Sikory (ptaki)
rodzina ptaków
Sikory[2], sikorki (Paridae) – rodzina ptaków z rzędu wróblowych (Passeriformes).
| Paridae[1] | |||
| Vigors, 1825 | |||
.jpg) Przedstawiciel rodziny – bogatka zwyczajna (Parus major) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina |
sikory | ||
| Rodzaje | |||
| |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Charakterystyka
Obejmuje gatunki lądowe, nadrzewne, zamieszkujące Eurazję, Amerykę Północną i Afrykę (poza Saharą)[3][4]. Ptaki te charakteryzują się następującymi cechami:
- osiągają niewielkie rozmiary (średnia długość ciała: 11,5–14 cm, masa ciała: 6–20 g; wyjątek: sikora sułtańska, około 22 cm długości i 40 g[5])
- mają krótkie skrzydła, ogon stosunkowo długi,
- w upierzeniu przeważa kolor brązowy, biały, szary i czarny, u części gatunków również żółty; większość charakteryzuje się kontrastowym, najczęściej czarno-białym, ubarwieniem głowy; u niektórych obecny czub[5],
- mają 10 lotek I rzędu oraz 12 sterówek,
- mają dość krótki, mocny dziób (odżywiają się zazwyczaj owadami, do tego nasionami i owocami jagodowymi)[5],
- zazwyczaj zniesienie liczy od 4 do 12 jaj (przedstawiciele gatunków zamieszkujących strefę tropikalnych składają ich przeciętnie mniej), których wysiadywanie trwa 13–14 dni, a młode pozostają w gnieździe przez kolejne 17–20 dni[5]
Są to w większości gatunki o dużej liczebności (przykładowo sikora bogatka jest jednym z najliczniejszych ptaków Polski). Nie są zagrożone wyginięciem, oprócz sikory białokarkowej i sikory rdzawolicej (podgatunek sikory rdzawej, czasem uznawany za odrębny gatunek)[2][4].
Do polskiej awifauny zalicza się 7 gatunków, wszystkie są objęte ścisłą ochroną gatunkową[6].
Systematyka
Do rodziny zaliczane są następujące rodzaje[2]:
- Cephalopyrus – jedynym przedstawicielem jest Cephalopyrus flammiceps – ognik
- Sylviparus – jedynym przedstawicielem jest Sylviparus modestus – sikora oliwkowa
- Melanochlora – jedynym przedstawicielem jest Melanochlora sultanea – sikora sułtańska
- Pardaliparus
- Periparus
- Baeolophus
- Lophophanes
- Sittiparus
- Poecile
- Cyanistes
- Pseudopodoces – jedynym przedstawicielem jest Pseudopodoces humilis – pseudosójeczka
- Parus
- Machlolophus
- Melaniparus
Przypisy
- ↑ Paridae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Paridae Vigors, 1825 - sikory - Tits, chickadees (wersja: 2017-12-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-03-22].
- ↑ F. Gill, D. Donsker: Waxwings and allies, tits, penduline tits. IOC World Bird List: Version 10.1, 25 stycznia 2020. [dostęp 19 marca 2020]. (ang.).
- ↑ a b Gosler, A., Clement, P. & Bonan, A.: Tits and Chickadees (Paridae). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-03-22].
- ↑ a b c d Christopher M. Perrins: Sikory. W: redaktor: Christopher Perrins: Ptaki. Wszystkie rodziny świata. Buchmann, 2010, s. 550. ISBN 978-83-7670-263-6.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
Linki zewnętrzne
- Beth Slikas, Frederick H. Sheldon, Frank B. Gill. Phylogeny of Titmice (Paridae): I. Estimate of Relationships among Subgenera Based on DNA-DNA Hybridization. „Journal of Avian Biology”. 27, s. 70-82, 1996. (ang.).
- Siegfried Eck, Joachim Martens. Systematic notes on Asian birds. 49 A preliminary review of the Aegithalidae, Remizidae and Paridae. „Zoologische Mededelingen Leiden”. 80 (5), s. 1-63, 2006. (ang.).
- Jochen Martens, Dieter Thomas Tietze & Yue-Hua Sun. Molecular phylogeny of Parus (Periparus), a Eurasian radiation of tits (Aves: Passeriformes: Paridae). „Zoologishe Abhandlungen”. 55, s. 103-120, 2005. (ang.).
