Strajk szkolny (1905)
Strajk szkolny 1905 roku – strajk szkolny polskiej młodzieży, rozpoczęty 28 stycznia 1905 roku przez studentów warszawskiej Politechniki i Uniwersytetu w reakcji na petersburską krwawą niedzielę[1]. Pierwszą reakcją władz była decyzja o czasowym zamknięciu szkół w Warszawie do 20 lutego[2]. Z czasem strajk rozszerzył się na młodzież warszawskich szkół średnich i zawodowych, a następnie w ciągu miesiąca na większe miasta (Sosnowiec, Kalisz, Łódź, Częstochowa, Piotrków Trybunalski, Radom, Kielce, Łomża, Pułtusk, Siedlce, Suwałki). Strajki solidarnościowe wybuchły także w zaborze pruskim (głównie w Wielkopolsce), które często wymierzone były również przeciw przymusowej germanizacji w szkołach.
Na czele ruchu strajkowego stanęło Koło Delegatów. Jesienią do strajku przystąpili uczniowie wielu szkół wiejskich, w październiku odbył się zjazd nauczycieli ludowych, zorganizowany przez Stefanię Sempołowską[3]. Strajk trwał do 1908, a w niektórych regionach kraju do 1918 roku[1].
Głównymi postulatami strajkujących było wprowadzenie do szkół języka polskiego jako wykładowego, powszechny i bezpłatny dostęp do edukacji, zniesienie policyjnego nadzoru nad młodzieżą szkolną[1], wprowadzenie kontroli rodziców nad doborem kadry nauczycielskiej, zniesienie ograniczeń wyznaniowych, narodowościowych i stanowych w przyjmowaniu uczniów, wprowadzenie prawa kobiet do wyższego wykształcenia[3]. Władze rosyjskie wyraziły ostatecznie zgodę na nauczanie w szkołach państwowych w języku polskim jedynie języka polskiego i religii oraz zliberalizowały przepisy dotyczące tworzenia prywatnych szkół średnich, gdzie zakres stosowania języka polskiego był większy[1].
Zobacz też
- ↑ a b c d Strajk szkolny 1905. [w:] Encyklopedia WIEM [on-line]. Onet.Wiem. [dostęp 2013-05-25]. (pol.).
- ↑ Udział uczniów w strajku szkolnym 1905 r.. VIII Liceum Ogólnokształcące i 58 Gimnazjum im. Króla Władysława IV w Warszawie. [dostęp 2013-05-25]. (pol.).
- ↑ a b Strajki szkolne 1905 roku. [w:] Wirtualny Sztetl [on-line]. Muzeum Historii Żydów Polskich. [dostęp 2013-05-25]. (pol.).