Coaching

Coaching (z ang. coaching – korepetycje, trenowanie) – interaktywny proces rozwoju, poprzez metody związane z psychologią, realizowaniem procesu decyzyjnego do zaspokajania potrzeb, który pomaga pojedynczym osobom lub organizacjom w przyspieszeniu tempa rozwoju i polepszeniu efektów działania, osiągnięcia celu.

Osoba, która korzysta z usług coacha określana jest mianem coachee lub klientem. Coachowie pracują z klientami w zakresach związanych z biznesem, rozwojem kariery, finansami, zdrowiem i relacjami interpersonalnymi. Dzięki coachingowi klienci ustalają bardziej konkretne cele, optymalizują swoje działania, podejmują lepsze decyzje i pełniej korzystają ze swoich naturalnych umiejętności. Coaching jest procesem, którego głównym celem jest wzmocnienie klienta oraz wspieranie go w samodzielnym dokonywaniu zamierzonej zmiany w oparciu o własne odkrycia, wnioski i zasoby.

Cechy charakterystyczne coachingu, jako dyscypliny:

• jest dobrowolny
• wyklucza jakąkolwiek dyrektywność np. ze strony coacha
• pomaga ludziom uczyć się, a nie jest po to, by ich uczyć
• jest zbudowany na bazie pytań
• pobudza do myślenia
• dokonuje się w atmosferze szacunku i pełnej akceptacji dla wartości klienta
• prowadzi do świadomego dokonywania zmian
• skupia się na osiąganiu celów.

Istotą szkolenia jest wykorzystanie zasobów: wiedzy i umiejętności już posiadanych oraz odpowiednie zmotywowanie i towarzyszenie klientowi w celowym usprawnianiu jego funkcjonowania. Coaching to indywidualna praca z coachem, pozwalająca rozpoznać klientowi jego umiejętności, zdolności i talenty oraz pełniej wykorzystać potencjał. Coaching jest zorientowany wyłącznie na teraźniejszość i przyszłość, ponieważ przeszłości nie możemy zmienić. Coaching pomaga przekraczać bariery, rozszerzać strefę komfortu, poznać lepiej samego siebie, podnieść poczucie własnej wartości, znaleźć równowagę pomiędzy życiem zawodowym a prywatnym.

Trener zachowań, trener podejmowania decyzji (coach)

Trener "nie musi mieć doświadczenia ani specjalistycznej wiedzy w dziedzinie", która jest przedmiotem szkolenia zachowań, podejmowania decyzji ("coachingu"). Posiadanie wiedzy specjalistycznej może być pomocne, ponieważ jednak coach w relacji z klientem "nie pełni funkcji mentora, konsultanta czy doradcy", taka wiedza nie jest niezbędna. W sporcie – dobry trener, np. zespołu skoczków narciarskich, nie musi mieć na swoim koncie tytułu mistrza świata w tej dyscyplinie, aby osiągnąć ze swoim zespołem sukces, ale powinien być specjalistą w dyscyplinie, w której trenuje zawodników. Trener sportowy często jest zarówno coachem (w rozumieniu tego artykułu), mentorem, doradcą, a czasami też konsultantem. W obydwu przypadkach najistotniejsze będą kwalifikacje coacha, związane z kierowaniem procesami uczenia czy dokonywania zmian.

Relację coacha z klientem można określić jako partnerską. Coach nie podchodzi do klienta z pozycji eksperta, autorytetu czy osoby uzdrawiającej. Coach i klient wspólnie ustalają cel, format i oczekiwane wyniki ich pracy. Klient nie zrzuca odpowiedzialności za powyższe na coacha ani też coach nie decyduje się na podjęcie pełnej odpowiedzialności za całość procesu.

Wątpliwości

Wybiórcze korzystanie z dotychczasowej wiedzy w zakresie psychologii, brak wykształcenia kierunkowego coach'y prowadzi do wielu wątpliwości w sens coachingu. Nie ma jasnych relacji między twórcami i praktykami coachingu a środowiskami akademickimi. Specjaliści od coachingu obiecują pomoc we wszystkich problemach na zasadzie: "sam powinieneś wiedzieć, jak to rozwiązać". Jak dotychczas, coaching jest najbardziej zaawansowany w dziedzinie sportu. Obecnie teorie coachingu można zaliczyć do paranauki.

Rodzaje coachingu

• Coaching personalny – nastawiony na rozbudowę sfery wewnętrznej człowieka.
• Life coaching – nastawiony na relacje i życie osobiste.
• Coaching medyczny – zajmujący się pracą z pacjentami oraz personelem medycznym.
• Coaching zawodowy – związany z rozwojem, karierą.
• Executive coaching – praca z kadrą zarządzającą przedsiębiorstw.
• Coaching inwestycyjny – związany zazwyczaj z osobistymi inwestycjami (patrz też: Doradztwo finansowe, Doradztwo inwestycyjne).
• Coaching biznesowy – nastawiony na rozwój biznesu.
• Coaching grupowy – nastawiony na radzenie sobie z podobnymi wyzwaniami, przed którymi stoją uczestnicy szkolenia, np. problemy w związkach, relacjach w środowisku pracy, efektywność, przywództwo według Coaching Institute Polska.

Inne formy wspomagania rozwoju

• Mentoring – starszy, bardziej doświadczony kolega udziela rad. Demonstrowane przez niego zachowania stanowią wzorzec do naśladowania. Wspomaga w ten sposób rozwój kompetencji. Bardzo użyteczna metoda wdrażania do pracy nowo zatrudnionego pracownika.
• Doradztwo – praca z klientem nieusatysfakcjonowanym swoim życiem (lub efektami swoich działań zawodowych), potrzebującym przewodnictwa i porady.
• Terapia – praca z klientem, który potrzebuje usunięcia psychologicznych lub fizycznych symptomów. Najczęściej ukierunkowana jest na poszukiwanie w przeszłości przyczyn stanu aktualnego, aby dokonać pożądanych zmian (uwolnienia od "emocjonalnego bólu").
• Konsulting – konsultant zapewnia ekspertyzę i rozwiązuje problemy biznesowe lub pomaga w rozwoju biznesu jako całości. Konsultant ma do czynienia z nadrzędnymi organizacjami lub ich poszczególnymi częściami, a nie z jednostkami składającymi się na nie. Konsultanci mają jedynie pośredni wpływ na jednostki.
• Nauczanie – nauczanie jest przekazywaniem wiedzy przez nauczyciela uczniowi. Nauczyciel wie coś, czego nie wie uczeń. Odwrotnie dzieje się w przypadku coachingu. Klient jest ekspertem i to klient zna odpowiedzi, a nie coach.
• Szkolenie – zajęcia pozaszkolne mające na celu uzyskanie, uzupełnienie lub doskonalenie umiejętności i kwalifikacji zawodowych lub ogólnych potrzebnych do wykonywania pracy, w tym umiejętności poszukiwania zatrudnienia.
• On the job training – szkolenie podczas wykonywania obowiązków służbowych, praca trenera z osobą szkoloną w normalnych sytuacjach zawodowych. Trener obserwuje, dostarcza informacji, daje wskazówki i udziela rad.