniej rozgrywano w połowie grudnia, wkrótce potem podjęto decyzję o powrocie do terminu styczniowego (z tego względu nie odbyła się edycja z 1986). Od 1987 data rozgrywania Australian Open nie uległa zmianom. Z drugiej strony w ostatnich latach wielu czołowych tenisistów, takich jak Roger Federer czy Rafael Nadal, jasno opowiada się za zmianą daty rozgrywek podkreślając, że turniej rozgrywany jest zbyt wcześnie po Świętach i Nowym Roku i nie pozwala im to na osiągnięcie optymalnej formy, oraz wyraziło nadzieję, że organizatorzy dokonają zmiany terminu na luty[11].

W 2008 roku na głównych kortach Melbourne Park zainstalowany został system Hawk-Eye (challenge), umożliwiający komputerowe sprawdzenie toru lotu piłki i miejsca trafienia w kort[12].

Również w 2008 roku zaproponowano kolejną zmianę miejsca rozgrywek. Władze stanu Nowa Południowa Walia jasno wyraziły chęć przejęcia turnieju, po wygaśnięciu licencji Melbourne w 2016 roku. Nowa, proponowana lokalizacja to Glebe Island w Sydney. W odpowiedzi, prezes Rady Stanu Wiktoria, Wayne Kayler-Thomson stwierdził, że turniej powinien pozostać w Melbourne oraz oskarżył władze Nowej Południowej Walii o brak oryginalnych pomysłów dla miasta i podkradanie cudzych[1]. Wkrótce po złożeniu tej propozycji ogłoszono plan przebudowy Melbourne Park, który miał pochłonąć setki milionów dolarów. Przebudowa miała objąć zwiększenie liczby miejsc na największych kortach, montaż dachu nad Margaret Court Arena, rozbudowę pomieszczeń dla zawodników, budowę nowej siedziby dla Tennis Australia, oraz częściowo zakryty „rynek”, na którym planowano zainstalowanie wielkich telewizorów umożliwiających oglądanie rozgrywanych aktualnie pojedynków[13].

Widownia w ostatnich latach

edytuj

Trofea i pula nagród

edytuj

Nazwiska zdobywców tytułów zostają na stałe wygrawerowane na pucharach za zwycięstwo w turnieju.

  • Zwyciężczyni turnieju singlistek otrzymuje Puchar Daphne Akhurst (Daphne Akhurst Memorial Cup).
  • Zwycięzca turnieju singlistów zostaje nagrodzony Pucharem Normana Brookesa (Norman Brookes Challenge Cup).

W 2022 roku premie pieniężne w turniejach mężczyzn i kobiet były takie same i wynosiły[26]:

Etap gra pojedyncza (A$) gra podwójna (A$) gra mieszana (A$)
Zwycięstwo 2 975 000 695 000 157 750
Finał 1 625 000 370 000 89 450
Półfinał 925 000 210 000 47 500
Ćwierćfinał 555 250 116 500 25 250
1/8 finału 338 250 67 250 12 650
1/16 finału 227 925 46 500 6600
1/32 finału 158 850 30 975
1/64 finału 106 250

Mistrzowie

edytuj

Aktualni mistrzowie

edytuj
Konkurencja Aktualni mistrzowie
gra pojedyncza mężczyzn   Jannik Sinner
gra pojedyncza kobiet   Aryna Sabalenka
gra podwójna mężczyzn   Rohan Bopanna
  Matthew Ebden
gra podwójna kobiet   Hsieh Su-wei
  Elise Mertens
gra mieszana   Hsieh Su-wei
  Jan Zieliński
gra pojedyncza chłopców   Rei Sakamoto
gra pojedyncza dziewcząt   Renáta Jamrichová
gra podwójna chłopców   Maxwell Exsted
  Cooper Woestendick
gra podwójna dziewcząt   Tyra Caterina Grant
  Iva Jovic
gra pojedyncza mężczyzn na wózkach   Tokito Oda
gra pojedyncza kobiet na wózkach   Diede de Groot
gra pojedyncza na quadach   Sam Schröder
gra podwójna mężczyzn na wózkach   Alfie Hewett
  Gordon Reid
gra podwójna kobiet na wózkach   Diede de Groot
  Jiske Griffioen
gra podwójna na quadach   Andy Lapthorne
  David Wagner

Rekordy

edytuj

W przeciwieństwie do pozostałych turniejów Wielkiego Szlema pierwszą edycję Australian Open w formie open rozegrano w 1969, a nie 1968 roku[27].

Rekord Era Open* Zawodnicy Liczba Lata
Mężczyźni (od 1905)
Najwięcej tytułów
w grze pojedynczej
W historii:   Novak Đoković 10 2008, 2011–2013, 2015–2016, 2019–2021, 2023
Przed 1969:   Roy Emerson 6 1961, 1963–1967
Po 1968:   Novak Đoković 10 2008, 2011–2013, 2015–2016, 2019–2021, 2023
Najwięcej tytułów
z rzędu
w grze pojedynczej
W historii:   Roy Emerson 5 1963–1967
Przed 1969:   Roy Emerson 5 1963–1967
Po 1968:   Novak Đoković 3 2011–2013, 2019–2021
Najwięcej tytułów
w grze podwójnej
W historii:   Adrian Quist 10 1936–1940[28], 1946–1950
Przed 1969:   Adrian Quist 10 1936–1940[28], 1946–1950
Po 1968:   Bob Bryan
  Mike Bryan
6 2006–2007, 2009–2011, 2013
Najwięcej tytułów
z rzędu
w grze podwójnej
W historii:   Adrian Quist 10 1936–1950[28]
Przed 1969:   Adrian Quist 10 1936–1950[28]
Po 1968:   Bob Bryan
  Mike Bryan
3 2009–2011
Najwięcej tytułów
w grze mieszanej
W historii:   Harry Hopman
  Colin Long
4 1930, 1936–1937, 1939
1940, 1946–1948
Przed 1969:   Harry Hopman
  Colin Long
4 1930, 1936–1937, 1939
1940, 1946–1948
Po 1968:   Jim Pugh 3 1988–1990
Najwięcej tytułów łącznie
(gra pojedyncza,
gra podwójna,
gra mieszana)
W historii:   Adrian Quist 13 1936–1950 (3 singlowe, 10 deblowych)
Przed 1969:   Adrian Quist 13 1936–1950 (3 singlowe, 10 deblowych)
Po 1968:   Novak Đoković 9 2008–2023 (10 singlowych)
Kobiety od 1922
Najwięcej tytułów
w grze pojedynczej
W historii:   Margaret Court 11 1960–1966, 1969–1971, 1973
Przed 1969:   Margaret Court 7 1960–1966
Po 1968:   Serena Williams 7 2003, 2005, 2007, 2009, 2010, 2015, 2017
Najwięcej tytułów
z rzędu
w grze pojedynczej
W historii:   Margaret Court 7 1960–1966
Przed 1969:   Margaret Court 7 1960–1966
Po 1968:   Margaret Court
  Evonne Goolagong Cawley
  Steffi Graf
 / /  Monica Seles
  Martina Hingis
3 1969–1971
1974–1976
1988–1990
1991–1993
1997–1999
Najwięcej tytułów
w grze podwójnej
W historii:   Thelma Coyne Long 12 1936–1940, 1947–1949, 1951–1952, 1956, 1958
Przed 1969:   Thelma Coyne Long 12 1936–1940, 1947–1949, 1951–1952, 1956, 1958
Po 1968:  /  Martina Navrátilová 8 1980, 1982–1989
Najwięcej tytułów
z rzędu
w grze podwójnej
W historii:  /  Martina Navrátilová
  Pam Shriver
7 1982–1989
1982–1989
Przed 1969:   Thelma Coyne Long
  Nancye Wynne Bolton
5 1936–1940
1936–1940
Po 1968:  /  Martina Navrátilová
  Pam Shriver
7 1982–1989
1982–1989
Najwięcej tytułów
w grze mieszanej
W historii:   Daphne Akhurst Cozens
  Nell Hall Hopman
  Nancye Wynne Bolton
  Thelma Coyne Long
4 1924–1925, 1928–1929
1930, 1936–1937, 1939
1940–1948
1951–1952, 1954–1955
Przed 1969:   Daphne Akhurst Cozens
  Nell Hall Hopman
  Nancye Wynne Bolton
  Thelma Coyne Long
4 1924–1925, 1928–1929
1930, 1936–1937, 1939
1940–1948
1951–1952, 1954–1955
Po 1968:   Barbora Krejčíková 3 2019–2021
Najwięcej tytułów łącznie
(gra pojedyncza,
gra podwójna,
gra mieszana)
W historii:   Margaret Court 21 1960–1973 (11 singlowych, 8 deblowych, 2 mikstowe)
Przed 1969:   Nancye Wynne Bolton 20 1936–1952 (6 singlowych, 10 deblowych, 4 mikstowe)
Po 1968:  /  Martina Navrátilová 12 1980–2003 (3 singlowe, 8 deblowych, 1 mikstowy)
Obie płcie
Najmłodsi zwycięzcy Singel mężczyzn:   Ken Rosewall 18 lat i 2 miesiące (1953)
Debel mężczyzn:   Lew Hoad 18 lat i 2 miesiące (1953)
Singel kobiet:   Martina Hingis 16 lat i 3 miesiące (1997)
Debel kobiet:   Mirjana Lučić 15 lat i 10 miesięcy (1998)
Mikst:   Venus Williams 17 lat i 7 miesięcy (1998)
Najstarsi zwycięzcy Singel mężczyzn:   Ken Rosewall 37 lat i 2 miesiące (1972)
Debel mężczyzn:   Norman Brookes 46 lat i 2 miesiące (1924)
Singel kobiet:   Thelma Coyne Long 35 lat i 8 miesięcy (1954)
Debel kobiet:   Thelma Coyne Long 37 lat i 7 miesięcy (1956)
Mikst (mężczyźni):   Horace Rice 52 lata (1923)
Mikst (kobiety):   Martina Navrátilová 46 lata i 3 miesiące (2003)

Przypisy

edytuj
  1. a b Sydney plans Australian Open bid. BBC News, 2008-10-11. [dostęp 2008-10-11].
  2. Klasyfikacja nawierzchni według Międzynarodowej Federacji Tenisa.
  3. Don Han: 2020 Australian Open First Round Preview: Jennifer Brady vs Simona Halep. Vavel, 2020-01-19. [dostęp 2020-02-02]. (ang.).
  4. a b Tristan Foenander: History of the Australian Open – the Grand Slam of Asia/Pacific. Australian Open. [dostęp 2008-01-22].
  5. Anthony Wilding. Międzynarodowa Tenisowa Galeria Sławy. [dostęp 2015-07-01].
  6. About Us. Tennis Victoria. [dostęp 2012-01-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-09)].
  7. Milton Tennis Centre. Australian Stadiums. [dostęp 2008-01-25].
  8. Nikki Tugwell: Hewitt chases amazing slam win. [w:] The Daily Telegraph [on-line]. news.com.au, 2008-01-14. [dostęp 2008-01-25].
  9. Alan Trengove: Australian Open 1983. wilandertribute.com. [dostęp 2008-02-19].
  10. Rebound Ace under review. [w:] The Daily Telegraph [on-line]. news.com.au, 2007-01-29. [dostęp 2008-02-19].
  11. Rafael Nadal keen to call time on early slam. Herald Sun, 2009-01-17. [dostęp 2009-09-18].
  12. Australian Open to have extra line call challenge. ABC News, 2007-11-13. [dostęp 2009-09-15].
  13. Brumby Government announces Melbourne Park redevelopment. Herald Sun, 2009-01-26. [dostęp 2009-04-22].
  14. ATP Staff, Djokovic Wins Eighth Australian Open Crown, Returns To No. 1 [online], 2 lutego 2020 [dostęp 2021-02-21] (ang.).
  15. a b Australian Open smashes attendance records [online], The Age, 28 stycznia 2019 [dostęp 2019-01-29] (ang.).
  16. Australian Open Glance [online], USA TODAY [dostęp 2019-01-29] (ang.).
  17. By the Numbers | Australian Open 2016 [online], web.archive.org, 14 stycznia 2017 [dostęp 2019-01-29] [zarchiwizowane z adresu 2017-01-14].
  18. Australian Open 2015 – The final word from Tennis Australia [online], Tennis Panorama, 1 lutego 2015 [dostęp 2019-01-29] [zarchiwizowane z adresu 2015-02-02] (ang.).
  19. AO 2014: the final word. tennis.com.au, 2014-01-27. [dostęp 2014-12-22]. (ang.).
  20. Australian Open 2013 – the final word. tennis.com.au, 2013-01-28. [dostęp 2014-12-22]. (ang.).
  21. Australian Open 2012: Closing Notes. [w:] Australian Open [on-line]. thesportscampus.com, 2012-01-29. [dostęp 2014-12-22]. (ang.).
  22. Closing Notes: Australian Open 2011. [w:] Grand Slams [on-line]. thesportscampus.com, 2011-01-30. [dostęp 2014-12-22]. (ang.).
  23. ATP Staff: Federer Wins Fourth Australian Open, 16th Major Singles Title. [w:] Australian Open [on-line]. atpworldtour.com, 2010-01-31. [dostęp 2014-12-22]. (ang.).
  24. AO 2007: The Final Word. Tennis Australia, 2007-01-29. [dostęp 2008-01-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-01-18)].
  25. Safin credits Lundgren for resurgence. [w:] Sports Illustrated [on-line]. CNN, 2005-01-30. [dostęp 2008-01-25].
  26. Pula nagród.
  27. Australian History and Records. TennisTours.com. [dostęp 2009-01-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-21)].
  28. a b c d W latach 1941–1945 nie rozegrano żadnej edycji Mistrzostw Australii z powodu II wojny światowej.

Linki zewnętrzne

edytuj