Jan Tomkowski
Jan Tomkowski (ur. 22 sierpnia 1954 w Łodzi, zm. 15 lipca 2024 w Warszawie[1]) – polski doktor habilitowany nauk humanistycznych, profesor historii literatury polskiej w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Jan_Tomkowski_by_Zbigniew_Kresowaty.jpg/220px-Jan_Tomkowski_by_Zbigniew_Kresowaty.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/57/Jan_Tomkowski.jpg)
Filologię polską oraz filozofię studiował na Uniwersytecie Łódzkim[2]. Chociaż w urodzenia był łodzianinem, to został z wyboru wrocławianinem i warszawiakiem[3]. Zadebiutował literacko w 1977[2]. Z IBL związany od 1979[4], tamże uzyskał doktorat i habilitację[2]. Pracował jako wykładowca na filologii polskiej i dziennikarstwie (Uniwersytet Warszawski) oraz na dziennikarstwie (Akademia Świętokrzyska w Kielcach). W 1990 był współzałożycielem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich[2].
Historyk literatury, prozaik, eseista, autor podręczników do literatury polskiej i powszechnej (m.in. Literatura powszechna według Jana Tomkowskiego[2]), analityk literatury m.in. Adama Mickiewicza i Juliusza Verne’a[5][6]. Wykładał gościnnie w Studium Literacko-Artystycznym na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.
Nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia 2011 w kategorii eseistyka za Klasztor Maulbronn[7]. Laureat nagrody miesięcznika „Nowe Książki” za rok 2020. W 2021 r. otrzymał nagrodę Skrzydła Dedala, przyznawaną corocznie przez Bibliotekę Narodową w Warszawie[8], za całokształt twórczości[9]. Oczekuje na druk w Wydawnictwie IBL ostatnia książka naukowca – Wyspa umarłych[10][11]. Uczestniczył w spotkaniach autorskich[12][13].
Wybrane publikacje
Źródło: Instytut Badań Literackich PAN[14]
- Juliusz Słowacki i tradycje mistyki europejskiej, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1984
- Ragadon, Wydawnictwo Łódzkie, 1986
- Juliusz Verne – Tajemnicza wyspa?, Wydawnictwo Łódzkie, 1987
- Opowieści Szeherezady, Iskry, 1989
- Jerzy Stempowski, Interim, 1991
- Mistyczny świat Williama Blake’a, Wydawnictwo „Warsztat specjalny”, 1993
- Mój pozytywizm, Instytut Badań Literackich PAN, 1993
- Literatura polska, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1993
- Literatura powszechna, Prego 1995, dalsze wydania Świat Książki
- Dwadzieścia lat z literaturą 1977-1996, Państwowy Instytut Wydawniczy,
- Dzieje myśli, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1997
- Dom chińskiego mędrca, Państwowy Instytut Wydawniczy, 2000
- Młoda Polska, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001
- Pokolenie Gombrowicza. Narodziny powieści XX wieku w Polsce, Czytelnik, 2001
- Słownik pisarzy polskich, Horyzont, 2002
- Samobójcy i marzyciele – o zabijaniu poetów, Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej, 2002
- Historia myśli od starożytności do XX wieku, Świat Książki, 2002
- Zamieszkać w Bibliotece, Dom na wsi, grudzień 2004
- Wspomnienia o Leopoldzie Buczkowskim, Dom na wsi, 2005
- Juliusz Verne – Tajemnicza wyspa?, Wydawnictwo Nowy Świat, 2005
- Dzieje literatury powszechnej, Świat Książki, 2008
- Ciemne skrzydła Ikara. O rozpaczy, Wydawnictwo Iskry, 2010
- Klasztor Maulbronn, Wydawnictwo Dom na wsi, 2010
- Nie ma Pauliny, Wydawnictwo Nowy Świat, 2011
- Judasz z ulicy Iglastej, Wydawnictwo Nowy Świat, 2012
- Moja historia eseju, Dwa kolory, 2013
- Wojna książek. Biblioteka i historia literatury, Instytut Badań Literackich PAN, 2013
- Czarny elementarz, Dwa kolory, 2014
- Najkrótsza historia literatury polskiej, Dwa kolory, 2015
- Szkice młodopolskie, Instytut Badań Literackich PAN, 2016
- Polski esej literacki. Antologia, Wydawnictwo Ossolineum, 2017, seria: Biblioteka Narodowa, ISBN 978-83-65588-26-5[15]
- Jesień, Wydawnictwo Arkady, 2018, ISBN 978-83-213-5032-5
- Pan Tadeusz – poemat metafizyczny, Wydawnictwo Ossolineum, 2019, ISBN 978-83-66267-13-8
- Liść Kartezjusza. 69 opowiadań, Bel-druk 2020, ISBN 978-83-64998-30-0
- Szkice o literaturze XX wieku, Instytut Badań Literackich PAN, 2020, ISBN 978-83-66448-39-1
- Klan Wyspiańskich, Wydawnictwo Arkady, 2020, ISBN 978-83-213-5106-3
- Żyrafa Einsteina. 69 opowiadań, Bel-druk 2021, ISBN 978-83-64998-38-6
- Słońce Turinga. 69 opowiadań, Bel-druk 2022, ISBN 978-83-64998-44-7
- Paul Valéry. Siedem szkiców, Wydawnictwo Satus 2023, ISBN 978-83-67771-06-1
Filmografia
- Jakob Böhme – życie i twórczość, film dokumentalny w reżyserii Łukasza Chwałko. Premiera odbyła się 4 czerwca 2016 w Zgorzelcu[16].
Przypisy
- ↑ Instytut Teatralny , Warszawa. Zmarł historyk literatury, eseista i prozaik prof. Jan Tomkowski | e-teatr.pl [online], Teatr w Polsce - polski wortal teatralny [dostęp 2024-07-17] (pol.).
- ↑ a b c d e Zmarł Jan Tomkowski [online], Biblioteka Narodowa, 16 lipca 2024 [dostęp 2024-07-24] .
- ↑ Odszedł Jan Tomkowski – będzie go bardzo brakowało [online], wpolityce.pl, 17 lipca 2024 [dostęp 2024-07-24] .
- ↑ Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk - Pracownicy [online], ibl.waw.pl [dostęp 2024-07-24] .
- ↑ Jan Tomkowski – Mój pamiętnik literacki. polskacanada.com [dostęp 2018-08-16]
- ↑ Odszedł życzliwy znawca i propagator literatury, prof. Jan Tomkowski [online], www.mdksulejowek.pl [dostęp 2024-07-24] .
- ↑ Nominowani 2011 | Nagroda Literacka Gdynia. nagrodaliterackagdynia.pl. [dostęp 2015-12-02].
- ↑ Nagroda Literacka Skrzydła Dedala 2023 dla Andrzeja Kopackiego [online], Biblioteka Narodowa, 31 stycznia 2024 [dostęp 2024-07-24] .
- ↑ Skrzydła Dedala 2021. bn.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-05-03)].
- ↑ Nie żyje prof. Jan Tomkowski, znawca literatury. "Wyspa umarłych" to ostatnia jego książka - Historia [online], www.polskieradio.pl, 17 lipca 2024 [dostęp 2024-07-24] .
- ↑ Odeszli od nas: Jan Tomkowski (1954-2024) – Wydawca [online], 17 lipca 2024 [dostęp 2024-07-24] .
- ↑ 02.02.2020 | Spotkania z Kulturą. Prof. Jan Tomkowski [online], www.mdksulejowek.pl, 3 stycznia 2020 [dostęp 2024-07-24] .
- ↑ PressReader.com - Repliki gazet z całego świata [online], www.pressreader.com [dostęp 2024-07-24] .
- ↑ Jan Tomkowski. ibl.waw.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-11-26)].
- ↑ Jan Tomkowski [online], Wydawnictwo Ossolineum [dostęp 2024-07-24] .
- ↑ Projekcja Filmu „Jakob Böhme – życie i twórczość” [online], cojestgrane24.wyborcza.pl [dostęp 2021-03-26] (pol.).
Bibliografia
- Prof. dr hab. Jan Tomkowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2017-05-14] .
- Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny, edycja 3 (redaktorzy Lubomir Mackiewicz, Anna Żołna), Warszawa 1993, s. 745